امام علی(علیه السلام) :

در آغاز سردی هوا خود را از سرما حفظ کنید و در پایان آن از آن استقبال کنید، زیرا سرما با بدنها همان میکند که با درختان میکند، در آغاز می سوزاند و در پایان می رویاند.

نهج البلاغه،ح۱۲۸

بدانيد كه تقديرهای الهی چون قطرات باران از آسمان به سوی انسانها فرود می آيد، و بهره هر كسی، كم يا زياد به او می رسد.

پس اگر يكی از شما برای برادر خود، برتری در مال و همسر و نيروی بدنی مشاهده كند، مبادا فريب خورد و حسادت كند، زيرا مسلمان (تا زمانی كه دست به عمل پستی نزده كه از آشكار شدنش شرمنده باشد و مورد سرزنش مردم پست قرار گيرد)

به مسابقه دهنده ای می ماند كه دوست دارد در همان آغاز مسابقه پيروز گردد تا سودی به دست آورد و ضرری متوجه او نگردد.

همانا ثروت و فرزندان، محصول دنيا و فانی شدنی، و عمل صالح زراعت آخرت است، گرچه گاهی خداوند، هر دو آن را به ملتهايی خواهد بخشيد.

 بخشی ازخطبہ ے ۲۳ نہج البلاغہ

امام علی (ع)، انسانِ نمونۀ دست یافته به غایت تربیت و واصل به هدایت و حکمت و سلامت را چنین معرّفی کرده است:

(همانا خِرَد خود را زنده گردانْد، و نفس خویش را میرانْد، چندان که درشتی [وجود] او نزار شد و غلظت [و خشونت] طبعش لطیف گشت. نوری سخت درخشان برای او بدرخشید، و راه را برای وی روشن گردانید، و او را در راه راست راند، و از دری به دری تا به درِ سلامت کشاند و خانۀ اقامت، و دو پای او در قرارگاه ایمنی و آسایش استوار شد، به آرامشی که در بدنش پدیدار شد، بدانچه دل خود را در آن به کار بُرد و پروردگار خویش را خشنود گردانْد).

نهج البلاغه ، حکمت ۲۲۰

پاسداشت حقوق مردم در حکومت، سخت در گرو پاسداشت عدالت‌ورزی همه‌جانبه برای آنان است، عدالتی که برای مردم باشد و فدای چیزی نگردد. امام علی (ع) حکومت را بدین منظور می‌خواست، چنان‌که فرمود: 

بدانید، به حقّ آن که دانه را شکافت و جان را آفرید، اگر حضور حاضران و اتمام حجّت با وجود ناصران نبود، و اگر خداوند از عالمان پیمانی سخت نگرفته بود که در برابر شکم بارگی ستمگر و گرسنگی ستمدیده، هیچ آرام و قرار نگیرند، بی‌تأمّل رشتۀ حکومت را از دست می‌گذاشتم و پایانش را چون آغاز می‌انگاشتم، و چون گذشته، خود را به کناری می‌داشتم.(نهج البلاغه ، خطبه3)

امام (ع) به روشنی بیان کرده است که حکومت را به سبب خواستِ مردم برای برپا داشتن عدالت پذیرفته است تا به ستمِ ستمگران پایان بخشد و دادِ ستمدیدگان را بستاند.

در آموزه‌های امیر مؤمنان علی (ع) حکومت در اصل برای برپا داشتن عدالت در خدمت مردم است تا این چنین، کرامت انسانها حفظ ‌شود.

حکومت امام علی (ع) ، حکومت موفق تاریخ

امام علی علیه السلام:

سپاس خداوندي را، بي آنكه ديده شود شناخته شده و بي آنكه انديشه اي به كار گيرد آفريننده است.

 خدايي كه هميشه بوده و تا ابد خواهد بود، آنجا كه نه از آسمان داراي برجهاي زيبا خبري بود و نه از پرده هاي فرو افتاده اثري به چشم مي خورد، نه شبي تاريك و نه دريايي آرام، نه كوهي با راههاي گشوده، نه دره اي پر پيچ و خم، نه زمين گسترده و نه آفريده هاي پراكنده وجود داشت.

 خدا پديدآورنده پديده ها و وارث همگان است، خداي آنان و روزي دهنده ايشان است.

 آفتاب و ماه به رضايت او مي گردند كه هر تازه اي را كهنه و هر دوري را نزديك مي گردانند.

ادامه »

امام علی علیه السلام در نامه 53 نهج البلاغه در عبارتی بسیار موجز هشت ویژگی رانت خواران را به این ترتیب بیان فرموده‌اند؛

* هیچ شهروندی به اندازه آنها برای حکومت “پرهزینه و پردردسر” نیست (أَثْقَلَ عَلَى الْوَالِي مَئُونَةً)

* در هنگام احتیاج (جنگ، بلایای طبیعی و …) “کمترین کمک” را به حکومت می‌رسانند (أَقَلَّ مَعُونَةً لَهُ فِي الْبَلَاءِ

* از عدالت و انصاف حکومتی، “بیشترین گلایه و نارضایتی” را دارند (أَكْرَهَ لِلْإِنْصَافِ)

* “پرتقاضاترین و پرتوقع‌ترین” مردم هستند(أَسْأَلَ بِالْإِلْحَاف)

* تقاضاها و توقعاتشان را با اصرار و پافشاری شدیدی پیگیری می کنند (أَسْأَلَ بِالْإِلْحَاف)

ادامه »

بعضــی از فرشتگان پاهایشان در طبـقات پاییــن زمین قرار دارد و گردن هایشان از آسمـان فراتــــراست.

 و ارکان وجودشان ازاطراف جهــان گذشتــه است، و عرش الهی بر دوش هایشان استوار است.

هرگـز خدا را با وهـــم و خـــیال در شکل و صورتی نپندارند و صفات پدیده ها را بر او روا نمی دارند

 هرگز خدا را در جایی محـــدود نمـــیسازند و نــــه با همانند آوردن به او اشاره می کنند.

نهج البلاغه خطبه اول

ﻭ ﺳﻤﻊ ﺭﺟﻠﺎ ﻳﻘﻮﻝ ﺇﻧﺎ ﻟﻠﻪ ﻭ ﺇﻧﺎ ﺇﻟﻴﻪ ﺭﺍﺟﻌﻮﻥ ﻓﻘﺎﻝ ﺇﻥ ﻗﻮﻟﻨﺎ ﺇﻧﺎ ﻟﻠﻪ ﺇﻗﺮﺍﺭ ﻋﻠﻲ ﺃﻧﻔﺴﻨﺎ ﺑﺎﻟﻤﻠﻚ ﻭ ﻗﻮﻟﻨﺎ ﻭ ﺇﻧﺎ ﺇﻟﻴﻪ ﺭﺍﺟﻌﻮﻥ ﺇﻗﺮﺍﺭ ﻋﻠﻲ ﺃﻧﻔﺴﻨﺎ ﺑﺎﻟﻬﻠﻚ.

امیرالمومنین علیه السلام ﺷﻨﻴﺪ ﻛﻪ شخصی ﮔﻔﺖ :
ﺍﻧﺎ ﻟﻠﻪ ﻭ ﺍﻧﺎ ﺍﻟﻴﻪ ﺭﺍﺟﻌﻮﻥ

پس ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺍﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﻣﺎ ﻛﻪ می ﮔﻮﻳﻴﻢ(ﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺧﺪﺍﻳﻴﻢ)ﺍﻗﺮﺍﺭی ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﺑﻨﺪگی ﻭ ﺍﻳﻨﻜﻪ می ﮔﻮﻳﻴﻢ
(ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ همه ﺑﻪ ﺳﻮی ﺍﻭﺳﺖ ) اﻋﺘﺮﺍفیست ﺑﻪ ﻧﺎﺑﻮﺩی ﺧﻮﻳﺶ.

نهج البلاغه؛حکمت99

دو جهانگرد به شهری رفتند تا با عارف معروفی ملاقات کنند
وقتی به منزل او رسیدند با کمال تعجب دیدند عارف در اتاقی بسیار ساده زندگی می کند،
پرسیدند: لوازم منزلتان کجاست؟
عارف گفت: مال شما کجاست؟
گفتند: لوازم ما؟ ما اینجا مسافریم!
عارف گفت: من هم همینطور…!

امام علی علیه السلام :

دنيا آفريده نشده كه سراى ماندن شما باشد، بلكه آفريده شده، كه گذرگاه شما باشد تا از آن براى سراى ماندگارى‏تان توشه عمل برگيريد. پس، در دنيا همواره مهيّاى سفر باشيد و مَركب‏ها را براى رفتن ، آماده سازيد.

نهج البلاغه خ 132

یكی از مسایل دردناك كه هرگز نمی َتوان انكار نمود، مسئله مهجوریت نهج البلاغه در میان امت اسلامی و حتی شیعیان آن حضرت است.
گر چه به بركت نظام اسلامی نهج البلاغه نیز همانند بسیاری از معارف مهجور الهی به تدریج از مهجوریت رهایی یافته، اما این واقعیت تلخ هرگز قابل انكار نیست كه نهج َالبلاغه مهجور است.
همان َطور كه امیرمومنان، مظلوم بلكه مهجور بود.
برخی از بزرگان نكته َآموز دربارة مهجوریت نهج البلاغه این گونه نالیده َاند:
عجیب این است كه نهج البلاغه در دیار خودش در میان شیعیان علی"ع"در “حوزه َهای علمیه شیعه” غریب و تنهاست هم چنان كه خود علی"ع"غریب و تنهاست.
بدیهی است كه اگر محتویات كتابی و یا اندیشه َها و احساسات و عواطف شخصی با دنیای روحی مردمی سازگار نباشد این كتاب و یا آن شخص عملاً تنها و بیگانه می َماند هر چند نام َشان با هزار تجلیل و تعظیم برده شود، ما باید اعتراف كنیم كه با نهج البلاغه بیگانه َایم، دنیای روحی كه برای خود ساخته َایم دنیای دیگری است غیر از دنیای نهج البلاغه.

شهید مطهری، مرتضی، سیری در نهج البلاغه، صفحة 9، انتشارات صدرا قم، چاپ 2، 1354.

سفارش امام علی علیه السلام به امام حسن علیه السلام 

 پسرم نفس خود را ميزان ميان خود و ديگران قرار ده
 پس آنچه را كه براي خود دوست داري براي ديگران نيز دوست بدار و آنچه را كه براي خود نمي پسندي براي ديگران مپسند
 ستم روا مدار، آنگونه كه دوست نداري به تو ستم شود
 نيكوكار باش، آنگونه كه دوست داري به تو نيكي كنند
 و آنچه را كه براي ديگران زشت مي‏داري براي خود نيز زشت بشمار
و چيزي را براي مردم رضايت بده كه براي خود مي پسندي

آنچه نمي‏داني نگو، گر چه آنچه را مي‏داني اندك است
آنچه را دوست نداري به تو نسبت دهند، در باره ديگران مگو

بدان كه خود بزرگ بيني و غرور، مخالف راستي و آفت عقل است.
نهايت كوشش را در زندگي داشته باش و در فكر ذخيره سازي براي ديگران مباش
 آنگاه كه به راه راست هدايت شدي، در برابر پروردگارت از هر فروتني خاضع‏تر باش.

قسمتی از نامه 31 نهج البلاغه 

با آن کس که با تو درشتی کرد، نرم باش،
که امید است به زودی در برابر تو نرم شود.

بادشمن‌خود بابخشش‌رفتارکن، زیراسرانجامِ شیرینِ دو پیروزی است

اگرخواستی از برادرت جداشوی، جایی برای دوستی باقی‌ گذار، تا اگرروزی‌خواست بسوی توباز گردد بتواند

کسیکه به تو گمان نیک برداو را تصدیق کن
و هرگز حق برادرت را به اعتماد دوستی‌ای که با او داری ضایع نکن،زیرا آن کس‌که حقش را ضایع می کنی
با تو برادر نخواهد بود!

و افراد خانواده ات بدبخت ترین مردم نسبت به تو نباشند

و به کسیکه به تو علاقه ای ندارددل مبند !

ادامه »

١. نهج البلاغه دارای چند خطبه می باشد؟241خطبه

٢. نهج البلاغه دارای چند نامه می باشد؟
79نامه

٣. نهج البلاغه دارای چند حكمت می باشد ؟480حکمت

۴ . طولانی ترين خطبه کدام است؟
خطبه192مشهوربه قاصعه

۵. کوتاهترين خطبه کدام است؟
خطبه61درموردخوارج

۶. طولانی ترين نامه کدام است؟
نامه53عهدنامه مالک اشتر

٧ . کوتاهترين نامه کدام است؟
نامه79خطاب به فرمانده لشکرها

ادامه »

 امام علی (ع) فرمود :

سرمايه اى از عقل سودمندتر نيست ،
و هيچ تنهايى ترسناك تر از خودبينى ،
و عقلى چون دورانديشى ،
و هيچ بزرگوارى چون تقوى ،
و همنشينى چون اخلاقى خوش ،
و ميراثى چون ادب ،
و رهبرى چون توفيق الهى ،

و تجارتى چون عمل صالح ،
و سودى چون پاداش الهى ،
و هيچ پارسايى چون پرهيز از شُبهات ،
و زُهدى همچون بى‌اعتنايى بدنياى‌حرام ،
و دانشى چون انديشيدن ،
و عبادتى چون انجام واجبات ،
و ايمانى چون حياء و صبر .
و خويشاوندى چون فروتنى ،
و شرافتى چون دانش ،
و عزّتى چون بردبارى ،
و پشتيبانى مطمئن تر از مشورت كردن نيست.

“حکمت 133 نهج البلاغه”

   
از من درگذر آنچه را از من بدان داناتری،و اگر بار دیگر به آن بازگردم تو نیز به بخشایش بازگرد.

خدایا!
آنچه از اعمال نیکو که تصمیم گرفتم و انجام ندادم ببخشای

خدایا!
ببخشای آنچه را که با زبان به تو نزدیک شدم ولی با قلب آن را ترک کردم.

خدایا!
ببخشای نگاه های اشارت آمیز،و سخنان بی فایده،و خواسته های بی مورد دل،و لغزش های زبان.

آمین یا ربّ العالمین

 نهج البلاغه،خطبه۷۸

   
 خدایا!
از من درگذر آنچه را از من بدان داناتری،و اگر بار دیگر به آن بازگردم تو نیز به بخشایش بازگرد.

خدایا!
آنچه از اعمال نیکو که تصمیم گرفتم و انجام ندادم ببخشای

خدایا!
ببخشای آنچه را که با زبان به تو نزدیک شدم ولی با قلب آن را ترک کردم.

خدایا!
ببخشای نگاه های اشارت آمیز،و سخنان بی فایده،و خواسته های بی مورد دل،و لغزش های زبان.

  نهج البلاغه،خطبه۷۸

امام علی (علیه السلام) :

 للْمُؤْمِنِ ثَلاَثُ سَاعَات فَسَاعَةٌ يُنَاجِي فِيهَا رَبَّهُ وَسَاعَةٌ يَرُمُّ مَعَاشَهُ وَسَاعَةٌ يُخَلِّي بَيْنَ نَفْسِهِ وَبَيْنَ لَذَّتِهَا فِيمَا يَحِلُّ وَيَجْمُلُ وَلَيْسَ لِلْعَاقِلِ أَنْ يَکُونَ شَاخِصاً إِلاَّ فِي ثَلاَث مَرَمَّة لِمَعَاش أَوْ خُطْوَة فِي مَعَاد أَوْ لَذَّة فِي غَيْرِ مُحَرَّم.

 انسان با ايمان، ساعات زندگى خود را به سه بخش تقسيم مى کند

۱. بخشى را صرف عبادت و مناجات با پروردگارش مى نمايد

۲. بخش دیگری را در طريق اصلاح معاش و زندگى به کار مى گيرد

۳. بخش سوم را در راه بهره مندی از لذت های حلال و دلپسند صرف می کند.

   نهج البلاغه حکمت 390

امام علی(ع) : 

بدانيد آنكه قرآن را دارد
چيزى كم ندارد!

آنكه قرآن را ندارد
چيزى ندارد!

پس دواى درد خويش را
از قرآن بجوييد

و براى غلبه بر مشكلات
از آن يارى بخواهيد!

نهج البلاغه،خطبه ۱۷۶