وَجَعَلْنَا مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ سَدًّا وَمِنْ خَلْفِهِمْ سَدًّا فَأَغْشَيْنَاهُمْ فَهُمْ لَا يُبْصِرُونَ‏ »(آیه9،یاسین)

ترجمه:
و ما در فراروى آنان سدى، و در پشت سرشان نيز سدى قرار داديم و در همان حال ديدگان آنان را نيز با فرو افكندن پرده و پوستى بر آنها، پوشانديم، از اين رو آنان چيزى را نمى‏بينند.

نکات آیه:

سيماى افراد لجوج در اين آيه بسيار دقيق و جالب ترسيم شده است:

اّولًا: غافل هستند، «فَهُمْ غافِلُونَ» و در نتيجه ايمان نمى‌آورند. «فَهُمْ لا يُؤْمِنُونَ».

ثانياً: خرافات آنان را گرفتار كرده است. «فِي أَعْناقِهِمْ أَغْلالًا» و همچون شتر چموش از پذيرفتن حقّ سر باز مى‌زنند. «فَهُمْ مُقْمَحُونَ» از پيش و پس در محاصره هستند، «سَدًّا» و بر چشمان آنان پرده‌اى آويخته شده و نمى‌بينند.

شايد مراد از «مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ سَدًّا» آرزوهاى طولانى انسان براى آينده و مراد از «مِنْ خَلْفِهِمْ سَدًّا» غفلت از خلافكارى‌هاى گذشته باشد كه آن آرزوها و غفلت‌ها دو مانع بزرگ براى ديدن حقّ است.

در اين آيات، دو كيفر در برابر دو انحراف بزرگ قرار گرفته است. «فَهُمْ غافِلُونَ‌- فَهُمْ لا يُؤْمِنُونَ»، «جَعَلْنا فِي أَعْناقِهِمْ أَغْلالًا- جَعَلْنا مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ سَدًّا»

پیام آیه:
1- صدها چراغ دارد و بى راهه مى‌رود، بگذار تا بيفتد و بيند سزاى خويش. «وَ جَعَلْنا مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ سَدًّا»

2- غافلان بى ايمان، نه از گذشته‌ى كفّار عبرت مى‌گيرند، «خَلْفِهِمْ» و نه از معجزه و استدلالى كه پيش روى آنان است. «مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ»

3- كافر در بن بست است. «سَدًّا»

4- در تبليغ، معقولات را با محسوسات تشبيه كنيم. «سَدًّا».

باتوجه به خاطرات رزمندگان دفاع مقدس این آیه از آیاتی بود که رزمندگان دربسیاری از عملیاتهای شناسایی باتوسل به آن موفق شده بودند ازدیددشمن پنهان بمانند.
 

أَوَلَمَّا أَصَابَتْكُمْ مُصِيبَةٌ قَدْ أَصَبْتُمْ مِثْلَيْهَا قُلْتُمْ أَنَّىٰ هَٰذَا ۖ قُلْ هُوَ مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِكُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ.(165سوره بقره).

ترجمه:

آيا چون مصيبتى (در جنگ احد) به شما رسيد كه دو برابرش را (در جنگ بدر) به آنها (دشمن) وارد ساخته بوديد، گفتند: اين مصيبت از كجاست؟ (و چرا به ما رسيد؟) بگو: آن از سوى خودتان است. قطعاً خداوند بر هر كارى تواناست. 

نکته:
مسلمانان كه در احد هفتاد كشته دادند و شكست خوردند، از پيامبر مى‌پرسيدند: چرا ما شكست خورديم؟ خداوند خطاب به پيامبرش مى‌فرمايد كه به آنها بگو: شما دو برابر اين تعداد را در سال قبل، در جنگ بدر، به دشمن ضربه وارد كرديد. شما از آنها هفتاد كشته و هفتاد اسير گرفتيد، به علاوه شكست امسال به خاطر تفرقه و سستى و اطاعت نكردن خودتان از فرماندهى بوده است.

پیام آیه:

_ در جستجوى عوامل شكست، ابتدا به سراغ عوامل درونى و روحى و فكرى خود برويد، سپس عوامل ديگر را پيگيرى كنيد. «قُلْ هُوَ مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِكُمْ»

_ خداوند بر هر چيزى قادر است، ولى ما بايد شرايط لازم و لياقت بهره‌بردارى را به دست آوريم. «هُوَ مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِكُمْ … إِنَّ اللَّهَ عَلى‌ كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ».

فَتَلَقَّىٰ آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَيْهِ ۚ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ.(بقره،آیه37)

ترجمه:

پس آدم از خدای خود کلماتی آموخت و خداوند توبه او را پذیرفت، زیرا خدا بسیار توبه‌پذیر و مهربان است.

نکته آیه:
چون آدم از غذايى كه نبايد بخورد، چشيد و از آن همه نعمت و رفاه محروم شد، متوجّه اشتباه خود گرديد. او در اثر پشيمانى و ندامت، كلماتى را از خداوند دريافت كرد و به وسيله‌ى آن كلمات، توبه نمود. «1»

طبق آنچه از روايات شيعه وسنّى استفاده مى‌شود، مراد از كلماتى كه آدم به وسيله‌ى آن توبه نمود، توسّل به بهترين خلق خدا يعنى حضرت محمّد و اهل‌بيت او عليه‌و عليهم السلام است.

چنانكه در تفسير درّالمنثور از ابن عباس نقل شده است كه آدم براى پذيرش توبه‌اش، خداوند را به اين نام‌ها قسم داد: «بحّق محمّد وعلىّ و فاطمة و الحسن و الحسين» البتّه برخى معتقدند، مراد از كلمات، همان جمله‌اى است كه در سوره‌ى اعراف آمده است:

«رَبَّنا ظَلَمْنا أَنْفُسَنا وَ إِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنا وَ تَرْحَمْنا لَنَكُونَنَّ مِنَ الْخاسِرِينَ». خدايا! ما به خود ستم كرديم و اگر تو ما را نيامرزى و مورد رحمت قرار ندهى، حتماً از زيانكاران خواهيم بود.

بنابراين اولين توبه در روى زمين، با توسّل به محمّد و آل محمّد پذيرفته شد.

وَإِنَّهُ لَذِكْرٌ لَّكَ وَلِقَوْمِكَ وَسَوْفَ تُسْأَلُونَ

ﻭ ﻗﺮﺁﻥ ﺑﺮﺍﻯ ﺗﻮ ﻭ (ﻣﺆﻣﻨﺎﻥ) ﻗﻮﻣﺖ ﺷﺮﻑ ﻭ ﻧﺎم ﺑﻠﻨﺪﻯ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺷﻤﺎ ﺍﻣﺖ ﺭﺍ ﺑﺎﺯ ﻣﻰ ﭘﺮﺳﻨﺪ (ﻛﻪ ﺑﺎ ﻗﺮﺁﻥ ﭼﻪ ﻛﺮﺩﻳﺪ؟).(زخرف آیه ۴۴)

نکته آیه:

_ كسى كه در راه مستقيم و متصل به وحى است، بايد در كار خود جدى و با نشاط باشد. «فَاسْتَمْسِكْ بِالَّذِي أُوحِيَ إِلَيْكَ»

_به خاطر عدم پذيرش مردم، در حقّانيّت راه خود شك نكنيم. «إِنَّكَ عَلى‌ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ»

هشدار:

اکثر پدران و مادران برای پیشرفت و کسب آینده ایی بهتر ؛ فرزندان خود را تشویق به مطالعه بیشتر دروس مینمایند ؛ در واقع آنان میدانند بی توجهی به درس آینده ایی تاریک را برای فرزندانشان رقم خواهد زد

 اما سوال اینجاست چرا اکثر همین پدران و مادران نسبت به تذکر خداوند مهربان جهت قرآنی کردن زندگی که سبب شرف و سربلندی دنیا و آخرتشان میشود ؛ بی توجه هستند ؟!!

اللَّـهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ ۖ الْمِصْبَاحُ فِي زُجَاجَةٍ ۖ الزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ يُوقَدُ مِن شَجَرَةٍ مُّبَارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لَّا شَرْقِيَّةٍ وَلَا غَرْبِيَّةٍ يَكَادُ زَيْتُهَا يُضِيءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ ۚ نُّورٌ عَلَىٰ نُورٍ ۗ يَهْدِي اللَّـهُ لِنُورِهِ مَن يَشَاءُ ۚ وَيَضْرِبُ اللَّـهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ ۗ وَاللَّـهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ﴿سورة النور ٣٥﴾

روایت ازجابر بن عبدالله انصاری:

به مسجد كوفه وارد شدم و اميرالمومنین"ع” مؤمنان علی را ديدم كه با انگشت در حال نوشتن است و لبخند بر لب دارد.

عرض كردم:
ای امير مؤمنان! به چه می خندید؟
فرمودند:

در شگفتم ازكسی كه اين آيه را می خواند.و آن را آن گونه كه بايسته است نمی فهمد.

خدمت ايشان عرض كردم:
كدام آيه؟

فرمودند:

سخن خداوند متعال كه می فرمايد:
«اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ»

در اين آيه منظور از:

«مشكاة» محمّد صلي الله عليه و آله است
و«فِيهَا مِصْبَاحٌ» مصباح خود من هستم!

و« فِي زُجَاجَةٍ» شيشه در اين آيه حسن و حسين (صلوات الله عليهما) هستند.

«كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ» و كوكب درَّي اشاره به علی بن حسين (صلوات الله عليه) دارد.

و«يُوقَدُ مِن شَجَرَةٍ مُّبَارَكَةٍ» محمّد بن علی"ع”

و«زَيْتُونِةٍ» جعفر بن محمّد (صلوات الله)

«لَّا شَرْقِيَّةٍ» موسي بن جعفر (صلوات الله عليه)

«وَلَا غَرْبِيَّةٍ» علي بن موسي (صلوات الله عليه

«يَكَادُ زَيْتُهَا يُضِيءُ» محمد بن علی (صلوات الله عليه)

«وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ» علی بن محمد (صلوات الله علیه)

«نُّورٌ عَلَي نُورٍ» حسن بن علی (صلوات الله عليه)

«يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَن يَشَاء» قائم آل محمد (عجل الله فرجه الشریف) است

«وَيَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ».
و روایات زیادی وجود دارد که این آیه در شان اهل بیت صلوات الله علیهم نازل شده است

إلْزامُ النّاصب فی إثْبات الْحُجّة الغائب(عج)-ج1ص77

اثر علی بن زین العابدین یزدی حائری (متوفای ۱۳۳۳ ق)

«و قل إعملوا فسيري الله أعمالکم و رسوله و المؤمنون و ستردون إلي عالم الغيب و الشهاده فينبئکم بما کنتم تعملون » ( سوره توبه؛ آیه ۱۰۵)

ترجمه:

و بگو که هر عمل کنید خدا آن عمل را می‌بیند و هم رسول و مؤمنان بر آن آگاه می‌شوند، آن گاه به سوی خدایی که دانای عوالم غیب و شهود است بازگردانیده شوید و او شما را به کردارتان واقف سازد.

نکات آیه:

1- انسان در عمل آزاد است، نه مجبور. «اعْمَلُوا»

2- توجّه به اينكه اعمال ما زير نظر خداست، مانع گناه است. «فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ»

3- هر چه بيننده‌ى اعمال بيشتر باشد، شرم وحياى انسان از خلافكارى بيشتر است، به خصوص اگر بيننده، خدا و پيامبر و مؤمنان باشند. «فَسَيَرَى اللَّهُ‌، وَ رَسُولُهُ، وَ الْمُؤْمِنُونَ»

4- عمل معيار سنجش است، آنچه در دنيا بر اولياى خدا عرضه مى‌شود عمل است، آنچه هم در قيامت مورد حساب قرار مى‌گيرد، عمل است. «اعْمَلُوا، فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ‌، فَيُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ»

5- اعمال انسان حقايقى دارد كه در قيامت براى او روشن خواهد شد. «فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ‌، فَيُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ».
باتوجه به احایث متعدداعمال امت برپیامبر(ص)وائمه (ع) عرضه میشود.ازجمله:

در روز دوشنبه و پنجشنبه اعمال این امت بر پیامبر (ص) عرضه می‌شود و پس از آن حضرت، بر حضرات ائمه (ع) و حضرت ولی عصر (عج) عرضه می گردد.

(نجم الثاقب، باب یازدهم)

وَ إِمَّا يَنْزَغَنَّکَ مِنَ الشَّيْطانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّميعُ الْعَليمُ.( آیه 36 سوره فصلت)
 

ترجمه:

و اگر انگيزه و وسوسه‌اى از طرف شيطان تو را تحريك كند (كه بدى را با بدى جواب دهيد) پس به خداوند پناه ببر كه او خود شنواى آگاه است.

نکات آیه :
1- برانگيختن حسّ انتقام‌جويى در انسان، از شگردهاى شيطانى است، ولى پاسخ دادن بدى‌ها با نيكى، از سفارشات الهى است. ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ‌ … إِمَّا يَنْزَغَنَّكَ‌

2- از وسوسه‌ى شيطان، هيچ كس حتّى پيامبر در امان نيست. «وَ إِمَّا يَنْزَغَنَّكَ»

3- وسوسه‌ى شيطان دائمى است. ( «يَنْزَغَنَّكَ» فعل مضارع و رمز استمرار است).

4- هر عنصرى كه وسوسه‌گر باشد شيطانى است. «مِنَ الشَّيْطانِ نَزْغٌ»

5- داروى وسوسه‌ى شيطان، پناهندگى به خدا و توبه است. «وَ إِمَّا يَنْزَغَنَّكَ‌ .. فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ»

6- استعاذه از ابزارهاى عصمت انبيا است. فَاسْتَعِذْ …

7- به كسى بايد پناه برد كه جامع همه‌ى كمالات و شنوا و آگاه باشد. «فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ» (كلمه «الله» به معناى ذات مقدّس است كه تمام كمالات را داشته باشد)

9- با اين كه خدا مى‌داند ولى ما بايد ضعف و پناهندگى خود را با زبان و دل اظهار كنيم. فَاسْتَعِذْ … السَّمِيعُ الْعَلِيمُ‌

10- پناه خواستن از خداوند بى پاسخ نمى‌ماند. «السَّمِيعُ الْعَلِيمُ»

11- تنها خداوند شنوا و داناى مطلق است. «إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ».

ین آیه به شدت انسان رااز شیطان و وسوسه های آن برحذر میدارد و به اوهشدار میدهد که هیچ انسانی ازآن درامان نبست. و نباید حتی یک لحظه هم غفلت کند.هرانسانی باهرموقعیت و جایگاه باهر جدرجه ورتبه علمی و اخلاقی ومعنوی که باشد درمعرض وسواسهای شیطان است.
به امیدعاقب بخیری
 
 

_ فَتَبَيَّنُوا:*
اهل تحقیق کردن باشید، قبل از اینکه هر سخنی از زبان خود خارج کنید، خوب تحقیق کنید.

_ فَأَصْلِحُوا:*

برقراری صلح، بین دوستان و آشنایان شما اگر کدورتی هستش، بین آنها صلح و سازش برقرار کنید و خود نیز اهل صلح و سازش باشید.

_ وَأَقْسِطُوا:*

عدالت به کار برید، در اجرای حق و موارد آن عادل باشید و برای شما دوست و آشنا فرقی با غریبه نداشته باشد، و حقوق به حق آنها را رعایت کنید.

_ لَا يَسْخَر:*

مسخره نکنید، مردم‌ و‌ قوم‌ها‌ را به سُخره نگیرید.

_ وَلَا تَلْمِزُوا:*

طعنه زن نباشید، به دیگران طعنه نزنید و از آنها عیب جویی نکنید.

_ وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَاب:*

پرهیز از گذاشتن لقبهای زشت و ناپسند بر یکدیگر، و همچنین به شدت خودداری کنید، از اینکه یکدیگر را با القاب و زشت و ناپسند صدا بزنید.

_ اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِنَ الظَّنِّ:*

از بسیاری از گمانها دوری کنید، و همچنین از گمان بد در مورد دیگران نمودن به شدت خودداری کنید.

_ وَلَا تَجَسَّسُوا:*

اهل جاسوسی و پرده دری نباشید و در کار و زندگی دیگران سرک نکشید.

_ وَلَا يَغْتَب:*

غیبت نکنید، اهل غیبت کردن پشت سر این و آن نباشید و جلساتی که در آن غیبت کسی می شود را ترک کنید.

فَلَوْلَا إِذْ جَاءَهُم بَأْسُنَا تَضَرَّعُوا وَلَكِن قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ. (سوره انعام آیه 43 )

ترجمه:

پس چرا وقتی که بلای ما به آنها رسید تضرّع و زاری نکردند (تا نجات یابند)؟

ولی (بدین سبب که نکردند) دلهاشان را قساوت فرا گرفتو شیطان کردار زشت آنان را در نظرشان زیبا نمود.

نکات آیه:
1- تضرّع به درگاه خداوند، سبب رشد و قرب به او و ترك آن نشانه‌ى سنگدلى و فريفتگى است. فَلَوْ لا … تَضَرَّعُوا

2- انسان فطرتاً زيبايى را دوست دارد تا آنجا كه شيطان نيز از همين غريزه، او را اغفال مى‌كند. «زَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطانُ»

3- براى افراد لجوج، نه تبليغ مؤثّر است، نه تنبيه. «قَسَتْ قُلُوبُهُمْ»

4- ريشه‌ى غرور و ترك تضرّع، مفتون شدن به تزيينات شيطانى است. فَلَوْ لا … تَضَرَّعُوا … زَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطانُ‌

آیه به انسانها فرمان به توبه و تضرع به درگاه خداوند را ابلاغ میفرماید.و توبه را مایه نجات می داند.

“يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَأْكُلُواْ أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ إِلاَّ أَن تَكُونَ تِجَارَةً عَن تَرَاضٍ مِّنكُمْ وَلاَ تَقْتُلُواْ أَنفُسَكُمْ إِنَّ اللّهَ كَانَ بِكُمْ رَحِيمًا"آیه29، نسا).

ترجمه :

ای اهل ایمان، مال یکدیگر را به ناحق مخورید مگر آنکه تجارتی باشد که از روی رضا و رغبت کرده (و سودی برید)، و یکدیگر را نکشید، که البته خدا به شما بسیار مهربان است.”

نکات آیه:

مالکیت فردی محترم است و تصرف در اموال دیگران جز از راه معاملات صحیح و براساس رضایت حرام است .

جامعه دارای روح واحد و سرنوشت مشترک است اموال دیگران را همچون اموال خودتان محترم بدانید.

هرنوع تصرفی که برمبنای حق نباشد ممنوع است .

داد و ستدها باید با رضایت طرفین باشد نه با اجبار و اکراه.

بَلْ نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَى الْبَاطِلِ فَيَدْمَغُهُ فَإِذَا هُوَ زَاهِقٌ وَلَكُمُ الْوَيْلُ مِمَّا تَصِفُونَ"( سوره انبیا آیه 18).

ترجمه:

بلکه ما همیشه حق را بر باطل غالب و فیروز می‌گردانیم تا باطل را محو و نابود سازد و باطل بی‌درنگ نابود می‌شود، و وای بر شما که خدا را به وصف کار باطل و بازیچه متّصف می‌گردانید.”

نکات آیه:

 برخورد حق با باطل باید تهاجمی باشد نه تدافعی 

 سنت خداوند بر نابودی و محو باطل است 

 باطل باید به کلی نابود شود نه آنکه نیمه جانی داشته باشد.

 حکومت چند روزه باطل بر اساس سنت مهلت دادن الهی است و عاقبت از آن متقین و اهل حق است .

وَ قالَ رَبُّکُمُ ادْعُوني‏ أَسْتَجِبْ لَکُمْ إِنَّ الَّذينَ يَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبادَتي‏ سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرينَ.(سوره غافر آیه 60)

ترجمه:
“و خدای شما فرمود که مرا با (خلوص دل) بخوانید تا دعای شما مستجاب کنم. آنان که از (دعا و) عبادت من اعراض و سرکشی کنند زود با ذلت و خواری در دوزخ شوند.”

 پیام آیه:

گفتگو با خداوند کلید رشد و ترییت انسان است .

 خداوند از ما خواسته که به درگاه او دعا کنیم .

دعا نکردن نشانه تکبر است و دعا درمان تکبر است.

وَ إِمَّا تَخافَنَّ مِنْ قَوْمٍ خِيانَةً فَانْبِذْ إِلَيْهِمْ عَلي‏ سَواءٍ إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْخائِنينَ.( سوره انفال آیه 58)

ترجمه آیه:

و چنانچه از خیانتکاری گروهی (از معاهدین خود) سخت می‌ترسی در این صورت تو نیز با حفظ عدل و درستی، عهد آنها را نقض کن، که خدا خیانتکاران را دوست نمی‌دارد.”

نکات آیه:

 اسلام به قرار دادها و معاهدات خود پایبند است و تا خوف خیانتی نیست وفا لازم است 

پایبندی به معاهدات تا زمانی است که بیم توطئه نباشد وگرنه اعلام انصراف میشود .

 لغو قرار داد از روی مقابله به مثل عادلانه است .

 خیانت از هرکه که باشد حرام و زشت است .

چنان ابتکار عمل را به دست بگیرید که کفار خیال نکنند بر شما پیشی گرفته اند.

علامه طباطبائى (ره):

 حقيقت ترس از خدا همانا ترس آدمى از اعمال زشت خويش است كه باعث مى‏ شود خداوند از انزال رحمت و خير خود ، امساك و خوددارى كند،

( مراجعه کنید به سوره انفال،آیه2-سوره زمر،آیه23 )

 بنابراين هر وقت كه دل آدمى به ياد خدا بيفتد

1. اولين اثرى كه از خود نشان مى‏ دهد اين است كه ملتفت قصورها و تقصيرها و گناهان خود گشته، آن چنان متاثر شود كه عكس العملش در جوارح، لرزه اندام باشد.

2. دومين اثرش اين است كه متوجه پروردگارش مى ‏شود كه هدف نهايى فطرت اوست، و در نتيجه خاطرش سكون يافته و بياد او دلش آرامش مى‏ يابد.(سوره رعد،آیه28)

 تفسير الميزان ،ج‏11،ص‏485.
 علامه طباطبائى رضوان الله علیه

 قلْ لِلْمُؤْمِنِینَ یغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ وَ یحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ

سوره نور آیه 30

به مردان مؤمن بگو: چشمان خود را(از نگاه به نامحرم) فروگیرند و دامن خود را حفظ نمایند.

 تفسیرآیه:
مراد از «غض بصر» بستن چشم نیست، بلکه پایین آوردن نگاه است، به گونه ای که انسان نامحرم را ببینند.

و مقصود از"فروج” در این آیه، بر اساس روایات، حفظ از نگاه است.
بر اساس روایتی نقل شده:

تمام چشمها در قیامت گریان است مگر سه چشم:
 چشمی که از ترس خدا بگرید، چشمی که از گناه بسته شود و چشمی که در راه خدا بیدار بماند.

 امام علی علیه السلام فرمود: چشم، دل را بدنبال خود می کشد. چشم، کمینگاه شیطان است. و چشم پوشی بهترین راه دوری از شهوات است.

(تفسیر نور، تفسير كنزالدقائق، تفسیر روح البیان) 

نکته:

عفت وتقوای چشم درزمان ما مصادیق بیشتری دارد اعم از پرهیز از نگاه به تصاویرو فیلم های مستحجل تافروبستن چشم از ازدیدن زنان و مردان بی حجاب در کوچه و بازار.
 چشم چرانی و بی عفّتی، مانع رشد معنوی انسان است. گناه را از سرچشمه جلوگیری کنیم و تقوا را از چشم شروع کنیم. و چشم پاک، مقدّمه پاکدامنی است.

 يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قَاتِلُوا الَّذِينَ يَلُونَكُم مِّنَ الْكُفَّارِ وَلْيَجِدُوا فِيكُمْ غِلْظَةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ

ﺍﻯ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﻳﺪ! ﺑﺎ ﻛﺎﻓﺮﺍﻧﻰ ﻛﻪ ﻣﺠﺎﻭﺭ ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﭘﻴﻜﺎﺭ ﻛﻨﻴﺪ، ﻭ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺷﻤﺎ ﺷﺪﺕ ﻭ ﻗﺎﻃﻌﻴﺖ ﺑﻴﺎﺑﻨﺪ، ﻭ ﺑﺪﺍﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﺧﺪﺍ ﺑﺎ ﭘﺮﻫﻴﺰﻛﺎﺭﺍﻥ ﺍﺳﺖ.

 (سوره توبه -آیه 123)

نکته آیه:

پرداختن به دشمنانِ‌نزديك‌تر و جنگيدن با آنان، مزايايى دارد، از جمله: به هزينه و امكانات كمترى نياز است، اطلاعات ما از آنان بيشتر است، تدارك جبهه آسانتر و آمادگى عمومى براى مقابله با آنان بيشتر است، خطرشان مقدّم‌تر است، راه دفع آنان ودسترسى به منطقه‌ى جنگ سريعتر است، هم خودش دشمن است، هم مى‌تواند بازوى دشمنان دورتر باشد.

«غِلْظَةً» به معناى صلابت، قدرت و هيبت است، نه سنگدلى و بدخلقى. از اين رو در مسائل نظامى، مانور و قدرت‌نمايى ورژه ولباس وشعار وهرچه كه قواى اسلام را قدرتمند نشان دهد، مورد ستايش است. پيامبرخدا صلى الله عليه و آله نيز هنگام فتح مكّه، مسلمانان را فرمان داد تا در مقابل چشم ابوسفيان رژه رفتند تا با نشان دادن قدرت و شكوه سپاه اسلام، روحيّه‌ى مشركان تضعيف شود.

تفسیرنور،جلد 3 - صفحه 525

لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّي تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ شَيْ‏ءٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَليمٌ

ترجمه آیه: “هرگز به نيكى (كامل) نمى‏رسيد تا از آنچه خود دوست داريد انفاق نماييد و هر چه انفاق نماييد حتما خداوند بدان داناست.”.

نکته آیه:

 اگر کسی خدا را محبوب خویش قرار دهد و در راه خدا انفاق نماید، به خداوند نزدیک می گردد، در غیر این صورت، اگر چندین برابر – جز آنچه دوست داشته باشد-  صدقه بدهد، به نیکی نمی رسد، چرا که خداوند از درون او آگاه است، گرچه دیگران نمی دانند.

…وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَّلَمُواْ أَنفُسَهُمْ جَاءُوکَ فَاسْتَغْفَرُواْ اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُواْ اللَّهَ تَوَّابًا رَّحِیمًا( ۶۴ - نساء)

ترجمه:

…و اگر آنها هنگامی که به خویشتن ستم کردند نزد تو می آمدند ، آن گاه از خداوند آمرزش می خواستند و رسول خدا نیز برای آنها طلب آمرزش می کرد بی تردید خدا را بسیار توبه پذیر و مهربان می یافتند.

در این آیه راه بازگشت را به روی گناهکاران و آن‌ها که به نحوی از انحاء مرتکب گناهی شدند، گشوده و به یکی روش‌های توبه که تضمین قبولی در آن شده اشاره می‌کند. که اگر گنه‌کار نادمی به رسول خدا ص پناهنده شده و در پیشگاه او از خداوند بخشنده طلب عفو و بخشش نماید رسول الله نیز دست به دعا برداشته و برای او درخواست آمرزش نماید خداوند خواسته او را اجابت کرده و گنه‌کار را می‌بخشد.

نکات آیه :
1.  این آیه پاسخ کوبنده‌ای است به کسانی که توسل جستن به پیامبر صلی الله علیه و آ له و یا امام علیه السلام را یک نوع شرک می‌پندارند؛ زیرا این آیه به وضوح می‌گوید که آمدن به سراغ پیامبر صلی الله علیه و آ له و او را در پیشگاه الهی شفیع قرار دادن و وساطت و استغفار او برای گنه‌کاران مؤثر است و موجب پذیرش توبه و نزول رحمت الهی است.

2. همان‌گونه که از آیه بدست می‌آید و ما به آن معتقدیم؛ پیامبر صلی الله علیه وآله آمرزنده گناه نیست؛ او تنها می‌تواند از خدا طلب آمرزش کند. این آیه پاسخ دندان شکنی است به آن‌ها که منکر این گونه وساطت هستند.

 
تفسیر نمونه ج ۳ ص ۴۵۱