احزاب سیاسی اصلاح طلب واصول گرا در ایران

کلیاتی در باره اصول گرایی در ایران

 در سال 78 پس از آنکه مقام معظم رهبری جریانهای خودی و غیر خودی را تبیین نمودند آرام آرام جریان جدیدی به نام اصولگرایی به وجود آمد .

اصولگرایان با تأکید بر گفتمان انقلاب و اندیشه‏ های امام و رهبری وارد رقابت با تجدید نظر طلبان لیبرال و سکولار شدند و با توفیق یافتن در انتخابات دومین دور شوراهای اسلامی شهر و روستا در سال 81 و همچنین پیروزی در انتخابات هفتمین دوره مجلس شورای اسلامی در سال 82، زمینه را برای استقرار کامل معتقدان به گفتمان انقلاب اسلامی در حاکمیت فراهم نمودند.

در ادامه این روند آقای دکتر احمدی نژاد با تأکید برگفتمان و ارزشهای انقلاب اسلامی، پیروز نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری شد و بدین ترتیب از یک سو طرح بلندمدت دشمنان برای «استحاله و فروپاشی جمهوری اسلامی از دورن» به شکست انجامید و از سوی دیگر تأثیرات بسیار شگرفی بر مناسبات منطقه ای و بین المللی را موجب گردید.

،جبهه اصولگراشامل جامعه روحانيت مبارز ،جبهه پيروان خط امام و رهبري و آبادگران و گروههاي همسو و گروههای حامی احمدی نژاد می باشند .

مهم ترين ديدگاههاي جبهه اصولگرا عبارتند از : توجه ويژه به ارزشها و اصول اسلامي و انقلابي و محور قرار دادن آن در تصميم گيري ها ، عدالت محوري و رفع محروميت ها وتبعيض ها و توزيع عادلانه منابع کشور و پايه ريزي اقتصاد عدالت محور ، خدمتگزاري بي منت و مهر ورزي و در عرصه سياست خارجي محور قرار دادن اصول و ارزشهاي انقلاب ،تامين منافع ملي و کوتاه نيامدن در برابر زيادي خواهي هاي قدرتهاي بزرگ .

آن طور كه به نظر مي رسد آرايش نيروهاي سياسي جريان اصولگرا در انتخاباتبه چهار طيف قابل تقسيم است:

۱- طيف منتقد دولت و قائل  به تعامل با اصلاح طلبان:

افراد و تشكلهاي اين طيف، منتقد جدي عملكرد دولت آقاي احمدي نژاد و خود ايشان هستند و از این جهت در بعضي از مواضع به اصلاح طلبان ميانه رو نزديك مي باشند. اينان قبل از انتخابات رياست جمهوري با طرح شعار “دولت وحدت ملي” به دنبال نزديكي همه جریانهای سیاسی از جمله اصلاح طلبان عليه آقاي احمدي نژاد بودند. از افراد شاخص اين طيف مي توان از علي لاريجاني، قاليباف، محسن رضايي و باهنر نام برد كه همراه با طيفي از اعضاي موتلفه در اين گروه قرار مي گيرند.

اين طيف از سايت هايي مثل عصرايران، خبر آنلاين، فردا نيوز و تابناك بهره مند است و روزنامه هاي همشهري و تهران امروز را در اختيار دارد.

۲- طيف منتقد دولت و مخالف اصلاح طلبان:

اين گروه متشكل ازجمعیت ايثارگران، جمعيت وفاداران، تحول خواهان و رهپويان است که در عين اين كه منتقد جدي دولت مي باشد با اصلاح طلبان هم مخالف است. از جمله افراد شاخص آن مي توان ازاحمد توكلي،عليرضا زاكاني، حسين فدايي و الياس نادران نام برد.

اين طيف از طرف رسانه ها یي مثل سايت هاي “جهان نيوز” و “الف” و همچنين نشريه “پنجره” به بيان نظرات خود مي پردازد.

۳- طيف حامي دولت که مخالف جريان اصلاح طلب و دارای زاویه با گروه انحرافی اند.

 اين گروه هر چند حامي دولت مي باشد ولي زير مجموعه جريان انحرافي قرار نمي گيرد و تعاملی نیز با اصلاح طلبان ندارد. شاخص ترين فرد اين گروه، ثمره هاشمي دستیار آقای احمدی نژاد است. تاکنون از جانب اين گروه تحرك خاص انتخاباتي صورت نگرفته است.

۴-  طيف حامي و در عين حال منتقد دولت و مخالف هر دو جريان انحرافي و اصلاح طلب:

اين بخش شامل افراد و تشكلهاي مختلفي با رويكردهايي متفاوت از جهت روش سياسي مي باشد که از شاكله و رويكرد كلي دولت درخدمت به مردم حمايت مي كنند اما نسبت به برخي از اقدامات و مواضع آقاي احمدي نژاد در مسائل فرهنگي و حمايت وي از برخي افراد مسأله دار انتقاد دارند از جمله گروههايي كه در اين طيف قرار مي گيرند مي توان از جبهه پايداري انقلاب اسلامي متشكل از وزرا و همكاران سابق آقاي احمدي نژاد، شش گروه منتقد در جبهه پیروان خط امام و رهبري و كانون دانشگاهيان ايران اسلامي، ياد كرد.

از اشخاص مهم اين طيف مي توان از افرادي همچون حداد عادل، ولايتي، حسينيان، آقاتهراني، الهام ، زارعي، صدر و… نام برد و رسانه هايي همچون خبرگزاري فارس، سايت رجانيوز و روزنامه هاي كيهان، جوان و رسالت و همچنين  هفته نامه 9دي نيز در این طيف قرار مي گيرند.

آنچه در پایان باید متذکر شد امکان چند دستگی و اختلاف در میان طیفهای مختلف جریان اصولگرایی است که زمینه تشتت آرای آنان و به تبع آن، پیروزی نسبی و احتمالی برخی از نامزدهای جریان اصلاح طلب را ایجاد خواهد کرد. واین مسأله ای است که طیفهای اصولگرا را به تأمل و تدبیر بیشتر در ورود آنان به عرصه انتخابات وامی دارد.

جریان اصلاح طلب

اصلاح طلبی به جریان سیاسی گفته می‌شود که انجام تغییر در جامعه را از طریق انجام اصلاحات در قوانین و سیاست‌ها و نه از طریق انقلاب و تعویض حکومت، تبلیغ می‌کند.

اصلاح طلب

کسی که خواستار تغییر در بخش‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی جامعه است بدون آن‌که در اساس جامعه دگرگونی ایجاد شود یک اصلاح طلب است.

ایدئولوژی

در ایدئولوژی اصطلاح‌طلبی حرکت در چهارچوب قانون و ساختار قانون اساسی و پیگیری مطالبات بدون قانون شکنی اصل اساسی به شمار می‌رود و اعتقاد بر این است که در صورت لزوم حتی تغییر قانون نیز باید به شیوه درست و حقوقی صورت گیرد.

ایدئولوژی اصلی اصلاحات، سر و سامان دادن و رفع معایب حاکم بر کشور، مبارزه با تباهی‌ها در راه دستیابی به یک جامعهٔ مدنی و قانون‌مدار، رسیدن به دموکراسی، بهبود بخش تعاون و پیشبرد صنعت عنوان شده است. به همین علت با جریان عدالت‌خواه نیز ارتباطی تنگاتنگ دارد.

همچنین همانند همه جریانهای سیاسی بهره‌گیری از نخبگان سیاسی و همچنین دانش‌آموختگان (شایسته‌سالاری) در دستور کار این طیف قرار دارد.

اهداف اصلاح‌طلبان

اصلاح‌طلبان طیف گسترده‌ای را تشکیل می‌دهند و از این رو نمی‌توان هدف واحدی را برای آنان برشمرد. اما آنان در مجموع خواستار حرکت‌های انقلابی نیستند و مایلند کم کم تغییراتی در حکومت ایران، به سمت برقراری دموکراسی و رعایت حقوق بشر به وجود بیاورند.

کلیاتی در مورد جریان اصلاح طلب ایران

پس از ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی عده ای با شعار آزادی ، گفتگوی تمدنها و توسعه سیاسی به مخالفت با روش ها و دیدگاههای هاشمی رفسنجانی پرداختند و در قالب گروه دوم خرداد که متشکل از چندین حزب و گروه همسو با تفکرات لیبرالیستی و سکولاریستی  خاتمی بود در انتخابات ریاست جمهوری هفتم به پیروزی رسید . با پیروزی این جریان ، گفتمان سکولاریستی در کشور پدیدار شد و پیوسته به ارزشهای دینی و ولایت فقیه و نظام اسلامی هجمه های فراوانی وارد می آمد . این جریان که خود را اصلاح طلب می خواند در صدد بود با ایجاد تغییرات اساسی در نظام اسلامی ، انفعال نظام را در سطح دنیا پیگیری نماید و آرام آرام این اصلاحات به جایی برسند که به تغییر ساختار و نظام ج. ا منجر شود . مهم ترين ديدگاههاي جبهه اصلاح طلب در آن زمان عبارتند از : پيگيري اصلاحات در کشور در عرصه هاي مختلف ، گسترش آزادي هاي مدني و مشارکت مردمي وتلاش براي تامين حداکثر حقوق شهروندي مردم و در عرصه سياست خارجي ارتقاء جايگاه کشور در سطح جهاني و پيشبرد اهداف و منافع ملي در سايه گفتگو و پرهيز از برخورد مستقيم با قدرتهاي بزرگ .

تقابل جدی اصلاح طلبان و اصولگرایان به انتخابات ریاست جمهوری نهم بازمی گرددو چهره واقعی اصلاح طلبان نیز در فتنه 88 نشان داده شد . این جبهه در زمان انتخابات ریاست جمهوری دهم به دو دسته افراطیون و میانه رو ها تقسیم شدند .

 افراطیون در جريان انتخابات با طرح شبهه تقلب در انتخابات به تدريج مسير تقابل و نهايتأ خروج از نظام را دنبال كرد و هم اکنون نیزهمچنان بر مواضع تندروانه و براندازانه خود و حمايت از فتنه تاكيد و از اين طريق، سعي در جذب مخالفين نظام را دارد. اين طيف در داخل به وسيله آقایان موسوي و كروبي، بقاياي حزب مشاركت و مجاهدين انقلاب و برخی از نیروهای ضد انقلابی هدايت مي شد و در خارج از طرف افرادي همچون سازگارا، مهاجراني، نوري زاده، مخملباف، سروش و كديور و رسانه هاي صداي آمريكا و بي بي سي فارسي حمايت و هدايت مي گردید.

از جمله رسانه هاي تندروهای اصلاح طلب، مي توان از سايت هايي مثل بالاترين، جرس و كلمه نام برد كه در اين راه رسانه هايي همچون تلويزيون صداي آمريكا و بي بي سي فارسي هم به كمك آن ها مي آمدند.

بعيد به نظر مي رسد اين طيف به دنبال حضور در انتخابات باشد چرا كه می دانند بر فرض تلاش براي حضور در انتخابات، نیز كانديداهاي آنان رد صلاحيت خواهند شد. لذا اين گونه پيش بيني مي شود كه اين گروه يا راه “تحريم انتخابات” را در پيش بگيرد و يا نهايتا از نامزد هاي طيف اصلاح طلب ميانه رو حمايت كند.

 میانه روهای اصلاح طلب كه شايد بتوان از آنان به عاقلترهاي اصلاح طلب ياد كرد همچنان از موضع درون نظام صحبت مي كند و تلاش مي نمايد نقش مكمل را براي طيف اول بازي كند تا اصلاح طلبان را به داخل حاكميت بازگرداند تا بدین وسیله مانع از آن شود که آنان به طور كلي از صحنه سياست حذف گردند. تلاش این گروه تماماً معطوف به این است که كل جريان اصلاح طلبي به عنوان يك جريان مخالف نظام شناخته نشود تا در موقعيتهای مناسب (مثل انتخابات)بتواند آنان را به درون حاكميت بكشاند.

همانگونه كه گفته شد رويكرد اين طيف، بازسازي جناح اصلاح طلب جهت بازگشت به نظام و قدرت است از اين رو پيش بيني مي شود كه اين گروه درعرصه انتخابات، فعاليت جدي و فشرده¬اي را دنبال كند.

محمد خاتمي، حسن خميني و هاشمي رفسنجاني از اصلي ترين افراد شاخص اين طيف هستند كه به كمك حزب كارگزاران و بخشي از روحانيون اصلاح طلب سياستهاي اين طيف را تعيين و اجرا مي كنند. 

در واقع چنين به نظر مي رسد كه همانند گذشته، استراتژي “فشار از پايين و چانه زني در بالا” راهبرد فعاليت سياسي اصلاح طلبان(چه میانه رو و چه تندرو)می باشد، به گونه ای که طيف تندرو نقش ايجاد بحران هاي اجتماعي و دامن زدن به نارضايتي ها براي ايجاد فشار از پايين را برعهده بگيرد و طيف ميانه رو با استفاده از شعارهايي همچون “وحدت"، “بخشش يكديگر"، آشتی ملی و … علاوه بر اين كه همچنان سعي مي¬كند راه بازگشت به درون حاكميت را باز نگاه دارد؛ قابليت “چانه زني در بالا” و امتياز گرفتن از نظام  را  فراهم  نمايد. طبيعي است بزرگترين امتيازي كه اصلاح طلبان به دنبال آن هستند به رسميت شناختن آنان به عنوان يك گروه در درون حاكميت و سپس اجازه دادن براي ورود به بازي انتخابات است.

     ویکی پدیا