پروردگار متعال براي آسان شدن اطاعت فرمان خودش دو چيز به مردم ارائه كرد:

1. خدا حاضر و ناظر بر اعمال شما است،
اين را گفت؛ اگر مردم باور می ‌كردند، دیگر گناه نمی كردند.
چون گناهكار اگر باور داشته باشد گناه كه ميكند خدا او را می‌بيند؛ چون ايمان دارد، این باور او را به ترك معصيت دعوت ميكند.

2. باوركردن اینكه بعد از مردن، خدا مرده‌های مكلّف را زنده می‌كند و به حساب كارشان رسيدگی می‌كند.
خدا می‌پرسد گوش به حرف دادی يا نه!؟
اگر گوش داده بود بهشت می‌رود؛ و اگر گوش نداده بود جهنم،

خداوند متعال اين دو عامل بزرگ را برای بازدارندگی از معصيت در اختيار مردم قرار داد.

عامل اوّل ضعيفتر از دوّمی بود يعنی مردم حضور پروردگار متعال را چون ماده نيست، آنرا نه ديده‌اند نه شنيده‌اند نه لمس كرده‌اند، فقط عقل راه دارد،
عقل هم وقتی گرفتار تدبير در امور ماده ميشود، اول چيزی كه فراموش ميكند ذات اقدس پروردگار متعال است.
اما معاد این جور نيست،
لذا اميرالمؤمنین (ع) در نهج‌البلاغه از معاد زياد استفاده كرده است،
چون به مردم نزديكتر است.

اما اوّلی فاصله‌اش زياد است، مگر آنکه انسان گناه نكند، با ترك گناه ايمانش زياد بشود، فاصله ها كم و كمتر می‌شود،

برگرفته از درس اخلاق آیت الله خوشوقت در مدرسه علمیه صاحب الامر (عج)