ربای حلال و حرام
سوره الروم آیه ۳۹
وَمَا آتَيْتُمْ مِنْ رِبًا لِيَرْبُوَ فِي أَمْوَالِ النَّاسِ فَلَا يَرْبُو عِنْدَ اللَّهِ وَمَا آتَيْتُمْ مِنْ زَكَاةٍ تُرِيدُونَ وَجْهَ اللَّهِ فَأُولَئِكَ هُمُ الْمُضْعِفُونَ.
مالى كه به ربا مىدهيد تا در اموال مردم افزون شود، نزد خدا هيچ افزون نمىشود؛ و مالى كه براى خشنودى خدا از بابت زكات مىپردازيد، كسانى كه چنين كنند پاداش مضاعف دارند.
ﻋﻦ ﺣﻔﺺ ﺑﻦ ﻏﻴﺎﺙ ﻗﺎﻝ ﻗﺎﻝ ﺃﺑﻮ ﻋﺒﺪ ﺍﻟﻠﻪ ( ﻉ ) ﺍﻟﺮﺑﺎ ﺭﺑﺎﺀﺍﻥ ﺃﺣﺪﻫﻤﺎ ﺣﻠﺎﻝ ﻭﺍﻟﺂﺧﺮ ﺣﺮﺍﻡ ﻓﺄﻣﺎ ﺍﻟﺤﻠﺎﻝ ﻓﻬﻮ ﺃﻥ ﻳﻘﺮﺽ ﺍﻟﺮﺟﻞ ﺃﺧﺎﻩ ﻗﺮﺿﺎ ﻃﻤﻌﺎ ﺃﻥ ﻳﺰﻳﺪﻩ ﻭﻳﻌﻮﺿﻪ ﺑﺄﻛﺜﺮ ﻣﻤﺎ ﻳﺄﺧﺬﻩ ﺑﻠﺎ ﺷﺮﻁ ﺑﻴﻨﻬﻤﺎ ﻓﺈﻥ ﺃﻋﻄﺎﻩ ﺃﻛﺜﺮ ﻣﻤﺎ ﺃﺧﺬﻩ ﻋﻠﻲ ﻏﻴﺮﺷﺮﻁ ﺑﻴﻨﻬﻤﺎ ﻓﻬﻮ ﻣﺒﺎﺡ ﻟﻪ ﻭ ﻟﻴﺲ ﻟﻪ ﻋﻨﺪ ﺍﻟﻠﻪ ﺛﻮﺍﺏ ﻓﻴﻤﺎ ﺃﻗﺮﺿﻪ ﻭ ﻫﻮ ﻗﻮﻟﻪ «ﻓَﻠﺎ ﻳَﺮﺑُﻮﺍ ﻋِﻨﺪَ ﺍﻟﻠّﻪِ» ﻭ ﺃﻣﺎﺍﻟﺮﺑﺎ ﺍﻟﺤﺮﺍﻡ ﻓﺎﻟﺮﺟﻞ ﻳﻘﺮﺽ ﻗﺮﺿﺎ ﻭﻳﺸﺘﺮﻁ ﺃﻥ ﻳﺮﺩ ﺃﻛﺜﺮ ﻣﻤﺎ ﺃﺧﺬﻩ ﻓﻬﺬﺍ ﻫﻮﺍﻟﺤﺮﺍﻡ.
روايت شده است كه ابو عبد الله امام صادق عليه السلام فرمود:
ربا بر دوگونه است: يكي حلال و ديگري حرام؛
اما رباي حلال آن است كه شخصي به دوست خود وامي پرداخت كند به اميد اين كه وي هنگام بازپرداخت چيزي به آن بيفزايد، اما بدون اين كه شرطي ميان آنها بر سر ميزان اين افزايش گذاشته شده باشد. اگر وام گيرنده مبلغي بيش از وام دريافتي را به صاحب مال برگرداند، اين مبلغ شرعاً حلال است،ليكن اجر و ثوابي نزد خدا ندارد؛ زيرا خداوند عزّ و جلّ خود فرموده است: «فَلَا يَرْبُو عِندَ اللَّهِ»
اما رباي حرام آن است كه وام دهنده شرط كند چه مبلغي را اضافه بر اصل پولش دريافت كند. اين همان رباي حرام است.
تفسیر قمی ج۲ص۱۶۰