عوالم چهارگانه
برخی ازفلاسفه، حکماو عرفای اسلامی معتقدند که هستی و عالم، طبقات و مراتب چهارگانهای دارد که عبارتند از: ناسوت، ملکوت، جبروت و لاهوت.[۱] و[۲]
لاهوت
مشتق از الله و به معانی عالم غیب، عالم الهی.[۳] عالم لاهوت عالم خداوندی است که برهمه عوالم وجود مستولی است خداوند که درقرآن با نام الله آمده است بزرگترین محوراصلی قرآن کریم وادیان الهی است.[۴]نام خداوند الله است وبقیه اسامی اوصفات اویند[۵]
صفات خداوندبردوگونه است:
اول:ذات بخشی ازصفات مربوط بذات خداوند است وعین ذات اومیباشد. مجموعه صفات ذاتی خداونددر۴صفت اصلی قابل جمع است که عبارتنداز:وحدانیت-سرمد یت-عالمیت-قادریت.
دوم:فعل بخشی ازصفات مربوط بافعال خداوند است اینگونه صفات حادث وناشی ازقدرت وعلم اویند مجموعه صفات فعل خداونددر۴صفت اصلی قابل جمع است که عبارتنداز؛ خالقیت-ربوبیت-حاکمیت-مالکیت
دوصفت قدوس وسبوح درقرآن بعنوان صفت سلبی معروف اندکه مفهوم اندوتنزیه خداوند ازصفات محدود ناقص وبشریست اولی تنزیه مادی ودومی تنزیه معنوی (صفات سلبیه)[۶]
دراینکه آفرینش فرشتگان پیش ازهرموجوددیگری بوده تردیدی نیست وآیات بسیاری درقرآن ناظربراین امراست. علت این امرهم روشن است چون ملائکه اسباب اجرای اوامرالهی اندوتعدادانان نیزبیشمارند. فرشتگان موجوداتی لطیف ومجردندوفاقدغرائزبلکه عقل صرفندودقیقاتحت اوامرالهی. عقل اول
فلاسفه اسلامی این عالم را بعالم عقل یاجبروت اطلاق میکنند.[۷] و[۸]
فرشتگان دارای اقسامی وهرقسمی ازان وظایفی رابه عهده دارند. فرشتگانی که از بقیه از نظر درجاتشان به خدا نزدیکترند، مقرب نامیده میشوند. چهار فرشته مقرب در اسلام عبارتاند از:
جبرئیل (فرشته وحی) مسوول عالم ذر[۹]-
میکائیل (فرشته روزی) مسوول دنیا[۱۰]-
عزرائیل (فرشته مرگ) مسوول عالم برزخ[۱۱]-
اسرافیل (فرشته صور) مسوول رستاخیز[۱۲]
عالم ملکوت
«ملکوت» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای دیگر کاربردها، ملکوت (ابهامزدایی) را ببینید.
پیش ازعالم ناسوت جهان دیگری توسط فرشتگان بوجودامده است که فلاسفه ازان بعالم مثال یاصورت تعبیرنمودهاند. عالم ملکوت همان عالم مثال است که مرتبة ظهور حقایق مجرد و لطیف با آثار و عوارض مادی نظیر شکل و مقدار است. برخی ازان به عالم ذروگروهی انراهمان عالم برزخ مینامنددرحالیکه ایندوعالم ازامورمادیندوعالم ملکوت مجردست[۱۳] و[۱۴]
عالم ناسوت
ناسوت بمعنای طبیعت، عالم مادی.[۳] و عالم ناسوت، یعنی عالم ماده و حرکت وزمان و مکان، و به عبارت دیگر عالم طبیعت و محسوسات یا عالم دنیا به عبارت دیگر خلقت جهان مادی یعنی تحقق دادن بانچه درجهان ملکوت ترسیم شده است بصورت جسم یعنی آفرینش جماد گیاهحیوان جن وانسان
درقرآن بیش ازده بارازآفرینش جهان سخن رفته است بدینگونه که ما اسمانهاوزمین وانچه میان اندو رادرشش روزآفریدیم[۱۵]
به باوربرخی ازفلاسفه اسلامی ناسوت نیز از۴ عالم دیگر تشکیل میگردد.
عالم ذر
دنیا
برزخ
رستاخیز[۱۶][۱۷]
پی نوشتها:
1. درس فلسفه مصباح یزدی
2. تقسیم مراتب وجود به لاهوت، جبروت، ملکوت و … برچه اساسی است؟، اسلام کوئست، بازیابی: 9 اردیبهشت 1394
3. ۳٫۰ ۳٫۱ فرهنگ معین
4. توحید، شهید مرتضی مطهری
5. 80اعراف
6. تفسیرموضوعی آیتالله مکارم شیرازی
7. تفسیرالمیزان علامه طباطبایی
8. سوره قدر، آیه 4
9. 193شعرا
10 .92بقره
11. 11سجده
12. 41ق
13.درس47و48 جلددوم آموزش فلسفه ازاستاد مصباح یزدی
14.تفسیرالمیزان ازعلامه طباطبایی
15.12طلاق_37ق_8هود- 27بقره- 60فرقان-3سجده-3یونس-52اعراف-9تا12فصلت و4حدید
16.آشنائی با علوم اسلامی، مرتضی مطهری
17. آشنائی با علوم اسلامی، مرتضی مطهری، ج1، درس ششم:مسائل فلسفه،
منبع:ویکی پدیا