احکام بانوان
حرمت نزديكي باحائض
حكم مردي كه با همسرش در زمان حيض نزديكي كند، چيست؟
آيات عظام امام، خامنه اي و فاضل:
نزديكي، در اين حال بر هر دو حرام است و بنابر احتياط واجب بايد شوهر كفاره بدهد.
توضيح المسائل مراجع، م 450 و 452 و دفتر: خامنه اي.
آيةاللَّه بهجت:
نزديكي در اين حال بر هر دو حرام است و بايد شوهر كفاره بدهد.
بهجت، توضيح المسائل مراجع، م 450 و 452.
آيات عظام تبريزي، سيستاني و نوري:
نزديكي در اين حال بر هر دو حرام است و بايد شوهر استغفار كند و بنابر احتياط مستحب كفاره هم بدهد.
سيستاني و تبريزي، توضيح المسائل مراجع، م 450 و 452 ؛ نوري، توضيح المسائل، م 452 و 454.
آيات عظام صافي، مكارم و وحيد:
نزديكي در اين حال بر هر دو حرام است و بهتر (احتياط مستحب) است، شوهر كفاره بدهد.
مكارم و صافي، توضيح المسائل مراجع، م 450 و 452 ؛ وحيد، توضيح المسائل، م 456 و 458.
نکته :
مقدار كفّاره ياد شده بدين قرار است: اگر نزديكي در
ثلث اول روزهاي حيض باشد، «يك مثقال» (18 نخود) طلا و در
ثلث دوم «نيم مثقال» (9 نخود) طلا و در
ثلث سوم، «يك چهارم مثقال» (5/4 نخود) طلا است.
(احكام زن و شوهر، سيدمجتبي حسيني، كد: 123/500033)
شنیدن نام پیامبر(ص) یاآیه صلوات هنگام نماز
سوال:
آیا با شنیدن نام پیامبر عظیم الشأن اسلام (ص) و یا شنیدن آیه صلوات هنگام نماز یا غیر نماز، ذکر صلوات واجب است یا مستحب ؟ در صورت تکرار نام حضرت یا آیه صلوات وظیفه در هنگام نماز چیست؟
پاسخ:
تمام مراجع معظم تقلید در توضیح المسائل خودشان حکم به استحباب صلوات در هنگام شنیدن نام مبارک پیامبر اکرم (ص) نموده اند. و این حکم شامل حال نماز هم می شود.
امام خمینی (ره) می فرماید: «هر وقت انسان اسم مبارک حضرت رسول (ص) مانند محمد و احمد، یا لقب و کنیه آن جناب را مثل مصطفی و ابوالقاسم بگوید یا بشنود، اگر چه در حال نماز باشد، مستحب است صلوات بفرستد.»(1)
نگهداری از والدین سالخورده و وظیفه فرزندان
سوال:
من مادری پیر و از کار افتاده دارم و باید از ایشان مراقبت کنم ولی همسرم راضی به این عمل نمی شود و مدام آشوب و دعوا به راه می اندازد، از لحاظ فقهی وظیفه من چیست؟
پاسخ:
آیت الله خامنه ای: در هر صورت شما ضمن رعایت حقوق خانواده وظیفه رسیدگی به مادر را دارید اگرچه با گرفتن پرستار و در منزل مجزا.
آیت الله مکارم: نگهداری از پدر و مادر پیر و از کار افتاده بر همه فرزندان لازم است بنابراین لازم است در این زمینه با زبان خوش و با ادب و احترام با همسر خویش صحبت نمایید که به این کار خیر راضی شوند و همچنین به گونه ای برنامه ریزی نمایید که موجب تضییع حقوق ایشان نشود.
آیت الله شبیری: شوهر نمی تواند شرعا همسر خود را مجبور به نگهداری از مادرش بکند ولی باید با مشاوره و همکاری همه فرزندان و خانواده آنها برای حل مشکل و احسان به مادر اقدام کنند.قطعا کسانی که در این امری کوتاهی نکنند از اجر و پاداش دنیوی و اخروی بهرمند می شوند.
آیت الله وحید: رضایتِ همسرتان لازم نیست ولی اذیتِ همسرتان را هم تحمّل کنید در پیشگاهِ خدایِ متعال اجر و ثوابِ فراوانی دارید.
آیت الله فاضل لنگرانی: نگهداری از مادر در صورتی که پیر و از کار افتاده است وظیفه فرزندان است، به حرف همسر خود توجه نکنید به ایشان بگویید یک روز پیری و سالخوردگی به سراغ ما هم خواهد آمد و اگر امروز با ایشان این طور رفتار کنیم در آینده فرزندانمان رفتار بدتری با ما خواهند داشت. هم به همسر و فرزندان رسیدگی کنید و هم از مادرتان مراقبت کنید در مواقعی هم که لازم است به صورت مخفیانه این کار را انجام دهید که همسرتان مطلع نشود. خداوند به شما توفیق خدمت به والدین را عنایت کند.
استفتا از سایت مراجع عظام
اهمیت غسل جنابت
همه مراجع: در میان غسل های واجب، مهمترین آنها غسل جنابت است. زیرا برای انجام برخی کارها که طهارت شرط صحت آنهاست (مانند نماز، طواف واجب، روزه ماه مبارک رمضان و مس قرآن)
شخص جنب [1] باید غسل کند؛ بلکه در بسیاری از موارد، انجام چنین اعمالی در حالت جنابت، گناه و معصیت خواهد بود. [2]
توجه:
1. غسل جنابت به خودی خود پس از جنابت مستحب است و برای خواندن نماز واجب و برخی از اعمال واجب می شود؛ لذا واجب فوری نیست.
2. کسی که غسل جنابت انجام داده، تا زمانی که یکی از مبطلات وضو رخ ندهد، می تواند با آن نماز بخواند.
3. برای نماز میت، سجده شکر و سجده های واجب قرآن، غسل جنابت واجب نیست. [3]
پی نوشت:
[1]. منی ممکن است در خواب از انسان خارج شود که به این حالت «احتلام» می گویند و همچنین ممکن است در بیداری از انسان بیرون بیاید. به فردی که در خواب یا بیداری منی از او بیرون آمده است، محتلم یا جنب می گویند.
[2]. توضیح المسائل ده مرجع، م 357؛ امام، تحریرالوسیله، ج1، القول فی احکام الجنب، ص 64؛ بهجت، استفتائات، ج1، س 783؛ سبحانی، توضیح المسائل، م 351.
[3]. توضیح المسائل ده مرجع، م 357 و با استفاده از م 323 و 391؛ امام، تحریرالوسیله، ج1، احکام جنابت، ص 65؛ بهجت، استفتائات، ج1، س 733 و س783؛ خامنه ای، اجوبه الاستفتائات، با استفاده از س 185 و استفتا؛ سبحانی، توضیح المسائل، م 351 و احکام جوانان، م 101 و 113؛ صافی، سایت، پاسخ کوتاه به 300 سوال احکام (دفتر دوم)، س 24؛ مکارم، العروه الوثقی مع تعلیقات، فصل فی ما یتوقف علی الغسل من الجنابه و فصل فی کیفیه الغسل.
منبع:
کتاب «رساله مصور»، ج 2.
برگرداندن نیت نماز ظهر به قضای صبح
سوال: اگر فردی بعد از تکبیر نماز ظهر یادش بیاید که نماز صبحش قضا شده، آیا می تواند نیت را به نماز صبح برگرداند؟
پاسخ:
همه مراجع( غیر آیات عظام صافی و مکارم): اگر وقت نماز ادا وسعت داشته باشد می تواند در بین نماز نیت را به نماز قضا برگرداند؛ ولی باید برگرداندن نیت به نماز قضا ممکن باشد؛ برای مثال: اگر مشغول نماز ظهر است، در صورتی می تواند نیت را به قضای صبح برگرداند که وارد [1] رکعت سوم نشده باشد. [2]
آیت الله صافی: اگر هنگام شروع نماز ظهر به قضای نماز صبح علم و توجه داشته باشد، اما باز شروع به نماز ظهر کرده است، برگرداندن نیت از نماز ظهر به قضای صبح بنابر احتیاط واجب جایز نیست. [3]
آیت الله مکارم: اگر نماز قضا، قضای همان روز باشد، احتیاط واجب این است که نیت را از نماز ادا به نماز قضا برگرداند. البته این در صورتی است که جای عدول باقی باشد. [4]
پی نوشت:
[1]. صافی: داخل رکوع رکعت سوم نشده باشد.
[2]. توضیح المسائل ده مرجع، م 763؛ امام، تحریر الوسیله، ج1، فی النیه، ص 290، م 12 و فی صلاه القضا، م 13 و العروه الوثقی مع تعلیقات، ج1، احکام الاوقات، م 11؛ خامنه ای، سایت، استفتائات جدید؛ سبحانی، توضیح المسائل، م 735؛ سیستانی، منهاج الصالحین، ج 1، ص 199، م 579.
[3]. صافی، توضیح المسائل، م 771.
[4]. مکارم، توضیح المسائل، م 699.
حکم قرائت حمدبه جای تسبیحات اربعه
سوال: اگر کسی به جای تسبیحات اربعه حمد را بخواند،آیا نمازش باطل می شود؟
پاسخ:
همه مراجع (غیر از آیت الله خامنه ای): در رکعت سوم و چهارم می شود به جای تسییحات اربعه، حمد تنها را خواند و در صورت انتخاب حمد به جای تسبیحات نباید سوره را بخواند. اگر در رکعت سوم و چهارم بخواهد تسبیحات بخواند، اما حمد به زبانش آید [1] باید آن را رها کند و دوباره حمد یا تسبیحات را بخواند، ولی اگر عادتش خواندن چیزی بوده که به زبانش آمده، می تواند همان را تمام کند و نمازش صحیح است. [2]
آیت الله خامنه ای: اگر با قصد و اراده حمد را انتخاب کند و بخواند، اشکال ندارد، ولی اگر فراموش کرد و به جای تسبیحات اربعه حمد را خواند و در رکوع یا پس از آن یادش آمد، نمازش صحیح است واگر قبل از رکوع یادش آمد باید دوباره با اختیار و اراده، یا حمد را بخواند یا تسبیحات اربعه را و در صورت انتخاب حمد نباید سوره را بخواند. [3]
پی نوشت:
[1]. آیت الله سیستانی: چنانچه به کلی و حتی در ضمیر ناخودآگاه خالی از قصد نماز بوده است.
[2]. توضیح المسائل ده مرجع، م 1012؛ امام، تحریرالوسیله، ج1، القرائه و الذکر، با استفاده از ص 304، م 18؛ امام و مکارم، العروه الوثقی مع تعلیقات، ج1، القرائه فی الرکعه الثالثه، م 7؛ سیستانی، العروه الوثقی مع تعلیقه، ج2،القرائه فی الرکعه الثالثه و الرابعه، م 7، ص 143؛ صافی، هدایه العباد، با استفاده از م 777.
برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج2.
حکم واسطهگرى در خريد و فروش اجناس
واسطهگرى در خريد و فروش اجناس بدون ردّ و بدل شدن نقدينگى
سوال:
آيا شخصى که به صورت واسطهاى معامله مىکند حتى اگر وجهى را مبادله نکند و صرفاً به دليل خوش سابقه بودنش معامله بدون وجه انجام مىدهد سودى را که بدست مىآورد مىتواند در آن دخل و تصرف کند؟
جواب :
اگر جنس را مىخرد و ثمن آن را به ذمّه مىگيرد و سپس آن را به ديگرى بفروشد، معامله مذکور بلامانع است.
استفتائات مقام معظم رهبری
احکام صدقه
1. بعد از تحویل صدقه به فقیر پس گرفتن و انصراف از آن شرعاً ممکن نیست.
2. واسطه شدن برای رساندن صدقه به دیگری مستحب است. از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است:
کسی که صدقه شخصی را به نیازمندی برساند، مانند صدقه دهنده اجر دارد و اگر صدقه در دست چهل هزار نفر بچرخد و سپس به فقیر برسد، برای هر چهل هزار نفر اجر کامل است .
3. آنچه به فقیر صدقه دادهایم کراهت شدید دارد ‼️ که با یکی از عقود (مثل بیع، مصالحه) به ملک خود درآوردیم؛ یعنی همان مال را مثلاً از فقیر بخریم.
احکام پرداخت رد مظالم
سوال:
آیا برای پرداخت رد مظالم باید از دفتر مرجع اجازه گرفت؟
پاسخ:
آیت الله خامنه ای :
برای دادن رد مظالم واجب، احتیاط واجب آن است که از مرجع تقلید یا نماینده او اجازه گرفته شود.
آیت الله مکارم شیرازی: رد مظالم را تنها بايد به فقراي شيعه بدهند و در اين زمينه تفاوتي نمي کند که آن فرد، واجب النفقه يا از سادات باشد.
ما اجازه مي دهيم تايکصد هزار تومان را خودشان به نيازمندي که مي شناسند بدهند ،و مبالغ بالاتر را بايد تحويل دفتر مرجع خود دهند.
استفتاءاز سایت مراجع عظام
اگر مالی مخلوط به حرام باشد تکلیف چیست؟
مالی که مخلوط به حرام می شود، چهار قسم می باشد:
الف: مقدار مال و صاحب مال معلوم است مثلا می داند یک میلیون تومان به صورت حرام با مال خودش مخلوط شده و صاحب آن مال حرام را هم می شناسد، در این صورت واجب است حق صاحب حق را از مال خودش بدهد.
ب: مقدار مال معلوم باشد ولی صاحب حق معلوم نباشد، در این صورت مال حرام را با اجازه حاکم شرع از طرف صاحب حق به فقیر مستحق صدقه بدهد.
ج: مقدار مال حرام مجهول باشد ولی صاحب مال معلوم باشد، در این صورت باید با صاحب مال مصالحه کند و رضایت او را بگیرد و یا حلالیت بگیرد.
د: قسم چهارم آن است که هم مقدار مال حرام مخلوط به حلال معلوم نباشد و هم صاحب مال معلم نباشد، به عبارت دیگر، مال حلال با مال حرام به طوري مخلوط شود كه انسان نتواند آنها را از يكديگر تشخيص دهد و صاحب مال حرام و مقدار آن، هيچ كدام معلوم نباشد دراین قسم تکلیف آن است که یک پنجم مال را به مجتهد یا نماینده او بدهد و استفاده از چهار پنجم باقی مانده حلال می شود.
استفتا از سایت مراجع عظام
کم دادن و گرفتن شاباش
من با پول شاباش جشن عقدم یه گوشواره گرفتم خواستم بدونم نماز خواندن باهاش چه حکمی داره؟
اگر بفروشمش و پولشو بدم النگو باز هم همان حکم را دارد؟
آیت الله مکارم : پولی که به عنوان شاباش در مجالس رقص، به ویژه عروسی ها، به کسی که می رقصد می دهند، دادن و گرفتن این پول ها جایز نیست.
اگرکسی شاباش گرفته وصاحب پول را میشناسد باید پول را به صاحبش برگرداند.
واگر نمیشناسد ازطرف صاحبش به عنوان کمک به فقیر پرداخت نماید.
معنای دستگردان در پرداخت خمس
دست گردان این است که حاکم شرع (مجتهد جامع شرایط) یا وکیل او ، وجوه شرعى، از قبیل زکات و خمس را از مالک بگیرد و آن را دوباره به وى برگرداند.
اگر شخص مقدارى زیاد از وجوه شرعى بدهکار باشد، ولى در شرایط فعلى نتواند آن را پرداخت کند ، در صورتى که قصد توبه دارد، بنابر قول برخى حاکم شرع، مىتواند با دست گردان کردن، فعلا بدهی شرعی را از گردن او بردارد و او بعد از تمکن پیدا کردن آن را بپردازد.
دست گردان خمس دو گونه متصوّر است:
۱) آنکه شخص تمامى مبلغ خمس را به حاکم شرع بپردازد و سپس آن را به قرض بگیرد.
۲) آنکه مقدارى از خمس را که نزدش موجود است به حاکم بپردازد وحاکم پس از قبول ، آن را به وى قرض دهد، و سپس شخص براى بار دوم همان مبلغ را به حاکم بپردازد و حاکم دوباره آن را به وى برگرداند و همین طور تا پرداخت همهی مبلغ بدهکارى.
در این صورت نیز تمامى مبلغ خمس، به عنوان قرض به ذمهی شخص، منتقل مىشود و او بدهکار خمس به حاکم مىگردد.
فایدهی دست گردان کردن
این است که خمس به گردن شخص، منتقل مىشود و در نتیجه مى تواند در اموالى که خمس به آنها تعلّق گرفته تصرف کند و اگر با آنها تجارت کند، سود حاصل، از آنِ او خواهد بود، در حالى که بدون دست گردان، تصرف در آن اموال ، حرام و در صورت تجارت، تنها مالک بخشى از سود خواهد شد نه همهی آن.
رساله 12 مرجع مساله 1852
اگر مالی مخلوط به حرام باشد تکلیف چیست؟
مالی که مخلوط به حرام می شود، چهار قسم می باشد:
الف: مقدار مال و صاحب مال معلوم است مثلا می داند یک میلیون تومان به صورت حرام با مال خودش مخلوط شده و صاحب آن مال حرام را هم می شناسد، در این صورت واجب است حق صاحب حق را از مال خودش بدهد.
ب: مقدار مال معلوم باشد ولی صاحب حق معلوم نباشد، در این صورت مال حرام را با اجازه حاکم شرع از طرف صاحب حق به فقیر مستحق صدقه بدهد.
ج: مقدار مال حرام مجهول باشد ولی صاحب مال معلوم باشد، در این صورت باید با صاحب مال مصالحه کند و رضایت او را بگیرد و یا حلالیت بگیرد.
د: قسم چهارم آن است که هم مقدار مال حرام مخلوط به حلال معلوم نباشد و هم صاحب مال معلم نباشد، به عبارت دیگر، مال حلال با مال حرام به طوري مخلوط شود كه انسان نتواند آنها را از يكديگر تشخيص دهد و صاحب مال حرام و مقدار آن، هيچ كدام معلوم نباشد دراین قسم تکلیف آن است که یک پنجم مال را به مجتهد یا نماینده او بدهد و استفاده از چهار پنجم باقی مانده حلال می شود.
استفتا از سایت مراجع عظام
حکم خواندن روضههای دروغ
خواندن روضههای دروغ و غیر معتبر كه بعضاً موجب تمسخر و هتك میگردد چه صورتی دارد؟
آیة اللَّه خامنهای: اگر دروغ موجب هتك و تمسخر باشد جایز نیست.
آیة اللَّه فاضل لنكرانی: جایز نیست.
آیة اللَّه صافی گلپایگانی: جایز نیست.
آیة اللَّه بهجت: جایز نیست.
آیة اللَّه مكارم شیرازی: جایز نیست.
آیة اللَّه تبریزی رحمه الله: چیزهایی كه دروغ بودن آنها پیش علمای خبره معلوم است، نقل آنها جایز نیست.
آیة اللَّه سیستانی: اگر موجب هتك باشد، یا دروغ باشد، جایز نیست، ولی اگر هتك و دروغ بودن آن معلوم نباشد و به عنوان نقل و روایت گفته شود اشكال ندارد.
آیة اللَّه نوری همدانی: جایز نیست.
احکام قرض و بدهی
سوال :
اگر کسی مقدار بدهی اش را می داند ولی طلبکار فراموش کرده آیا می شود به مبلغ کمتر با او مصالحه کرد درحالیکه طلبکار نیز راضی است؟
مثلا من می دانم به شخصی یک میلیون بدهی دارم ولی او نمی داند یا فراموش کرده؛ به او میگویم بیا به 800 هزار تومان صلح کنیم آیا این مصالحه صحیح است؟
پاسخ :
آیت الله خامنه ای: اگر در مصالحه بدهکار مقدار بدهی را بداند، ولی از آنجا که طلبکار جاهل به آن است به مقدار کمتر از حقی که به او تعلق دارد صلح نماید، مقدار زائد برای بدهکار حلال نیست، مگر آنکه به طلبکار اعلام، و او را راضی نماید. همچنین است موردی¬ که بدهکار اجمالاً بداند که طلب مزبور، بیش از مال مصالحه شده است.
آیت الله سیستانی : اگر انسان مقدار بدهی خود را بداند و طلبکار او نداند، چنانچه طلبکار طلب خود را به کمتر از مقداری که هست صلح کند، مثلاً پنجاه تومان طلبکار باشد و طلب خود را به ده تومان صلح نماید، زیادی برای بدهکار حلال نیست، مگر آنکه مقدار بدهی خود را به او بگوید و او را راضی کند، یا طوری باشد که اگر مقدار طلب خود را میدانست، باز هم به آن مقدار صلح میکرد.
آیت اله مکارم :اگر انسان با اين كه مقدار بدهى خود را مى داند اظهار بى اطّلاعى كند و طلبكار او نداند و طلب خود را به كمتر از مقدارى كه هست صلح كند صحيح نيست و بدهكار نسبت به مقدار اضافى مديون است، مگر اين كه چنان باشد كه اگر مقدار طلب خود را هم مى دانست باز به اين صلح راضى بود.
منابع :رساله آموزشی رهبری بخش صلح-مساله8 رساله آیت اله مکارم مسأله 1844- رساله ایت اله سیستانی مسأله ۲۱۷۵
پرداخت رد مظالم
سوال:
آیا برای پرداخت رد مظالم باید از دفتر مرجع اجازه گرفت؟
پاسخ:
آیت الله خامنه ای:
برای دادن رد مظالم واجب، احتیاط واجب آن است که از مرجع تقلید یا نماینده او اجازه گرفته شود.
آیت الله مکارم شیرازی: رد مظالم را تنها بايد به فقراي شيعه بدهند و در اين زمينه تفاوتي نمي کند که آن فرد، واجب النفقه يا از سادات باشد.
ما اجازه مي دهيم تا يکصد هزار تومان را خودشان به نيازمندي که مي شناسند بدهند ،و مبالغ بالاتر را بايد تحويل دفتر مرجع خود دهند .
استفتاءاز سایت مراجع عظام
احکام فروش اقساطی
سوال:
قرارداد فروش اقساطی که در بانکها می دهند به چه معناست و آیا این قرارداد از نظر شرعی مورد تایید است?
پاسخ:
بیشترین قراردادی که در بانکهای کشور پرداخت می شود قرارداد فروش اقساطی است.
فروش اقساطی همان فروش نسیه است یعنی یک کالایی را نقد خریدن و بصورت نسیه و گرانتر فروختن.
در این قرارداد، بانک به مشتری وکالت میدهد تا اموال مورد تقاضای خود را با تسهیلات داده شده ابتدا برای بانک خریداری نماید و بعد از طرف بانک به صورت نسیهی اقساطی، به قیمت اعلام شده به خودش بفروشد.
به نظر همه مراجع در فروش اقساطی می توان بابت نسیه فروختن کالا ،درصدی مشخص سود گرفت.
چند نکته شرعی در قرارداد فروش اقساطی:
1.اگر نوع کالایی که در قرارداد نوشتید پشیمان شدید می توانید با رضایت بانک نوع کالا را عوض کنید .
2.اگر مشتری با پول بانک کالا نخرد و پول را بابت بدهی بپردازد یا اینکه آن را سپرده گذاری نماید سودی که بانک می گیرد چون بابت معامله نیست شرعا اشکال دارد و حرام است و چون تخلف از جانب مشتری است اگر بانک اطلاع نداشته باشد گناه آن بر گردن مشتری است.
3. کالاهایی که مشتری قبلا خریداری نموده و الان بابت آن بدهکار است را نمی توان تسهیلات فروش اقساطی پرداخت نمود.چون قرار است بانک کالای مورد نیاز شما را الان بخرد و به شما نسیه بفروشد در حالی که در این صورت بابت پرداخت بدهی شما سود می گیرد که حرام و رباست.
استفتاء از سایت مراجع عظام
احکان بانوان
خونریزی بانوان بخاطر مصرف قرص
سوال:
بنده صاحب عادت وقتیه هستم،ماه پیش به دلیل خوردن قرص اورژانسی ضد بارداری ۲هفته زودتر از تاریخ عادتم خونریزی پیداکردم،
آیا استحاضه محسوب میشود یاحیض(شرایط حیض را دارم)؟
پاسخ:
چنانچه آن خون شرائط و علائم حیض را داشته باشد حیض محسوب می شود.
در نظر داشته باشید حداقل فاصله بین دو حیض ده روز است،
مدّت حيض كمتر از سه روز و بيشتر از ده روز نمى شود، حتّى اگر مختصرى كمتر باشد حيض نيست.
استفتا از سایت مراجع عظام