چرامومنان رابه طرف بهشت میکشند؟
آیت الله شبیری زنجانی فرمودند:
چند سالی بود که معنی و تفسیر آیه 73 سوره زمر مرا بخود مشغول نموده بود.
(وَ سِيقَ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ إِلَى الْجَنَّةِ زُمَرا|(زمر73ً )
یعنی مومنین را به سمت بهشت می کشند .
از خود پرسیدم چرا گفته شده به سمت بهشت میکشند!!
تمام کتب و تفاسیر مختلف را دیدم نتیجه ای حاصل نشد تا اینکه به روایتی از امام صادق علیه السلام در بحار الانوار برخورد نمودم .که می فرماید:
مومنین و دوستان سید الشهدا (ع) در روز حساب از خدا می خواهند قبل از ورود به بهشت مولایشان حسین را ملاقات نمایند .
امام به دیدار محبان می آید .
این ملاقات بسیار طولانی می شود .
امام صادق می فرماید هردو طرف غرق تماشا هستند و هیچکدام چشم بر نمی دارند نه امام محبان خود را رها می کند نه دوستان سید الشهدا از مولای خود دل بر می دارند .
ملاقات آنقدر طولانی می شود که خداوند به مأموران بهشت می فرماید این مومنین و دوستان حسینم را به طرف بهشت بکشید تا ملاقات پایان یابد..
تفسیر آیه وَمَنْ قُتِلَ مظلوماً...
در تفسیر آیه «وَمَنْ قُتِلَ مظلوماً فقد جَعَلْنا لِوَلیّه سلطاناً…
هر كس مظلومانه كشته شود ما براى ولى او تسلطى بر ظالم قرار میدهیم».
از امام صادق علیه السلام روایت شده است كه:
مراد از مظلوم در این آیه، حضرت امام حسین علیه السلام است كه مظلوم كشته شد و منظور «جَعَلنا لِوَلیِّه سلطانا» امام مهدى عجل الله تعالی فرجه است.
البرهان فى تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۵۵۹
ويژگيهاي قرآن درکلام امام علی علیه السلام
آگاه باشيد!
همانا اين قرآن پنددهنده اي است كه نمي فريبد
و هدايت كننده اي است كه گمراه نمي سازد
و سخنگويي كه هرگز دروغ نمي گويد.
كسي با قرآن همنشين نشد مگر آنكه بر او افزود يا از او كاست، افزودن در هدايت و كاهش از كوردلي و گمراهي.
آگاه باشيد كسي با داشتن قرآن، نيازي ندارد و بدون قرآن بي نياز نخواهد بود،
پس درمان خود را از قرآن بخواهيد و در سختيها از قرآن ياري بطلبيد كه در قرآن درمان بزرگترين بيماريها يعني كفر و نفاق و سركشي و گمراهي است
پس به وسيله قرآن خواسته هاي خود را از خدا بخواهيد و با دوستي قرآن بخدا روي آوريد و به وسيله قرآن از خلق خدا چيزي نخواهيد زيرا وسيله اي براي تقرب بندگان بخدا بهتر از قرآن وجود ندارد.
آگاه باشيد كه شفاعت قرآن پذيرفته شده و سخنش تصديق مي گردد آن كس كه در قيامت قرآن شفاعتش كند بخشوده مي شود و آن كس كه قرآن از او شكايت كند محكوم است
در روز قيامت ندا دهنده اي بانگ مي زند كه: (آگاه باشيد امروز هر كس گرفتار بذري است كه كاشته و عملي است كه انجام داده، جز اعمال منطبق با قرآن.)
پس شما در شمار عمل كنندگان به قرآن باشيد از قرآن پيروي كنيد با قرآن خدا را بشناسيد و خويشتن را با قرآن اندرز دهيد و راي و نظر خود را برابر قرآن متهم كنيد و خواسته هاي خود را با قرآن نادرست بشماريد.
همانا خداوند سبحان! كسي را به چيزي چون قرآن پند نداده است كه قرآن ريسمان استوار خدا و وسيله ايمني بخش است.
در قرآن بهار دل و چشمه هاي دانش است
براي قلب جلائي جز قرآن نتوان يافت، بخصوص در جامعه اي كه بيدار دلان در گذشته و غافلان و تغافل كنندگان حضور دارند. پس هرجا كار نيكي ديديد ياري كنيد و هرگاه چيز بد و ناروايي مشاهده كرديد دوري گزینید.
قسمتی از خطبه 176 نهج البلاغه
منظور از «حق تلاوت» در آیات قرآن چیست
پاسخ اين سوال در واقع بر می گردد به اين آيه كه خدای متعال می فرمايد:
الَّذینَ آتَیْناهُمُ الْکِتابَ یَتْلُونَهُ حَقَّ تِلاوَتِهِ أُولئِکَ یُؤْمِنُونَ بِهِ(بقره/121)
کسانى که كتاب آسمانى را به آن ها دادیم آن را چنان که شایسته آن است (تفکر، اندیشه و سپس عمل) تلاوت مى کنند، آن ها به پیامبر اسلام ایمان مى آورند.
كسانی كه آيات قرآن را تلاوت می كنند به سه گروه مي توان تقسيم كرد:
1. كسانی كه فقط تلاوت ظاهری آيات را دارند و به معنا و مفهم آن دقتی ندارند، هر چند به نكات تجويدی آن هم دقت كافی داشته باشند.
2. كسانی كه تلاوت می كنند و به معنی و مفهوم آن هم دقت نظر دارند و تأمل در آيات دارند اما عمل به آن نمی كنند؛ تنها عالم هستند اما بی عمل.
3.گروهی هستند كه علاوه بر تلاوت و تأمل و تفكر در آيات، به دستورات آن هم عمل می كنند كه اين مورد حق تلاوت قرآن می باشد و ارزشمند است.
امام باقر (عليه السلام) در مورد رعايت كنندگان حقّ تلاوت و به عبارتى تلاوت كنندگان حقيقى كه مراحل سه گانه قرائت، تأمّل و عمل را شامل مى شود و در آيه ذكر شده، مى فرمايد: (تلاوت كنندگان واقعى) كسانى هستند كه قرآن را تلاوت مى كنند و در آن تفقّه و تأمّل عميق مى كنند و به احكام آن عمل مى كنند، به وعده هاى آن اميدوارند و از وعيد آن مى ترسند و به وسيله قصّه هاى آن عبرت مى گيرند و از اوامر آن، فرمان مى برند و از نواهى آن نهى مى پذيرند.
تفسیر نمونه،ج1،ص243
کجای قرآن از علی(ع) گفته است
روزی معاویه وارد مکه شد، گروهی بر معاویه وارد شدند و گفتند : آیا می دانی که ابن عباس تفسیر قرآن می کند؟
معاویه گفت: خب ابن عباس پسر عمه ی پیغمبر بوده، او از هاشمیان است! اگر او نکند که تفسیر کند؟!
گفتند: آیات را به نفع علی بن ابیطالب تفسیر می کند و ما از این قضیه شاکی هستیم!
معاویه گفت: خودم رسما وارد مجلس می شوم و جمع شان را بر هم می زنم.
معاویه وارد مجلس تفسیر ابن عباس می شود، ابن عباس با چنان کیفیتی تفسیر آیات می کرد که معاویه هیچ جای اعتراضی برخود ندید!
بعد از مجلس معاویه رو به ابن عباس کرد و گفت:
ابن عباس تو تفسیر آیات می کنی یا فضائل علی بن ابیطالب را بازگو می کنی؟!
ابن عباس گفت :
معاویه به من بگو کجای قرآن است که فضائل علی بن ابیطالب نیست؟ از خودت هم سوال می کنم جواب می دهی؟
“انَّما اَنتَ مُنذِرُ و َلِکُلِ قَومِ هاد” این آیه برای کیست معاویه؟
معاویه گفت :
رسول خدا فرمود ؛ منذر این امت منم و هادی وجود علی بن ابیطالب است!
ولی ابن عباس حتما باید این آیه را بخوانی؟!
ابن عباس گفت : “اِنَّما یُریدُ اللهُ لِیُذهِبَ عَنکُمُ الرِّجسَ اَهلَ البَیتِ وَ یُطَهِّرَکُم تَطهیرا” بگو این آیه برای کیست معاویه؟
معاویه گفت : این هم قصه ی طهارت و عصمت علی بن ابیطالب و اهل بیتش است، درست! ولی حتما باید این را بخوانی؟
ابن عباس گفت : “اِنَّما وَلیُّکُمُ اللهُ وَ رَسولُه وَالَّذینَ یُقیمونَ الصَّلوهَ وَ یُوتونَ الزَّکوةَ وَ هُم رکِعون” معاویه این آیه برای کیست؟
معاویه گفت : زمانی که علی بن ابیطالب انگشتر در راه خدا داد این آیه بر حق علی نازل شد، قبول دارم!
ولی حتما این را باید بخوانی؟
ابن عباس گفت : “عَمَّ یَتَساءَلون عَنِ النَّبَاِ العَظیم” معاویه بگو این آیه در حق کیست؟
معاویه گفت : رسول خدا فرمود ؛ خبر عظیم علی بن ابیطالب است که هم مردم ازش می پرسند و هم من از علی خواهم پرسید،
ولی ابن عباس حتما باید این را بخوانی؟
ابن عباس گفت : “وَاعتَصِموا بِحَبلِ اللهِ جَمیعا وَ لا تَفَرَّقوا” بگو ببینم این آیه برای کیست؟
معاویه گفت : پیغمبر فرمود ؛ حبل الله علی بن ابیطالب است دست به دامن علی بزنید و جای دیگر نروید که گمراه میشوید.
ولی باید همین را تفسیر کنی؟
ابن عباس گفت : “کَفی بِاللهِ شَهیدا بَینی وَ بَینَکُم” این آیه برای چیست معاویه؟
معاویه گفت : این قصه قصه ی علم علی بن ابیطالب است که خدا همه ی علم جاری رو در سیره ی او تعریف میکند،
ولی لازم است حتما این را بخوانی؟
ابن عباس گفت : “قُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا و َأَبْنَاءَکُمْ و َنِسَاءَنَا و َنِسَاءَکُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَکُمْ” بگو به من که این آیه برای کیست؟
معاویه گفت : این هم ماجرای مباهله با اهل نجران است که خدا در این آیه علی بن ابیطالب را نفس پیغمبر میخواند،
ولی برای مردم حتما باید همین را بخوانی؟
ابن عباس گفت : “ساَلَ سائِلٌ بِعَذابِ واقِع” این آیه برای چیست معاویه؟
معاویه گفت : روز غدیر شخصی نزد رسول خدا آمد و گفت این سخنان از خودت بود یا از خدا؟ پیغمبر فرمود امر رسالت بود ، شخص رو به پیغمبر کرد و گفت ؛ به خدا بگو بر من عذاب وارد کند که تحمل ولایت علی را ندارم و خداوند جلوی همگان دشمن علی را هلاک کرد، ابن عباس قبول دارم !
آیا باید فقط همین آیه را بخوانی؟
ابن عباس گفت : “یا اَیُّهَا الرَّسولُ بَلِّغ ما اُنزِلَ اِلَیک” این آیه دیگر برای چیست معاویه؟
معاویه گفت : این هم ماجرای ابلاغ ولایت علی بن ابیطالب است قبول دارم!
ولی این را حتما باید بازگو کنی؟
ابن عباس گفت : “اَلیومَ اَکمَلتُ لَکُم دینَکُم” معاویه به من بگو این دگر برای کیست؟
معاویه گفت : این آیه هم اکمال دیانت در پرتوی ولایت علی بن ابیطالب است
ولی آیه ای دیگر بخوان نه این را !
ابن عباس از جا بلند شد و گفت:
معاویه به من بگو کجای قرآن را بخوانم که فضل علی بن ابیطالب نباشد؟! کجا را بخوانم که از علی بیان نشده باشد؟!
معاویه گفت : اصلا ابن عباس بخوان “اِذا زُلزِلَتِ الارض زلزالها
ابن عباس: این آیه هم فضل علی بن ابیطالب است!
معاویه گفت : علی در این آیه دگر چه می کند ابن عباس؟!
ابن عباس گفت : نشنیدی بعد از رسول خدا یک سال نگذشته بود که زلزله ای بر مدینه آمد که همه ی مردم از شدت وحشت از خانه به در شده بودند و علی در میانشان حاضر شد و خواند این آیه را و پایش را بر زمین کوبید و فرمود:
زمین ! ابوتراب بر تو امر می کند آرام گیر!
معاویه که از غضب بر خود می پیچید گفت:ابن عباس راحت بگو تا قرآن باشد، علی هم خواهد بود…
بحار الانوار ج ۴۴ ص 125
در آیات قرآن ولایت علی(ع) اثبات شده، اما چرا آیات با صیغه جمع آمده در حالی که علی(ع) یک نفر است؟
از جمله آیاتی که دلالت بر امامت و خلافت حضرت امام علی(ع) بعد از پیامبر گرامی اسلام(ص) میکند، آیه ولایت است. خداوند در این آیه شریفه میفرماید: «إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُون».
یکی از شبهههایی که بر این آیه وارد شده این است که چرا «ألَّذینَ آمَنوا» به صورت جمع آمده در حالیکه حضرت علی(ع) یک نفر بیشتر نیست؟
یکی از پاسخها این است که برخی از قرائن و شواهد نشان میدهد که علت جمع آمدن این عبارت، برای این است که این حکم، شامل دیگر امامان نیز بشود؛ یعنی این حکم به صورت کلی ذکر شده است. دلیل این سخن آن است که در آیه مذکور، به دلیل وجود کلمه «إنّما» در اول آیه، که برای حصر حکم نسبت به موضوع آمده، «ولایت» از آن جهت که ولایت است، منحصر به خدا، پیامبرش و «ألُّذینَ آمَنوا»؛ یعنی همه امامان(ع) شده است. هرچند بخش پایانی آیه به جهت اینکه در رکوع انگشتر به فقیر داد، در شأن امام علی(ع) میباشد.
اما همان ولایتی که برای حضرت علی(ع) وجود دارد، در امامان بعد از او نیز وجود دارد. شاهد قرآنی این مدعا، آیه «اولی الامر» است. خداوند در این آیه میفرماید: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُم»؛
ای کسانی که ایمان آوردهاید، از خدا پیروی کنید. همچنین از پیامبر و صاحبان امر، اطاعت کنید.
این آیه که اطاعت از خدا و پیامبرش را مطرح کرده، در کنار پیامبر افرادی را به عنوان «اولی الأمر» نام برده که همانند پیامبر(ص) باید از آنان اطاعت شود.
ین آیه نشان میدهد کسانی که بعد از پیامبر بر مردم ولایت دارند، بیش از یک نفراند. از اینرو؛ وقتی از امام باقر(ع) پرسیده شد که آیا آیه ولایت درباره حضرت علی(ع) نازل شده، فرمود: «علیٌّ مِنَ المُؤمِنینَ»؛ یعنی حضرت علی(ع) یکی از آن افرادی است که به عنوان «ألَّذینَ آمَنوا» ذکر شدهاند.
الصوارم المهرقة فی نقد الصواعق المحرقة، ص 173
نماز شب در قرآن
قرآن کریم بندگان را به عبادت و سجده در دل شب فرا میخواند و میفرماید:
و من اللیل فاسجد له و سبحه لیلا طویلا؛
در شبانگاهان برای او سجده کن و مقداری طولانی از شب، او را تسبیح گوی. (سوره دهر آیه 26)
همچنین می فرمایند:
و من اللیل فسبحه و ادبار النجوم؛
او را هنگام شب: هنگام پشت کردن ستارگان تسبیح کن(طلوع صبح و نماز صبح ). (سوره طور آیه 49)
آثار و اعجاز دهگانه قرائت سوره یس
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم به امیرالمؤمنین فرمودند:
ای علی! «یس» را بخوان که در آن ده اثر است: هر که آن را قرائت کند:
1) اگر گرسنه باشد،سیر گردد؛
2) اگر تشنه باشد، سیراب گردد؛
3) اگر عریان باشد، پوشانیده گردد؛
4) اگر عزب باشد، ازدواج کند؛
5) اگر ترسان باشد، امنیت یابد؛
6) اگر مریض باشد، عافیت یابد؛
7) اگر زندانی باشد، نجات یابد؛
8) اگر مسافر باشد، در سفرش یاری شود؛
9) نزد میت خوانده نمی شود مگر اینکه خدا بر او آسان گیرد؛
10) اگر گمشده داشته باشد، گمشده اش را پیدا کند.
المصباح کفعمی، ص182
اعراض از لغو و بیهودگی
قدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ. .. وَالَّذِینَ هُمْ عَنِ الَّلغْوِ مُعْرِضُونَ .
براستی که مؤمنان رستگار شدند. .. و کسانی که آنان از (کار و سخن) بیهوده روی گردانند.
نکته ها و اشاره ها
1.«افلَح» در اصل به معنای «شکافتن و بریدن» است، سپس به هر نوع پیروزی و رسیدن به مقصد و خوش بختی گفته شده است.
آری؛ مؤمنان همه ی موانع خوش بختی را از سر راه بر می دارند و راه خود را به سوی مقصد می شکافند و به سوی پیروزی پیش می روند.
2.مؤمنان در دنیا و آخرت پیروز و رستگارند و رستگاری مادی و معنوی در انتظار آنان است و اصولًا رستگاری و پیروزی واقعی جز در سایه ی ایمان تحقق نمی یابد؛ چراکه پیروزی دنیوی در آزادی، سربلندی، عزّت و بی نیازی است و سعادت اخروی در جوار رحمت پروردگار و بهشت برین و باعزّت و در کنار دوستان شایسته است که این امور جز با ایمان امکان پذیر نیست.
3.«لَغْو» شامل هر گفتار، عمل و فکری می شود که فایده ی قابل ملاحظه ای نداشته باشد؛ یعنی مؤمنان در تمام اعمال و گفتار و افکار خودهدفی را دنبال می کنند و کارها و سخنان آنها سازنده و مفید است و از کارها و سخنان غیر مفید و اندیشه های باطل و گناهان دوری می کنند.
4.مؤمنان نه تنها کارها، سخنان و افکار لغو ندارند بلکه از آن روی گردانند و بدان توجه نمی کنند.
اگر می خواهید به رستگاری و خوش بختی نایل شوید، مؤمن باشید و صفات عالی آنها را کسب کنید.
تفسیر قرآن مهر، جلد چهاردهم، صفحه ۲۹
دسته بندی مردم نسبت به معاد
1.گروهى منكر قیامت هستند:
«و كنا نكذب بیوم الدّین» (مدّثر،46)
2.گروهى به قیامت شك دارند:
«انكنتم فىریب من البعث» (حج،5)
3.گروهى به قیامت گمان دارند:
«یظنّون انّهم ملاقوا اللَّه» (بقره،46)
4.گروهى ایمان دارند ولى فراموش مى كنند:
«نسوا یومالحساب» (ص،26)
5.گروهى به قیامت یقین دارند:
«و بالاخرة هم یوقنون» (نمل،31)
قرآن از منكران، برهان خواسته كه دلیل انكار شما چیست؟
و براى کسانی که به قیامت شک دارند استدلال كرده
و براى آن دسته که ایمان دارند ولی فراموش میکنند دائماً تذكّراتى داده كه به یاد قیامت باشند.
و از کسانی که به قیامت یقین دارند نیز ستایش كرده است.
نماز، هم شكزدایى میكند و هم غفلتها را به «یاد» تبدیل مى سازد.
در نماز با گفتن «مالك یوم الدّین» در هر شبانه روز، انسان حداقل ده بار مسئله قیامت را یادآوری میکند و به خود تذكّر مى دهد.
قرآن و راز هویت در اثر انگشت
همه انسانها، حتی دوقلوهای همسان دارای اثر انگشت منحصر به فرد میباشند، به عبارت دیگر، هویتهای افراد در سر انگشتان آنان رمزگذاری میشود.
این سیستم رمزگذاری ممکن است به سیستم بارکد که امروزه مورد استفاده قرار میگیرد، نیز شبیه باشد.
به همین علت است که آثار انگشت به عنوان مدرک بسیار مهم تشخیص هویت و ویژهی صاحبان آنها، پذیرفته میشود و برای همین هدف، در سراسر جهان مورد استفاده قرار میگیرد.
هنگامی که در قرآن عنوان میشود که بازگرداندن انسان به زندگی پس از مرگ آسان است، آثار انگشت انسانها بهطور خاص مورد تأکید قرار میگیرد.
أ یَحْسَبُ الْإِنْسانُ أَلَّنْ نَجْمَعَ عِظامَهُ بَلى قادِرِینَ عَلى أَنْ نُسَوِّیَ بَنانَهُ (قیامت/ 3 -4)
«آیا آدمی پندارد که استخوانهای (پوسیده) او را جمع نمیکنیم؟! بلی، ما قادریم که سر انگشتان او را هم درست گردانیم.»
اما آنچه مهم است، آن است که این خصوصیت آثار انگشت به تازگی در اواخر قرن نوزدهم کشف شد. پیش از این زمان، افراد آثار انگشت را به صورت منحنیهایی بدون اهمیت یا مفهوم ویژهای در نظر میگرفتند.
با این وجود در قرآن، خداوند به اثر انگشت اشاره میکند که در آن زمان توجه مردم را جلب نکرده و امروزه توجه ما به اهمیت آنها معطوف میشود. اهمیتی که سرانجام در این روزگار درک شد.
قرآن، علم، اعجاز صفحه 108
تبری در قرآن
بسم الله الرحمن الرحیم
يَا أَيُّهَا الذِينَ آمَنُوا لا تَتَولوا قَومًا غَضِبَ اللهُ عَليْهِمْ قَدْ يَئِسُوا مِنَ الآخِرَةِ كَمَا يَئِسَ الكُفَّارُ مِنْ أَصْحَابِ القُبُورِ.(ممتحنه)آیه 13
[اي كساني كه ايمان آورده ايد! مردمي را كه خدا بر آنان خشم رانده، به دوستي مگيريد. آنها واقعا از آخرت سلب اميد كرده اند، همان گونه كه كافران اهل گور قطع اميد نموده اند]
1) اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: العجب كلّ العجب، بين جمادي و رجب .
از فاصله ميان ماه جمادي و رجب واقعاً در شگفت هستم و تعجب ميكنم.
مردي برخاست و گفت: اي اميرالمؤمنين! اين چيست كه اين قدر از آن در عجب هستي؟
فرمود: مادرت به عزايت بنشيند، كدامين موضوع شگفت آورتر از مردگاني است كه با خدا و رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم و اهل بيت او سلام و درود خدا بر آنان باد ، عداوت و دشمني مي كنند؟
و اين تأويل اين آيه مباركه است كه ميفرمايد: (يَا أَيُّهَا الذِينَ آمَنُوا لا تَتَولوا قَومًا غَضِبَ اللهُ عَليْهِمْ قَدْ يَئِسُوا مِنَ الآخِرَةِ كَمَا يَئِسَ الكُفَّارُ مِنْ أَصْحَابِ القُبُورِ)و هنگامي كه جنگ بالا گرفت و به اوج خود رسيد، گفتيد: مُرد و هلاك شد و به كدام وادي پاي نهاد؟!و اين تأويل اين آيه است: ثُمَّ رَدَدْنَا لكُمُ الكَرَّةَ عَليْهِمْ وأَمْدَدْنَاكُم بِأَمْوال و بَنِينَ وجَعَلنَاكُمْ أَكْثَرَ نَفِيرًا.
پس (از چندي) دوباره شما را بر آنان چيره ميكنيم و شما را با اموال و پسران ياري ميدهيم و(تعداد) نفرات شما را بيشتر ميگردانيم.(سوره اسراءآیه 6)
2) علي بن ابراهيم در باره كلام خداوند تعالي: يَا أَيُّهَا الذِينَ آمَنُوا لا تَتَولوا قَومًا غَضِبَ اللهُ عَليْهِمْ»گفت كه اين آيه، به آيه «يَا أَيُّهَا الذِينَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا عَدُوي وعَدُوكُمْ أَوليَاء[اي كساني كه ايمان آورده ايد! دشمن من و دشمن خودتان را به دوستي برمگيريد (به طوري) كه با آنها اظهار دوستي كنيد] معطوف است.
اسرا/ 6
تأويل الآيات، ج 2، ص 684، ح 2
سوره ممتحنه: آیه 13
تفسير قمي، ج 2، ص 345
نصب آیه ۱۳۵ سوره نساء بر سردر دانشکده حقوق دانشگاه هاروارد
چرا در قرآنِ کریم ، همسر به «لباس» تشبیه شده است؟
هُنَّ لِبَاسٌ لَّکُمْ وَ أَنْتُمْ لِبَاسٌ لَّهُن (بقره/187)
آنان لباس شما هستند و شما لباس آنها…
در تشبیه همسر به «لباس» لطایفى نهفته است ، که در این مطلب به هشت مورد از آن اشاره میشود:
1. لباس باید در اندازه ، طرح ، رنگ و جنس مناسب انسان باشد ، همسر نیز باید کفو انسان و متناسب با فکر ، فرهنگ و شخصیّت انسان باشد….
2. لباس ، مایه ى زینت و آرامش است ، همسر و فرزند نیز مایه ى زینت و آرامش خانواده اند….
3. لباس ، عیوب انسان را مىپوشاند ، هریک از زن و مرد نیز باید عیوب و نارسایى هاى یکدیگر را بپوشانند….
4. لباس ، انسان را از سرما و گرما حفظ میکند ، وجود همسر نیز کانون خانواده را گرم و زندگى را از سردى می رهاند….
5. نداشتن لباس ، مایه ى رسوایى است؛ نداشتن همسر نیز بستر انحراف است….
6. در هواى سرد ، لباس ضخیم و در هواى گرم ، لباس نازک استفاده مى شود ، هر یک از دو همسر نیز باید اخلاق و رفتار خود را متناسب با شرایط روحى طرف مقابل تنظیم کند؛ اگر مرد عصبانى است ، زن با لطافت با او برخورد کند و اگر زن خسته است ، مرد با او مدارا کند….
7. انسان باید لباس خود را از آلودگى حفظ کند ، هر یک از دو همسر نیز باید دیگرى را از آلوده شدن به گناه حفظ نماید.(تمثیلات تفسیر نور ، ص: 27)
8. این تعبیر نهایتا ارتباط معنوى مرد و زن و نزدیکى آنها را به یکدیگر و نیز مساوی بودن آنها را در این زمینه کاملا روشن میکند ، زیرا همان تعبیر که درباره ی مردان آمده ، بدون هیچ تغییر درباره ی زنان هم آمده است….
برگرفته از تفسیر نمونه ، ج1 ، ص650
حکایت تفسیر قرآن ابن عباس و معاویه
معاویه وارد مکه شد، گروهی بر معاویه وارد شدند و گفتند: آیا میدانی که ابن عباس تفسیر قرآن میکنه؟
معاویه گفت: خب ابن عباس پسر عمه ی پیغمبر بوده، او از هاشمیان است! اگر او نکند که تفسیر کند؟!
گفتند: تفسیر میکند آیات رو به نفع علی بن ابیطالب! ما از این شاکی هستیم!
معاویه گفت: خودم رسما وارد مجلس میشوم و جمعشان را برهم میزنم.
معاویه وارد مجلس تفسیر ابن عباس میشود، ابن عباس با چنان کیفیتی تفسیر آیات میکرد که معاویه هیچ جای اعتراضی برخود ندید!
بعد از مجلس معاویه رو به ابن عباس کرد وگفت: ابن عباس تو تفسیر آیات میکنی یا فضائل علی بن ابیطالب را بازگو میکنی؟!
ابن عباس: معاویه به من بگو کجای قرآن است که فضائل علی بن ابیطالب نیست؟ از خودت هم سوال میکنم جواب میدهی؟
“انَّما اَنتَ مُنذِرُ وَلِکُلِ قَومِ هاد” این آیه برای کیست معاویه؟
معاویه: رسول خدا فرمود منذر این امت منم و هادی وجود علی بن ابیطالب است! ولی ابن عباس حتما باید این آیه را بخوانی؟!
ابن عباس: “اِنَّما یُریدُ اللهُ لِیُذهِبَ عَنکُمُ الرِّجسَ اَهلَ البَیتِ وَ یُطَهِّرَکُم تَطهیرا” بگو این آیه برای کیست معاویه؟
معاویه: این هم قصه ی طهارت و عصمت علی بن ابیطالب و اهل بیتش است، درست! ولی حتما باید این را بخوانی؟
ابن عباس: “اِنَّما وَلیُّکُمُ اللهُ وَ رَسولُه وَالَّذینَ یُقیمونَ الصَّلوهَ وَ یُوتونَ الزَّکوةَ وَ هُم رکِعون” معاویه این آیه برای کیست؟
معاویه: زمانی که علی بن ابیطالب انگشتر در راه خدا داد این آیه بر حق علی نازل شد، قبول دارم! ولی حتما این را باید بخوانی؟
ابن عباس: “عَمَّ یَتَساءَلون عَنِ النَّبَاِ العَظیم” معاویه بگو این آیه در حق کیست؟
معاویه: رسول خدا فرمود خبر عظیم علی بن ابیطالب است که هم مردم ازش میپیرسند و هم من از علی خواهم پرسید، ولی ابن عباس حتما باید این را بخوانی؟
ابن عباس: “وَاعتَصِموا بِحَبلِ اللهِ جَمیعا وَ لا تَفَرَّقوا” بگو ببینم این آیه برای کیست؟
معاویه: پیغمبر فرمود حبل الله علی بن ابیطالب است دست به دامن علی بزنید و جای دیگر نروید که گمراه میشوید. ولی باید همین را تفسیر کنی؟
ابن عباس: “کَفی بِاللهِ شَهیدا بَینی وَ بَینَکُم” این آیه برای چیست معاویه؟
معاویه: این قصه قصه ی علم علی بین ابیطالب است که خدا همه ی علم جاری رو در سیره ی او تعریف میکند، ولی لازم است حتما این را بخوانی؟
ابن عباس: “قُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَکُمْ” بگو به من که این آیه برای کیست؟
معاویه: این هم ماجرای مباهله با اهل نجران است که خدا در این آیه علی بن ابیطالب را نفس پیغمبر میخواند، ولی برای مردم حتما باید همین را بخوانی؟
ابن عباس: “ساَلَ سائِلٌ بِعَذابِ واقِع” این آیه برای چیست معاویه؟
معاویه: روز غدیر شخصی نزد رسول خدا آمد و گفت این سخنان از خودت بود یا از خدا؟ پیغمبر فرمود امر رسالت بود، شخص رو به پیغمبر کردو گفت به خدا بگو بر من عذاب وارد کند که تحمل ولایت علی را ندارم و خداوند جلوی همگان دشمن علی را هلاک کرد، ابن عباس قبول دارم! آیا باید همین آیه را بخوانی؟
ابن عباس: “یا اَیُّهَا الرَّسولُ بَلِّغ ما اُنزِلَ اِلَیک” این آیه دیگر برای چیست معاویه؟
معاویه: این هم ماجرای ابلاغ ولایت علی بن ابیطالب است قبول دارم! ولی این را حتما باید بازگو کنی؟
ابن عباس: “اَلیومَ اَکمَلتُ لَکُم دینَکُم” معاویه به من بگو این دگر برای کیست؟
معاویه: این آیه هم اکمال دیانت در پرتوی ولایت علی بن ابیطالب است ولی آیه ای دیگر بخوان نه این!
ابن عباس از جا بلند شد و گفت:
معاویه به من بگو کجای قرآن را بخوانم که فضل علی بن ابیطالب نباشد؟! کجا را بخوانم که از علی بیان نشده باشد؟!
معاویه: اصلا ابن عباس بخوان “اِذا زُلزِلَتِ الارضُ زِلزالَها”
ابن عباس:
الله اکبر بر فضائل علی علیه السلام
معاویه در این مورد هم شرمندتم که حتی این آیه هم فضل علی بن ابیطالب است!
معاویه: علی در این آیه دگر چه میکند ابن عباس؟!
ابن عباس: نشنیدی بعد از رسول خدا یک سال نگذشته بود که زلزله ای بر مدینه آمد که همه ی مردم از شدت وحشت از خانه به در شده بودند و علی در میانشان حاضر شد و خواند این آیه را و پایش را بر زمین کوبید و فرمود: زمین! ابوتراب بر تو امر میکند آرام گیر!
معاویه که از غضب بر خود میپیچید گفت:
ابن عباس راحت بگو تا قرآن باشد، علی هم خواهد بود…
بحار الانوار ج ۴۴ ص ۱۲۵
رصد روزانه بادوربینهای الهی
١) *دوربین اول* خود خدا است. آیه 14 سوره علق:
أَلَمْ يَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ يَری؛
آیا انسان نمیداند که خدا او را نگاه میکند؟
٢) *دومین دوربین* ملائک مقرب خدا هستند؛ آیه ی 18 سوره قاف:
ما يَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلاَّ لَدَيْهِ رَقيبٌ عَتيد؛
از شما حرکتی سر نمیزند مگر اینکه دو مأمور در حال نوشتن آن هستند
٣) *سومین دوربین* زمین است. آیه 4 سوره زلزال:
يَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبارَها؛
در آنروز زمین هرچیزی که دیده را بیان میکند.
٤) *چهارمین دوربین* اعضاء و جوارح خود ما میباشند. آیه 65 سوره یس:
تُكَلِّمُنا أَيْدِيهِمْ وَ تَشْهَدُ أَرْجُلُهُمْ بِما كانُوا يَكْسِبُونَ
در آنروز دستها و پاها شهادت میدهند که چه کاری کردهاند.
معنای فتنه بودن مال و فرزند
إنَّما أَمْوالُکمْ وَ أَوْلادُکمْ فِتْنَةٌ وَ اللَّهُ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِیمٌ
همانا اموال و اولاد شما وسیله آزمایشند و خداوند است که پاداش بزرگ نزد او است(و به کسانی پاداش می دهد که در این امتحان پیروز شوند).
نکته ها :
«فتنه» هم به معنای رنج ها و مشکلات و مصیبت ها و اموری است که انسان گرفتار آنها می شود و سبب آزمایش است و هم به معنای توطئه و افساد دشمنان است
جالب آن که همین مال و فرزند که سبب آزمایشند، زینت دنیا نیز هستند.«الْمالُ وَ الْبَنُونَ زِینَةُ الْحَیاةِ الدُّنْیا» حضرت علی علیه السلام می فرماید: از گرفتار شدن به فتنه به خدا پناه نبرید که آن حتمی است، بلکه از انحراف و گمراه شدن به وسیله ی فتنه ها به خدا پناه ببرید.
اگر باور کنیم که دارایی و ثروت، ابزار آزمایش و فتنه است، از کمی مال رنج نخواهیم برد. زیرا امتحانش آسان تر خواهد بود. مال، سبب آزمایش است، زیرا باید از راه حلال بدست آید، باید به مصرف حلال برسد، باید حقوق واجب آن پرداخت شود، باید شکر آن ادا شود. فرزند، سبب آزمایش است، زیرا والدین باید در انتخاب همسر، در پرداخت مهریه حلال به همسر، در تغذیه سالم فرزند، در محبت و نظارت بر تعلیم و تربیت، در ازدواج، در اشتغال، در گرایش های گوناگون او کمال دقت را داشته باشند که عبور از تمام این مراحل امتحانی سخت است، البته اگر والدین وظیفه خود را به خوبی انجام دهند و از عهده آزمایش برآیند، در تمام کارهای خوب فرزند شریک خواهند بود. اگر دشمنی همسر و فرزند در آیه قبل، مربوط به بعضی از آنهاست، اما وسیله فتنه و آزمایش شدن مربوط به همه آنهاست.
_دلبستگی و وابستگی به مال و فرزند، زمینه لغزش و انحراف است. لذا خداوند هشدار می دهد.
_گذشتن از دلبستگی به مال و فرزند برای انجام وظایف الهی، کاری بزرگ است، لذا خداوند پاداش بزرگ مقرر کرده است.
_هر چه آزمایش کننده بزرگ تر باشد، جایزه اش برجسته تر است، خدای عظیم پاداش عظیم می دهد.
_توجه به پاداش بزرگ الهی، سبب نجات از وابستگی به اموال و اولاد است.
منابع :
تفسیر نور، ج ۱۰ ص ۸۸
تفسیر نمونه، ج24،ص202
فضیلت و برکات سوره ناس و فلق
پیامبر بزرگوار ما،ص، همواره امام حسن،ع، و امام حسین،ع، را با قرائت این دو سوره در پناه خدا قرار میدادند.
از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) نقل شده است که هر کسی این دو سوره را بخواند مانند آن است که همه ی کتاب های پیامبران الهی راقرائت کرده است.
تعویذ و خود را در پناه قرآن و خدا قرار دادن از بزرگترین آثار این دو سوره است
با این دو سوره میتوان بهترین امنیت را برای خود و خانواده خود بوجود آورد و شرّ حسودان وبدخواهان و سحر را خنثی کرد
این دو سوره از موثر ترین اذکار برای دفع چشم زخم میباشد. پیامبر رحمت(ص) فرمودند:هر کسی بعد از نماز جمعه سوره های توحید و فلق و ناس ، هر یک را هفت مرتبه قرائت کند تا جمعه ی دیگر در حفظ و پناه امنیت الهی خواهد بود و خداوند گناهان گذشته و آینده ای را می آمرزد
از وجود مقدس پیامبر اکرم روایت شده است که هر صبح و شام سه بار سوره توحید و فلق و ناس را قرائت کن که تو را از همه چیز کفایت میکند
در روایتی از پیامبر السلام(ص) آمده است که هر کسی این سوره ها را هنگام خواب بخواند در حرز و امان الهی است و آن تعویذی برای هر درد و آفت و ناراحتی است
قرآن درمانی جسمی و روحی به قلم آشتیانی و موسوی آملی