چگونه خصومت و بد زبانی را درمان کنیم...
مرحوم آیت الله حاجاقا مجتبی تهرانی:
یكى از راه هاى عملى براى درمان خصومت، به كار بستن ضد آن یعنى “طیب كلام ” است.
طیب كلام یعنى استفاده از گفتار خوش و سخن زیبا و مودبانه . انسان باید خود را به داشتن طیب كلام ملزم كند؛ یعنى هنگام صحبت با دیگرى، در رعایت_ادب بكوشد و از مطالبى استفاده كند كه نیكو و پسندیده باشد.
البته مراد از خوش سخنى، چاپلوسى نیست؛ زیرا هدف از تملق و چرب زبانى، جلب توجه دیگران است.
از سویى در تملق، خوبى هایى را كه در شخص نیست، به او نسبت مى دهند؛ در حالى كه صاحب گفتار خوش، آن چه را نمى داند نمى گوید و قصد خودنمایى هم ندارد؛ بلكه در سخن از كلمات و جملاتى استفاده مى كند كه منشاء دشمنى نمى شود و بر كیفیت آن نیز مراقبت مى كند.
همان گونه كه خصومت و مراء و مجادله دشمنى ساز است، عكس آن ها یعنى طیب كلام، موجب دوستى مى شود و مودت آفرین است. وقتى مخاطب، شخص را در گفتارش مراقب ببیند، جذب او مى شود.
حال اگر این ویژگى در جامعه باشد، موجب وحدت و اتحاد مى شود؛ بر خلاف خصومت كه اختلاف انگیز است رسول گرامى اسلام (صلى الله علیه و آله و سلم) مى فرماید:
همانا در بهشت غرفه هایى است كه (از درخشندگى و شفافیت ) بیرون آن ها از درون و درون آن ها از بیرون ، دیده مى شود.از امت من كسى در این غرفه ها ساكن نمى شود، مگر آن كه خوش سخن باشد و مردم را اطعام كند… (وسائل الشیعه ، ج ۵، ص ۲۳۳، ح ۶۴۲۱).
گفتار طیب و زیبا، نوعى صدقه است .صدقه براى انسان فقط در امور مادى نیست. خوش سخنى نیز مى تواند اثر صدقه را داشته باشد.
پس باید در موقعیت هاى خاص بحرانى نیز زبان خود را حفظ كرد و آن را به خوش كلامى عادت داد و براى پیشگیرى از ابتلاء به مراء یا مجادله باطل و خصومت زشت، طیب كلام را به دست آورد و آن را در وجود خود ملكه كرد.
اخلاق الهى جلد چهارم، بخش آفات زبان.