آیت‌الله ضیاءآبادی

منظور از تقوا در دین مقدس، این است که چهره جان انسان بر اثر مداومت بر رعایت امر و نهی خدا در تمام شئون زندگی به سوی خدا برگردد و بی‌هرگونه انحراف و توقف در مسیر تقرب به خدا پیش برود و سرانجام به لقای خدا نائل شود.

این معنای تقواست که در واقع برنامه‌ انسان‌ساز و آدم‌پروری است. ولی متأسفانه ما اکثراً در اصل انسان‌شناسی لَنگ داریم و نمی‌دانیم انسان، کیست و انسانیت چیست؟

از انسان‌شناسان می‌شنویم می‌گویند حقیقت انسان روح و جان انسان است نه این تن و بدن جسمانی که به منزله مرکب برای روح و ابزار کار اوست. روح هم اسماء متعدد دارد از جمله اسم قلب است که قرآن کریم روی آن تأکید بسیار دارد و سخن از سلامت و بیماری قلب به میان آورده و علل بیماری آن را نشان می‌دهد و معیار نجات در روز قیامت را هم، داشتن قلب سلیم ارائه می‌نماید.

به وجود آورنده قلب سلیم تقواست و سبب پیدایش تقوا در روح انسان نیز، عمل به وظایف دینی و تکالیف الهی است آن هم با عزمی راسخ و تصمیمی قاطع که هیچ گاه از مرز دین و از حدود حلال و حرام خدا تجاوز نکند و هرگز روی خوش به شیطان و هوای نفس اغواگر ندهد. در این صورت است که ملکه تقوا در قلب استقرار می‌یابد و آن چنان کشور جان را تحت سیطره خود در می‌آورد که شیطان مجال کمترین تعدی به فضای جان نمی‌یابد چنانکه خداوند حکیم می‌فرماید:

«إِنَّ الَّذینَ اتَّقَوا إِذا مَسَّهُم طائِفٌ مِنَ الشَّیطانِ تَذَکَّروا فَإِذا هُم مُبصِرونَ»

آنان که نیروی تقوا به دست آورده‌اند؛ هنگامی که وسوسه‌ای از شیطان به قلب آنها هجوم می‌آورد آگاه می‌شوند و به یاد خدا و معاد می‌افتند و در نتیجه این تذکر، شیطان کنار می‌رود و آنها راه حق را به روشنی می‌بینند.