در چه مواقعی زن باید متکبر و بخیل باشد؟ معنای ترسو بودن زن چیست؟

امام علي(ع):

برخي از نيكوترين خُلق و خوي زنان، زشت ترين اخلاق مردان است، مانند ترس، تكبر و بخل".

 اما بلافاصله حضرت دليل را مشخص كرده و از آن بر مي آيد كه اين سه خصلت (كه براي زنان پسنديده و براي مردان ناپسند است) به صورت خُلق و خوي اخلاقي نيست، يعني ترس يا بخل يا تكبر به عنوان صفت منفي، براي همه مردم اعم از زن و مرد ناپسند و مذموم است، ولي اين سه خصلت براي زنان به عنوان يك رفتار اخلاقي در اوضاع ويژه پسنديده است،

 از اين رو حضرت مي فرمايد: “هرگاه زني متكبر باشد، بيگانه را به حريم خود راه نمي دهد و اگر بخيل باشد، اموال خود و شوهرش را حفظ مي كند 
و چون ترسان باشد، از هر چيزي كه به آبروي او زيان برساند، فاصله مي گيرد

در اين جا نمي گويد زن خوب است متكبر باشد، مطلقاً حتي با زنان ديگر يا با پدر يا برادر يا عمو و دايي و محارم خودش، بلكه مي گويد زن در مقابل نامحرم رفتارش متكبرانه باشد. 

ترس به عنوان يك صفت منفي براي زن و مرد ناپسند است اما اين حديث مي گويد: زن در مقابل نامحرم محتاط باشد، آن هم در موردي كه عفت در معرض خطر قرار مي گيرد.

مقصود از بخل نيز همان طوري كه در ادامه حديث آمده، بخل در مال فردي و شخصي نيست. زن امانتدار مال شوهر است، پس بايد آن را حفظ كند و اين امر اختصاص به زن ندارد. امانتدار هر كه باشد، وظيفه دارد از مال امانت محافظت كند.

نهج البلاغه، قصار 226، فيض الاسلام

استاد مطهري، تعليم و تربيت در اسلام، ص 180 ـ 160