ای هشام؛ به احمقان حکمت نیاموزید که بدان ستم نموده‌اید، و آن را از اهلش باز ندارید که در حق ایشان ظلم کرده‌اید.

ای هشام؛ آن کس که زبانش راستگوست عملش پاک و نیکوست و آن کس که نیّتش پاک باشد روزیش افزون شود و آن کس که با برادران و خانواده‌اش بخوبی برخورد کند عمرش طولانی گردد.

ای هشام؛ همان طور که [دنیاپرستان] حکمت را برای شما واگذاشتند، شما نیز دنیا را برای آنان واگذارید.

ای هشام؛ آن کس که مردانگی ندارد دین ندارد و آن کس که عاری از مردانگی است عقل ندارد و با ارزشترین مردم کسی است که دنیا را برای خود هیچ مقام و منزلتی نداند، هان! بتحقیق برای بدنهای شما بها و قیمتی جز بهشت نیست، پس آن را جز به بهشت مفروشید.

ای هشام؛ براستی امیر المؤمنین علیه السّلام مکرّر می‌فرمود:
«نشستن در صدر مجلس تنها سزاوار مردی است که دارای سه خصلت باشد:
چون سؤال شود پاسخ گوید
و چون همگان از کلام عاجز شدند او سخن گوید
و رأی و نظری ارائه کند که به مصلحت همگان باشد
بنا بر این شخصی که این صفات را ندارد و در صدر مجلس نشیند احمق است»
و حسن بن علیّ علیه‌السّلام فرموده:
«نیازهای خود را از اهل آن بخواهید، پرسیده شد: ای زاده پیامبر، اهل آن کیانند؟
فرمود: کسانی که خداوند در کتابش وصف کرده و یادشان نموده، آنجا که فرموده:
إِنَّما یَتَذَکَّرُ أُولُوا الْأَلْبابِ: «تنها صاحبدلان پند می‌پذیرند- زمر: 9»،
و ایشان خردمندانند».
و علی بن الحسین علیه السّلام فرموده:
«همنشینی با خوبان صلاح انگیز است، و همنشینی با دانشمندان موجب زیاد شدن عقل و خرد. و فرمانبردن از حاکمان دادگر کمال عزّت است، و بسیار نمودن مال از راه کسب و کار نشانه کمال مردانگی و راهنمائی مشورت‌کننده ادای حقّ نعمت است و خودداری از آزار نشانه کمال عقل بوده و موجب آسایش تن در دنیا و آخرت است.

ای هشام؛ فرد خردمند با کسی که می‌ترسد او را تکذیب کند سخن نگوید، و نه به کسی که از دریغش نگران است تقاضا کند و نه آنچه را نتواند بجا آورد وعده دهد، و نه بدان چه در امیدواریش سرزنش شود دل بندد و نه بکاری که بترسد در آن درمانده و عاجز شود اقدام کند.
و امیر المؤمنین علیه السّلام مکرّر به یاران خود سفارش می‌کرد و می‌فرمود
«شما را به ترس از خدا در نهان و آشکار سفارش می‌کنم و نیز به رعایت انصاف در خشنودی و غضب و به کسب [دنیا و آخرت] در فقر و توانگری و به پیوند با کسی که از شما بریده و به گذشت از آن کس که به شما ستم کرده و به بخشش به آنکه از شما دریغ داشته و باید دیده شما عبرت انگیز باشد و سکوتتان اندیشه و گفتارتان ذکر و طبع و سرشتتان سخاوت، زیرا هیچ فرد بخیلی به بهشت نرود، همچنان که هیچ فرد با سخاوتی به دوزخ در نیاید.

تحف العقول/ترجمه جعفری، ص: 368-369