از بایزید بسطامی ، عارف بزرگ ، پرسیدند : این مقام ارزشمند را چگونه یافتی؟

گفت: شبی مادر از من آب درخواست ، نگاه کردم ، آب در خانه نبود . کوزه را برداشتم و به جوی آب رفتم.

وقتی باز گشتم ، مادر خوابش برده بود . پس با خودم گفتم اگر بیدارش کنم ، خطاکـــار خواهم بود.

آنگاه ایستادم تا بیدار شود . هنگام بامداد ، او از خواب بیدارشد ، پرسید چرا ایستاده ای؟ قصه را برایش گفتم.

مــادر مشغول نماز شد و پس از انجــام فریضه ، دست به دعــا برداشت و عرض کرد خدایا چنان که این پسر را بزرگ و عزیــز داشتی ، اندر میان خلق نیز او را عزیز و بزرگ گردان.

استادشهیدمطهری(ره):

ملامت گاهى خيلى مفيد است. گاهى يک انسان با ملامت غيرتش تحريک مى‌شود. ولى ملامت هم جا دارد. اين مطلب كليت ندارد ولى در بسيارى از موارد، ملامتِ زياد بيشتر نفرت ايجاد مى‌كند.

مثلا خيلى افراد در تربيت فرزند اين اشتباه را مرتكب مى‌شوند، دائماً بچه را ملامت مى‌كنند و سركوفت مى‌زنند: اى خاک بر سرت، فلان بچه هم هم سنّ توست، ببين او چطور پيش رفته، تو خيلى بى‌عرضه و نالايق هستى، من كه ديگر به تو اميدى ندارم.

خيال مى‌كنند با اين ملامت‌ها غيرت بچه تحريک مى‌شود در صورتى كه در اين موارد، اگر ملامت از حدش بگذرد، عكس‌العمل خلاف ايجاد مى‌كند؛ روح او حالت انقباض و فرار پيدا مى‌كند و او از نظر روحى بيمار مى‌شود و محال است كه دنبال آن كار برود.

سیری در سیرۀ نبوی، ص۱۸۸-۱۸۷

مقایسه کودکان با یکدیگر،
یکی از شیوه های آزار کودکان
و خشونت علیه آن ها است.

از مقایسه کودکان با یکدیگر
در هر مورد و هر زمینه های
دوری نمائید.

کودکانی که از اول با ایمان به خدا تربیت می شوند، اراده ای قوی و روانی نیرومند دارند.
از دوران کودکی رشید و با شهامت هستند و نتایج درخشان ایمان از خلال گفتار و رفتارشان به خوبی مشهود است.

یوسف صدیق علیه السلام فرزند یعقوب پیامبر علیه السلام است. این کودک درس خداپرستی را از پدر بزرگوار خود فراگرفته و در دامن یعقوب طفل با ایمانی بار آمده است. برادران بزرگتر او به وی حسد بردند و تصمیم به ایذای او گرفتند. کودک را با خود به بیابان آوردند و پس از رفتارهای خشن و ناراحت کننده به فکر قتلش افتادند. بعدا از کشتن او صرف نظر نمودند، به چاهش افکندند و سرانجام طفل را به کاروان مصری به عنوان غلام فروختند.

ابوحمزه از علی بن حسین علیه السلام سوال کرد: روزی که یوسف به چاه افکنده شد، چند ساله بود؟ حضرت در جواب فرمود: نه ساله!

از کودک نه ساله ای که در چنین وضع سخت و شرایط ناراحت کننده دچار شده، جز اضطراب و جزع، انتظار دیگری نیست. ولی نیروی ایمان در این کودک اثر عجیب و حیرت زایی گزارده است.

موقعی که یوسف را از چاه خارج کردند و به غلامی معامله نمودند، یکی از حضار به وضع کودک دقت کرد و از روی رأفت و مهربانی گفت: نسبت به این طفل غریب نیکی کنید.
یوسف که این جمله را شنید با اطمینان خاطر و آرامش روان گفت: آن کس که با خداست گرفتار غربت و تنهایی نیست.

کودک ازنظروراثت وتربیت،محمدتقی فلسفی

*تشویق زیادی ممنوع! تا تشویق برای کودک بی ارزش نشود و نیز او پرتوقع نشده و برای هر کاری تشویق نخواهد.

*کودک را تشویق کنید؛ ولی نه آن قدر که مغرور و خودبین شود.

*به کودک پاداش بدهید نه رشوه؛ رشوه، باج دهی است و محتوی یک قرار قبلی، بنابراین نگویید ” اگر این کار رو بکنی من…” پاداش، بدون قرار قبلی صورت می گیرد.

* بین نوع تشویق و عمل کودک، تناسب برقرار کنید.

* بد قولی نکنید.

* قدردانی کنید نه ارزیابی. نگویید ” تو بهترین…” بگویید “این کار تو مرا خوشحال کرد.”

اگر فرزند شما مرتبا بهانه گيری می كند، 

به اين دليل است كه از نوازش جسمانی و فيزیکی شما محروم است .

اگر فرزند شما دروغ می گويد، به اين دليل است كه شما عكس العمل های های شدیدی در برابر رفتار و گفتارش نشان داده اید .

اگر عزت نفس كودك شما پايين است، به این دليل است كه شما بيشتر او را نصيحت كرده ايد تا تشويق و تهييج.

اگر فرزند شما در محيط اجتماعی از خود دفاع نمی كند، به اين دليل است كه در مقابل جمع او را مورد انتقاد قرار داده ايد.

تشویق های بیجا آدم ها را متوقف می کند. اگر از کسی جلوی آن تعریف کنی خرابش کردی. مثل اینکه از مقابل دشنه تو شکمش زدی.

می دانید وقتی آدم ها عادت می کنند به تشویق کردن، چه اتفاقی می افتد، یکبار تشویقش نکنی مأیوس می شود. رشدش متوقف می شود. خلاقیتش از بین می رود.

تشویق کجاها لازم هست؟ همه جا ، برای همه کس، برای همه کارها…

بعضی پدر و مادر ها محبتشان را در خانه کپنی می کنند، تا بچه یک کار خوب انجام دهد بعد محبتش را به بچه بدهد … محبتت را به بچه کپنی نکن! به نمره واگذار نکن، من همیشه همه شما را دوست دارم، بگذارید راحت باشه.

تو جامعه آدم هایی که اهل تشویق گرفتن نباشند، ببینید چقدر جلو می روند، چقدر تو سختی ها مقاوم می شوند، چقدر سخت کوش می شوند. تشویق های بیجا آدم ها رو متوقف می کند.

کودکانی که از اول با ایمان به خدا تربیت می شوند،اراده ای قوی و روانی نیرومند دارند
و از دوران کودکی رشید و با شهامت هستند
و نتایج درخشان ایمان از خلال گفتار و رفتارشان به خوبی مشهود است.

یوسف صدیق علیه السلام فرزند یعقوب پیامبر علیه السلام است.
این کودکِ محبوب، درس خداپرستی را از پدر بزرگوار خود فراگرفته و در دامن یعقوب طفل با ایمانی بار آمده است.

برادران بزرگتر او به وی حسد بردند و تصمیم به ایذای او گرفتند.
کودک را با خود به بیابان آوردند و پس از رفتارهای خشن و ناراحت کننده به فکر قتلش افتادند.
بعدا از کشتن او صرف نظر نمودند، به چاهش افکندند و سرانجام طفل را به کاروان مصری به عنوان غلام فروختند.

ابوحمزه از علی بن حسین علیهماالسلام سوال کرد:
روزی که یوسف به چاه افکنده شد، چند ساله بود؟
حضرت در جواب فرمود: نه ساله!
از کودک نه ساله ای که در چنین وضع سخت و شرایط ناراحت کننده دچار شده، جز اضطراب و جزع انتظار دیگری نیست.
ولی نیروی ایمان در این کودک اثر عجیب و حیرت زایی گزارده است.

لما أخرج یوسف علیه السلام من الجب و اشتری
قال لهم قاتل استوصوا بهذا الغریب خیرا
فقال لهم یوسف علیه السلام من کان مع الله فلیس له غربة؛

موقعی که یوسف را از چاه خارج کردند و به غلامی معامله نمودند،
یکی از حضار به وضع کودک دقت کرد و از روی رأفت و مهربانی گفت:
نسبت به این طفل غریب نیکی کنید.
یوسف که این جمله را شنید با اطمینان خاطر و آرامش روان گفت:

آن کس که با خداست گرفتار غربت و تنهایی نیست

منبع:

کودک از نظر وراثت و تربیت، ج 2، ص 178

اين روزها در بسياري از ديد و بازديدها، شاهد به نمايش گذاشتن بچه ها هستيم. اندكي از بچه ها در اين نمايشگاه خرسند و خشنود هستند و بسياري از آن ها خجالت زده و شرمنده! والديني را مي بينيم كه لاف می زنند که فرزندان شان در ورزش یا در امتحانات موفق تر از دیگران اند. رجز خواني هاي بسيار سر مي دهند. و والديني را به نظاره مي نشينيم كه خود را مسوول سلام نكردن، بيشتر خواستن، شعر نخواندن در جمع و … كودكان خود مي دانند و احساس شكست و ناكامي مي كنند.

ريشه ي بسياري از اين مقايسه كردن ها و جلوه گري را در بزرگسالان كودك رفتاري مي بينيم كه از حرمت نفس پاييني برخوردارند و اساس و پايه ي رضايت را در نگاه ديگران جستجو مي كنند! در دوران كودكي این افراد «من» به معناي واقعي شكل نگرفته است. اين «منِ» شكل نگرفته به «ما» تبديل نشده است. و «ديگران» همه چيز و همه كس آنها شده است!!
ديگران بپسندند آنها هم مي پسندند.
ديگران تاييد كنند آنها هم خوشحال مي شوند…

آنتونى رابينز مى گويد: موفقيت يعنى آنطور كه دلِ خودتان مى خواهد زندگى كنيد؛ كارى كه خودتان دوستش داريد را انجام دهيد؛ آدمى كه خودتان دوستش داريد را دوست بداريد، لباسى كه خودتان مى پسنديد را به تن كنيد، در راهى كه خودتان انتخاب كرديد قدم برداريد … به تعبيري با تمام تاسف « ما بيشتر مي پسنديم كه خوشبخت نباشيم اما ديگران ما را خوشبخت بدانند تا اين كه خوشبخت باشيم اما ديگران ما را بدبخت بدانند..

“مفضل می‌گوید: از امام صادق علیه السلام در مورد طفل پرسیدم که چرا بدون علت می‌خندد یا بدون درد می‌گرید؟

فرمودند: ای مفضل! هیچ طفلی نیست مگر اینکه امام را می‌بیند و با ایشان نجوا می‌کند. علت گریه‌اش غایب شدن امام از اوست و علت خنده‌اش رو آوردن امام به اوست.

وقتی زبانش به سخن باز شد این باب بر او بسته می‌شود و بر قلبش مُهر فراموشی زده می‌شود…”

علل الشرایع ج۲ ص۵۸۴

 بزرگترین آسیب و ضربه ی کودکی می تواند از تفاوت و تبعیض به وجود بیاید، و اگر برایش کاری انجام نشود، می تواند برای همه ی عمر فرزند ما را آزار بدهد. 

به همین دلیل پدر و مادر نباید گفت و گویی درباره ی شباهت فرزندشان نسبت به خودشان، یا فامیل داشته باشند.
نباید درباره ی تفاوت بچه ها از نظر هوش، عقل، زیبایی، خوبی و مهربانی حرفی بزنند.
این قضاوت باید تا آنجا که ممکن است متوقف شود و نه تنها بیان نکرد، بلکه حتی به ذهن و ضمیر خود هم نیاورد، زیرا به صورت آگاه و ناآگاه، ممکن است ابراز شود.

اگر شما بخواهید استعدادی را به کودکتان یاد دهید شاید آن را یادو بگیرد اما در آن پیشرفت چشمگیری نمی‌کند و از همه بدتر این‌که هیچ‌گاه به آن علاقه نشان نمی‌دهد.

استعداد را باید کشف و بعد پرورش داد.

شما نمی‌توانید از کسی که استعداد نقاشی ندارد یک نقاش ماهر بسازید، اما شاید بتوانید او را یک نقاش آماتور کنید که بدون خلاقیت تنها یاد گرفته کپی‌برداری کند.

گاهی والدین می‌خواهند فرزندشان راه آنها را ادامه دهد مثلا چون پدر و مادر هر دو پزشک هستند حتما فرزندشان هم باید پزشک شود و اگر در هنر استعداد نشان دهد هیچ کار مهمی نکرده است.

دکترهلاکویی

چگونه می توانید به کودک خود برای ایجاد اعتماد به نفس کمک کنید؟

*او را نسبت به رفتار نامناسب خویش با نادیده گرفتن آن رفتار، دلسرد کنید.
*برای سعی وتلاش هایش او را با تشویق دلگرم کنید.
*به او یاد بدهید چگونه مسئول اعمال خود باشد.
*گذشته را مدام به رخ او نکشید.
*به کودک خود برای تعیین اهداف واقع بینانه کمک کنید.
*نسبت به دستاوردهای فرزند خود علاقه نشان دهید.
*نظم و انضباط مثبت را با شیوه های ایجاد رفتار به او بیاموزید. 
* آثار هنری فرزند خود را به نمایش بگذارید.
به کودک خود آموزش دهید، چگونه با *احساس های شاد یا غمگین خود مواجه شود و مقابله کند.
*هرگز، هرگز، کودک خود را با کودک دیگر مقایسه نکنید.

حجت الاسلام رنجبر

بازگویی و تعریف کردن اشتباهات، اشتباهی است که شما مرتکب می‌شوید.
و مهر تاییدی بر رفتارهای اوست که سبب جسارت کودک برای تکرار آن رفتار یا حرف می‌شود و باعث تثبیت آن رفتار می‌شود.

 تنبیه باید دو نفری انجام شود:کودک + یک والد ( پدر یا مادر)
بدون گزارش به والد دیگر .

کودک احساس می‌کند؛ والدینش دوستش ندارند و در محیط خانه احساس نا‌امنی می‌کند.

 وقتی پدر می‌آید، فرزند علاقه‌مند است که با پدرش ارتباط برقرار کند و با هم بازی کنند ولی شما با بازگویی اشتباهات کودک سبب تخریب رابطه پدر _ فرزندی می‌شوید .
که گاهی متاسفانه پدر به دلیل خستگی کودک را تنبیه می‌کند (به جای بازی و شادی).

  در مورد رفتارهای کودک و صحبت در روش‌های تربیتی، در اتاق جداگانه بدون حضور کودک، با همسرتان حرف بزنید.

 بازگوکردن اشتباهات، آموزش خبرچینی به کودکان است!!

 نخستين حق فرزند بر پدر و مادر آن است كه نام نيك و با مسمى براى فرزند خود انتخاب كنند، همان‌گونه كه مادر مريم نام فرزند خود را مريم (يعنى عابده و خادمه) ناميد.

دوم اين كه هر يك از پدر و مادر، حق نامگذارى دارند: «إِنِّي سَمَّيْتُها»

سوم اين كه نامها نشانه ايمان، تفكر، عقل، موضعگيرى و گرايش و عشق انسان است همان‌گونه كه امام حسين عليه السلام نام فرزندان پسر خود را على گذارد يا زنان خراسان همين كه شنيدند نوه امام سجاد(يحيى)مظلومانه شهيد شده،نام پسران خود را يحيى گذاردند.
و يا وجود ٣٠٠ روستاى على آباد در ايران، نشانه عشق مردم به على‌بن‌ابيطالب است.

البته نامگذارى نابجا به شدت مورد انتقاد قرآن است. قرآن مى‌فرمايد:چرا فرشتگان را به نام دختران نامگذارى مى‌كنيد.

 پرسشها و پاسخهای قرآنی/ج ۲/ص ۱۷