سابقه بيش از صدساله تعبير جمهوري‌اسلامي در ايران
مردم ايران از دوره‌مشروطه خواهان جمهوري‌اسلامي بودند.
اولین بار تعبیر جمهوری‌اسلامی در مورد حکومت در ایران حدود 115 سال پیش در جریان نهضت‌عدالتخانه يا مشروطه به کار رفت.
نگاه مردم و علما به نهضت‌عدالتخانه يا مشروطه نگاه اسلامي و ديني بوده نه نگاه فرنگي و غربي آنچنان که روشنفکران سکولار و غربزده دوره مشروطه و حتي امروز به دنبال ترويج آن بوده و هستند. در تأييد اين مطلب مي‌توان به تلگراف علماي‌شيراز در جريان قيام آن مردم در دوران نهضت عدالتخانه عليه ظلم شعاع السلطنه اشاره کرد که در آن تقليد از حکومتهاي‌غربي و حضور فرنگ‌رفته‌ها در مسائل حکومتي و سياسي تقبيح شده و بر مدل‌جمهوري‌اسلامي و بومي تأکيد شده است. در اين تلگراف آمده است:
تاکنون عقيده ما اين بود که دولت عبارت است از هيئت رجال، دانشمندان سياسي‌دان،نه منحصر به يکي از فرنگي‌‌مآبان تازه و از طبيعي‌‌‌مذاقان پوسيده و روزنامه‌خوان خوشيده، که لفظ دولت مطلقة مستبده آموخته و حال آن که ايران جمهوري‌اسلامي است. چه ازعهد سلف تا حال خلف، علماء ملت هر شهري به حکومت شورش کردند، دولت با مصلحت‌جمهور حاکم را عزل فرمود… و به اين معني باز يک جمهوري ما رشک فرانسه و آمريکاست.
