حضرت امیرالمومنین"ع"فرمودند:

خدا شما را بیامرزد، اعمال نیكو بر اساس نشانه های روشن انجام دهید.
زیرا كه راه، روشن است،و شما را به خانه امن و امان دعوت می كند،
هم اكنون در دنیایی زندگی می كنید كه می توانید رضایت خدا را به دست آورید،با مهلت و آسایش خاطری كه دارید.
اكنون نامه عمل سرگشاده، وقلم فرشتگان نویسنده در حركت است.
بدنها سالم و زبانها گویاست،توبه مورد قبول و اعمال نیكو را می پذیرند.

خطبه 94 نهج البلاغه

به جابر بن عبدالله انصاری فرمود:

ای جابر! استواری دنیا به چهار چیز است، عالمی كه به علم خود عمل كند، و جاهلی كه از آموختن سر باز نزند، و بخشنده ای كه در بخشش بخل نورزد، و فقیری كه آخرت خود را به دنیا نفروشد، پس هرگاه عالم علم خود را تباه كند، نادان به آموختن روی نیاورد، هرگاه بی نیاز در بخشش بخل ورزد، تهیدست آخرت خویش را به دنیا فروشد.

ای جابر! كسی كه نعمتهای فراوان خدا به او روی آورد، نیازهای فراوان مردم نیز به او روی آورد، پس اگر صاحب نعمتی حقوق واجب الهی را بپردازد، خداوند نعمتها را بر او جاودانه سازد.

و آن كس كه حقوق واجب الهی در نعمتها را نپردازد، خداوند آن را به زوال و نابودی كشاند.

حکمت 372 ،نهج البلاغه

آن كس كه در عیب خود بنگرد از عیب جویی دیگران باز ماند، و كسی كه به روزی خدا خشنود باشد بر آنچه از دست رود، اندوهگین نباشد، و كسی كه شمشیر ستم بركشد با آن كشته خواهد شد، و آن كس كه در كارها خود را به رنج انداخت خود را هلاك ساخت، و هركس خود را در گردابهای بلا افكند غرق خواهد شد، و هر كس كه به جاهای بدنام قدم گذاشت متهم گردید.

و كسی كه سخن زیاد می گوید زیاد هم اشتباه دارد، و هر كس كه بسیار اشتباه كرد، شرم و حیاء او اندك است، و آنكه شرم او اندك، پرهیزكاری او نیز اندك خواهد بود، و كسی كه پرهیزكاری او اندك است دلش مرده، و آنكه دلش مرده باشد در آتش جهنم سقوط خواهد كرد. و آن كس كه زشتیهای مردم را بنگرد، و آن را زشت بشمارد سپس همان زشتیها را مرتكب شود، پس او احمق واقعی است. قناعت مالی است كه پایان نیابد، و آن كس كه فراوان به یاد مرگ باشد در دنیا به اندك چیزی خشنود است، و هركس بداند كه گفتار او نیز از اعمال او به حساب آید جز به ضرورت سخن نگوید.

  حکمت 349

آیت الله اراکی:

شبی خواب امیرکبیر را دیدم، جایگاهی متفاوت و رفیع داشت پرسیدم چون شهیدی و مظلوم کشته شدی این مرتبت نصیبت گردید؟
با لبخند گفت: خیر
سؤال کردم چون چندین فرقه ضاله را نابود کردی؟
گفت: نه
با تعجب پرسیدم: پس راز این مقام چیست؟
جواب داد: هدیه مولایم حسین است!
گفتم: چطور؟
با اشک گفت: آنگاه که رگ دو دستم را در حمام فین کاشان زدند؛ چون خون از بدنم میرفت تشنگی بر من غلبه کرد سر چرخاندم تا بگویم قدری آبم دهید؛ ناگهان به خود گفتم میرزا تقی خان! ۲ تا رگ بریدند این همه تشنگی! پس چه کشید پسر فاطمه؟ او که از سر تا به پایش زخم شمشیر و نیزه و تیر بود!
از عطش حسین حیا کردم، لب به آب خواستن باز نکردم و اشک در دیدگانم جمع شد. آن لحظه که صورتم بر خاک گذاشتند امام حسین آمد و گفت:
به یاد تشنگی ما ادب کردی و اشک ریختی؛ آب ننوشیدی این هدیه ما در برزخ، باشد تا در قیامت جبران کنیم.

   منبع : کتاب آخرین گفتارها

مولا علی (ع) می فرمایند：

 قالَ (عليه السلام): فَرَضَ اللَّهُ الْإِيمَانَ تَطْهِيراً مِنَ الشِّرْكِ- وَ الصَّلَاةَ تَنْزِيهاً عَنِ الْكِبْرِ- وَ الزَّكَاةَ تَسْبِيباً لِلرِّزْقِ- وَ الصِّيَامَ ابْتِلَاءً لِإِخْلَاصِ الْخَلْقِ- وَ الْحَجَّ تَقْرِبَةً لِلدِّينِ- وَ الْجِهَادَ عِزّاً لِلْإِسْلَامِ- وَ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ مَصْلَحَةً لِلْعَوَامِّ- وَ النَّهْيَ عَنِ الْمُنْكَرِ رَدْعاً لِلسُّفَهَاءِ- وَ صِلَةَ الرَّحِمِ مَنْمَاةً لِلْعَدَدِ- وَ الْقِصَاصَ حَقْناً لِلدِّمَاءِ- وَ إِقَامَةَ الْحُدُودِ إِعْظَاماً لِلْمَحَارِمِ- وَ تَرْكَ شُرْبِ الْخَمْرِ تَحْصِيناً لِلْعَقْلِ- وَ مُجَانَبَةَ السَّرِقَةِ إِيجَاباً لِلْعِفَّةِ- وَ تَرْكَ الزِّنَى تَحْصِيناً لِلنَّسَبِ- وَ تَرْكَ اللِّوَاطِ تَكْثِيراً لِلنَّسْلِ- وَ الشَّهَادَاتِ اسْتِظْهَاراً عَلَى الْمُجَاحَدَاتِ- وَ تَرْكَ الْكَذِبِ تَشْرِيفاً لِلصِّدْقِ- وَ السَّلَامَ أَمَاناً مِنَ الْمَخَاوِفِ- وَ الْأَمَانَةَ نِظَاماً لِلْأُمَّةِ- وَ الطَّاعَةَ تَعْظِيماً لِلْإِمَامَةِ

ادامه »

امام علی عليه السلام فرمودند:

خوشا بحال كسى كه عيب خودش

اورا از پرداختن به عيب های مردم باز دارد. 

      نهج البلاغه، خطبه ١٧٦

  کسانی می توانند به عهد و پیمان پایبند باشند که میان سخن و عمل هایشان دو گانگی نباشد و به آن چه که می گویند و وعده می دهند پایبند باشند. 

 امیر مومنان حضرت علی(ع) در این باره می فرمایند: 

«ایها الناس، انی و الله ما احثکم علی طاعه الا و اسبقکم الیها، و لا انها کم عن معصیه الا و اتناها قبلکم عنها». 

«ای مردم، به خدا سوگند من شما را به هیچ طاعتی وادار نمی کنم مگر این که پیش از شما خودم به آن عمل می کنم و شما را از معصیتی نهی نمی کنم مگر اینکه خودم پیش از شما از آن کناره گیری می نمایم». 

همچنین حضرت در عهدنامه مالک اشتر به او فرمود: 

«و ایاک… ان تعدهم فتتبع موعدک بخلفک… و الخلف یوجب المقت عند الله والناس». 

«از اینکه به مردم وعده دهی و سپس تخلف کنی پرهیز کن، زیرا خلف وعده موجب خشم خدا و خلق است». 

 گفتنی است: امیر مومنان حضرت علی(ع) از کارگزاران خود می خواست که در اداره امور هرگز وعده ای ندهند که خلاف آن عمل کنند.

   منبع:
 1- نهج البلاغه، خطبه 175.
 2-همان، نامه ی 53

بهترین زمان برای این امر، دوران نونهالی است؛

چرا که فطرت خداجویی نونهالان دست نخورده است و این، کار مربی را بسیار ساده می‏کند.

حضرت علی علیه السلام خطاب به فرزند بزرگوارش می‏فرماید:

بر ادب آموختن تو همت گماشتم…؛ در حالی که کودک… و دارای نیتی سالم و نفسی پاک بودی.

   نهج‌البلاغه نامه ۳۱

 قَالَ علی( عليه السلام )

الْمَنِيَّهُ وَ لاَ الدَّنِيَّهُ وَ التَّقَلُّلُ وَ لاَ التَّوَسُّلُ وَ مَنْ لَمْ يُعْطَ قَاعِداً لَمْ يُعْطَ قَائِماًوَ الدَّهْرُ يَوْمَانِ يَوْمٌ لَكَ وَ يَوْمٌ عَلَيْكَ فَإِذَا كَانَ لَكَ فَلاَ تَبْطَرْ وَ إِذَا كَانَ عَلَيْكَ فَاصْبِرْ.

مرگ بهتر از تن به ذلّت دادن و به اندك ساختن بهتر از دست نياز به سوي مردم داشتن است.اگر به انسان نشسته در جای خويش چيزي ندهند. با حركت و تلاش نيز نخواهند داد.
روزگاردوروزاست،روزی به سودتو،وروزی به زیان تواست.پس آنگاه که به سود تواست به خوش گذرانی وسرکشی روی نیاور، وآنگاه که به زیان تواست شکیبا باش.

     حکمت۳۹۶نهج البلاغه 

ﺍمیرالمؤمنین ﻋﻠﯽ (علیه السلام) ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ:
ﺯﻧﺎﻥ ﻭ ﺩﺧﺘﺮﺍﻥ ﻣﻮﻣﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﺍﯾﻦ ﺳﻪ ﺻﻔﺖ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﺑﺪ ﺍﺳﺖ،ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ:
ﺍﻭﻝ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﻣﺘﮑﺒﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ
ﺩﯾﮕﺮ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﺗﺮﺳﻮ ﺑﺎﺷﻨﺪ
ﻭ ﺳﻮﻡ ﻫﻢ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﺑﺨﯿﻞ ﺑﺎﺷﻨﺪ

ﺍﻣﺎ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﻣﺘﮑﺒﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﯾﻌﻨﯽ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﺎﻣﺤﺮﻡ ﺑﺎ ﻗﺎﻃﻌﯿﺖ ﻭ ﺗﺮﺷﺮﻭﯾﯽ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﻨﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺣﺮﻑ ﺯﺩﻥ ﺑﺎ ﻋﺸﻮﻩ ﻭ ﺗﺒﺴﻢ ﮐﻪ ﺩﯾﮕﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﻣﯿﮑﻨﺪ ﺑﭙﺮﻫﯿﺰﻧﺪ.

ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺯ ﺗﺮﺱ ﻫﻢ ﺗﺮﺱ ﺍﺯ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻮﺩﻥ ﻭ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺎﻧﺪﻥ ﺑﺎ ﺷﺨﺼﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻧﺎﻣﺤﺮﻡ ﺩﺍﺭﺩ.

ﺍﻣﺎ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﺑﺨﯿﻞ ﺑﺎﺷﺪ ﯾﻌﻨﯽ ﺩﺭ ﺣﻔﻆ ﻣﺎل ﺧﻮﺩ ﻭ ﺷﻮﻫﺮ،ﮐﻤﺎﻝ ﺩﻗﺖ ﻭ ﻭﺳﻮﺍﺱ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﺮﺝ ﺩﻫﺪ ﻭ ﺍﻣﺎﻧﺖ ﺩﺍﺭ ﺍﻣﻮﺍﻝ خانواده باشد.

    ﻧﻬﺞ ﺍﻟﺒﻼ‌ﻏﻪ ﻓﯿﺾ ﺍﻻ‌ﺳﻼ‌ﻡ-ﺣﮑﻤﺖ266،ﺹ119

1. مردم را با لقب صدا نکنید.
2. روزانه از خدا معذرت خواهی کنید.
3. خدا را همیشه ناظر خود ببینید.
4. لذت گناه را فانی و رنج آن را طولانی بدانید.
5. بدون تحقیق قضاوت نکنید.

6. اجازه ندهید نزد شما از کسی غیبت شود.
7. صدقه دهید،چشم به جیب مردم ندوزید.

ادامه »

قالَ امام علی( عليه السلام )

خُذْ مِنَ الدُّنْيَا مَا أَتَاكَ وَ تَوَلَّ عَمَّا تَوَلَّي عَنْكَ فَإِنْ أَنْتَ لَمْ تَفْعَلْ فَأَجْمِلْ فِي الطَّلَب

از دنيا آن مقدار كه به تو مي رسد، بردار، و از آنچه پشت كند، روي گردان، و اگر نتواني، در جستجوي دنيا نيكو تلاش كن.

    نهج البلاغه ؛حکمت 393

دنیاشناسی

قَالَ علی( عليه السلام ) :
مِنْ هَوَانِ الدُّنْيَا عَلَى اللَّهِ أَنَّهُ لَا يُعْصَى إِلَّا فِيهَا وَ لَا يُنَالُ مَا عِنْدَهُ إِلَّا بِتَرْكِهَا .و درود خدا بر او فرمود:

از خوارى دنيا نزد خدا همان بس، كه جز در دنيا نافرمانى خدا نكنند.
و جز با رها كردن دنيا به پاداش الهى نتوان رسيد.

     حکمت385نهج البلاغه   

اقسام روزی

   قَالَ علی ( عليه السلام ) : يَا ابْنَ آدَمَ الرِّزْقُ رِزْقَانِ رِزْقٌ تَطْلُبُهُ وَ رِزْقٌ يَطْلُبُكَ فَإِنْ لَمْ تَأْتِهِ أَتَاكَ فَلَا تَحْمِلْ هَمَّ سَنَتِكَ عَلَى هَمِّ يَوْمِكَ كَفَاكَ كُلُّ يَوْمٍ عَلَى مَا فِيهِ فَإِنْ تَكُنِ السَّنَةُ مِنْ عُمُرِكَ فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَى سَيُؤْتِيكَ فِي كُلِّ غَدٍ جَدِيدٍ مَا قَسَمَ لَكَ وَ إِنْ لَمْ تَكُنِ السَّنَةُ مِنْ عُمُرِكَ فَمَا تَصْنَعُ بِالْهَمِّ فِيمَا لَيْسَ لَكَ وَ لَنْ يَسْبِقَكَ إِلَى رِزْقِكَ طَالِبٌ وَ لَنْ يَغْلِبَكَ عَلَيْهِ غَالِبٌ وَ لَنْ يُبْطِئَ عَنْكَ مَا قَدْ قُدِّرَ لَكَ

اى فرزند آدم روزى دو گونه است:
روزيى كه تو آن را جويى،
و روزيى كه تو را مى جويد،
كه اگر به سراغش نروى به سوى تو آيد. پس اندوه سال خود را بر اندوه امروزت منه، كه بر طرف كردن اندوه هر روز از عمر تو را كافى است. اگر سال آينده در شمار عمر تو باشد همانا خداى بزرگ در هر روز سهم تو را خواهد داد.و اگر از شمار عمرت نباشد تو را با اندوه آنچه كار است؟كه هرگز جوينده اى در گرفتن سهم روزى تو بر تو پيشى نگيرد، و چيره شونده اى بر تو چيره نگردد، و آنچه براى تو مقدّر گشته بى كم و كاست به تو خواهد رسيد.

  نهج البلاغه،  حکمت379 

  امام علی ( عليه السلام ) :

الْبُخْلُ جَامِعٌ لِمَسَاوِئِ الْعُيُوبِ وَ هُوَ زِمَامٌ يُقَادُ بِهِ إِلَى كُلِّ سُوءٍ .

بخل ورزيدن كانون تمام عيب ها، و مهارى است كه انسان را به سوى هر بدى مى كشاند.

      حکمت378نهج البلاغه

    أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ إِنَّهُ مَنْ رَأَى عُدْوَاناً يُعْمَلُ بِهِ وَ مُنْكَراً يُدْعَى إِلَيْهِ فَأَنْكَرَهُ بِقَلْبِهِ فَقَدْ سَلِمَ وَ بَرِئَ وَ مَنْ أَنْكَرَهُ بِلِسَانِهِ فَقَدْ أُجِرَ وَ هُوَ أَفْضَلُ مِنْ صَاحِبِهِ وَ مَنْ أَنْكَرَهُ بِالسَّيْفِ لِتَكُونَ كَلِمَةُ اللَّهِ هِيَ الْعُلْيَا وَ كَلِمَةُ الظَّالِمِينَ هِيَ السُّفْلَى فَذَلِكَ الَّذِي أَصَابَ سَبِيلَ الْهُدَى وَ قَامَ عَلَى الطَّرِيقِ وَ نَوَّرَ فِي قَلْبِهِ الْيَقِينُ .

  و درود خدا بر او فرمود:
اى مؤمنان» هر كس تجاوزى را بنگرد، و شاهد دعوت به منكرى باشد، و در دل آن را انكار كند خود را از آلودگى سالم داشته است.
و هر كس با زبان آن را انكار كند پاداش آن داده خواهد شد، و از اوّلى برتر است.
و آن كس كه با شمشير به انكار بر خيزد تا كلام خدا بلند و گفتار ستمگران پست گردد، او را رستگارى را يافته و نور يقين در دلش تابيده.

 نهج البلاغه؛ حکمت 373
 

  فلسفه سختی ها از زبان امیرالمومنین علی(ع)

  وَلکنَّ اللّهَ یخْتَبِرُ عِبادَهَ بِاَنْواع  ِ الشَّدائِدِ، وَ یتَعَبَّدُهُمْ بِاَنْواعِ الْمَجاهِدِ، وَ یبْتَلیهِمْ بِضُرُوبِ الْمَکارِهِ، اِخْراجاً لِلتَّکبُّرِ مِنْ قُلُوبِهِمْ، وَ اِسْکاناً لِلتَّذَلُّلِ فى نُفُوسِهِمْ، وَلِیجْعَلَ ذلِک اَبْواباً فُتُحاً اِلى فَضْلِهِ، وَ اَسْباباً ذُلُلاً لِعَفْوِهِ.

    خداوند،بندگان خودرا باانواع سختی ها می آزماید وبامشکلات زیاد به عبادت می خواند.وبه اقسام گرفتاری ها مبتلا می سازد.تا کبروخودپسندی را از دل هایشان خارج کند،وبه جای آن فروتنی آورد.ودرهای فضل ورحمتش را به روی شان بگشاید،ووسایل عفووبخشش رابه آسانی دراختیارشان گذارد.

        خطبه192نهج البلاغه  

حضرت علی (ع) میفرمایند:

   آن كس كه در عيب خود بنگرد از عيب جويى ديگران باز ماند، و كسى كه به روزى خدا خشنود باشد بر آنچه از دست رود اندوهگين نباشد، و كسى كه شمشير ستم بر كشد با آن كشته شود و آن كس كه در كارها خود را به رنج اندازد خود را هلاك سازد ، و هر كس خود را در گردابهاى بلا افكند عرق گردد، و هر كس به جاهاى بدنام قدم گذاشت متهم گرديد.
و كسى كه زياد سخن مى گويد: زياد هم اشتباه دارد، و هر كس كه بسيار اشتباه كرد، شرم وحياء او اندك است ، و آن كه شرم او اندك ، پرهيزكارى او نيز اندك خواهد بود، و كسى كه پرهيزكارى او اندك است دلش مرده، و ان كه دلش مرده باشد، در آتش جهنم سقوط خواهد كرد.

   نهج البلاغه؛ حکمت 349