در شب وقتی که مقام سکوت و خلوت پیش آمد ، در آن مقام سکوت و خلوت ، عقل بیشتر می تواند خودش را جلوه دهد.

و یکی از راه هایی که عقل می تواند جلوه گری بکند این است که انسان راه محاسبه را در پیش بگیرد .

یعنی بحث تفکر
اوائل تا مدتی یک حالت محاسبه مانند در می آید یعنی چه بخواهد ، چه نخواهد به سمت محاسبه می رود .

بعد این محاسبه باعث می شود که آهسته آهسته راه سلطنت و حکومت عقل در نفس انسانی باز شود .

چون در هنگام روز که عقل فعال نبود ، شب هم تا صبح وقتی می خوابیم ، قوه ی خیال مشغول است ، پس دوباره عقل حضور ندارد .

لذا بهترین راهی که می شود راه را برای میدان داری عقلمان باز کنیم خلوتِ تفکر در شب است..

استادصمدی آملی حفظه الله