چگونگی شکلگیری تفکر یمانی
اصل تفکر یمانی توسط شیخ حیدر مشتت شکل گرفت که نسبت به احمد بن اسماعیل پیشینهی بیشتری در طلبگی داشت و احمد بن اسماعیل در حقیقت در نجف مهمان او بود.[1]
محمدعلی نصرالدین مینویسد: «بعضی از آنها به من گفتهاند که آنها حدود هفت نفر بودند و بسیاری از اوقات کنار نهرهای اطراف نجف میرفتند و به عبادت و گوشهنشینی میپرداختند و فقط نان و سبزی میخوردند تا اینکه در سال 1424 قمری، حیدر مشتت و احمد اسماعیل تصمیم گرفتند حرکت یمانی را که احادیث به آن اشاره دارند و او را وزیر امام مهدی(عجلاللهتعالیفرجه) معرفی میکنند، آغاز نمایند. آنها در ابتدا شخص یمانی را مبهم گذاشتند و حیدر مشتت مشخص نکرد که یمانی خودش است یا احمد اسماعیل. حیدر بیشتر از رفیق خود، فعال بود به همین خاطر چند بار به قم مسافرت کرد تا اعراب و طلاب ساکن آن را تحت تأثیر قرار دهد. چند سال قبل به همراه یاران خود اقدام به پخش اعلامیههایی کرد که در آن به ظهور یمانی بشارت داده بود و یک روز به همراه یاران خود از وسط شهر قم، تظاهرکنان و درحالیکه شعار میدادند و فریاد میکشیدند، بهطرف مسجد جمکران حرکت کردند که توسط پلیس، دستگیر و به عراق فرستاده شدند.»[2]
آقای کورانی در کتاب دیگر خود با تفصیل بیشتری به همین موضوع پرداخته و تصریح میکند که فرد مذکور، حیدر مشتت بوده است.[4]