انسان همانطور که از آنسو به صعود و ارتقاء می‌رود و او را درجاتی است، از این سو به سقوط و انحطاط می‌آید و او را درکاتی است. و علت سقوط او گناه او است و گناه را طول و عرض بسیار است، و میدانش خیلی وسیع است.
این انسان ذوالقدر و ذوالمجد، که “لَقَدْ خَلَقَنٰا الانْسَانَ في أَحْسَنَ تَقویم"، آنقدر به پستی و خواری گرایش می‌یابد که ” ثم رددناه اسفل سافلین".
ابن‌مسکویه در طهارة‌ الاعراق راجع به این مطلب مثالی می‌زند، قریب به این مضمون که شمشیر تا به کمالش باقی است، لایق دست دلاوران و جنگاوران است، و چون از کمالش افتاد، تا به حدّیسقوط می‌کند که نعل چار پایان می‌شود.

مجموعه مقالات،علامه حسن زاده آملی