امام علی در مدت پر حادثه عمر خویش، آثاری خلق کرد و آن ها را به جامعه اسلامی عرضه داشت که با کاوش منابع گوناگون 

می توان این آثار را از آن او دانست:

۱-کتاب جامعه که بنا بر روایت ابوبصیر،امام علی در آن احکام اسلامی را از زبان پیامبر نوشته و حاوی مسائل حلال و حرام در موضوعات گوناگون و چه بسا جزمی بوده است که از این اثر به عنوان کتاب علی نیز یاد شده است.

۲- صحیفه امام علی که در آن احکامی متفاوت و اختصاصی تر از آنچه در جامعه گفته شد،از پیامبر شنیده و نگارش کرده است.

۳-صحیفة الدولة کتاب دیگری است که امام علی از زبان پیامبر و با املای آن حضرت، درباره حوادث پس از رحلت و رویدادهای بعدی نگاشته است.

۴-مصحف امام علی چنان که گذشت امام علی در آن قرآن مجید را بر اساس شأن نزول آیات جمع آوری کرده بود و به اعتراف علمای اهل سنّت،از ارزش فراوانی برخوردار بوده است.

۵-کتاب جفر و دیوان شعر از آثار دیگری است که به مولا منسوب می باشد.

۶-بخش دیگری از آثار امیرالمومنین مربوط به ادعیه است که آن را برای ارتباط با خدا و مناجات با پروردگار نوشته و یا آن ها را عملاً پس از ادای فرایض بر زبان آورده است.

مهم ترین آن ها عبارتند از:

دعای کمیل،دعای توسّل،دعای ابوحمزه ثمالی،صباح،جوشن و …

از میان آثار به جای مانده از امام علی مشهورتر از همه مجموعه ای است که تحت عنوان نهج البلاغه گردآوری شده و در قرن چهارم،توسط یکی از علما به نام سیّد رضی تنظیم گردیده و از آن پس این اثر نفیس و گنجینه بی پایان مورد بهره برداری فراوان علمی ادبی دانشمندان قرار گرفته و تعدادی از عالمان شهیر شیعه و سنّی به تحقیق آن پرداخته و بر آن شرح و تفسیر نوشته اند.

از جمله آن ها می توان به شرح محمّد عبده، ابن ابی حدید،قطب راوندی،

محمدتقی جعفری،محمد دشتی و تحقیق ارزشمند استاد مطهّری اشاره کرد.

احادیث فراوان نبوی از حضرت امیر نقل شده که با توجه به پیوند بسیار نزدیک امام علی با پیامبر،بنا بر اقرار عالمان اهل سنّت،تعداد این احادیث دست کم دوازده هزار حدیث است.

منابع:

مکاتیب الرسول/ج ۲/صفحات ۸۸ و ۷۲

بحارالانوار/ج ۲۸/ص ۷۳

مفاتیح الجنان/عباس قمی

سیری در نهج البلاغه

علی السنة المحمدیه/ص ۲۰۴