چهاركلمه ى_{(عفو ،صفح، غفران ،رحمت )}  ؛ چهارمرحله ى رفتارى را نشان مى دهد كه بر حسب اراده و تقوا و تسلط بر نفس ، انسان مى تواند در برابر كسانى كه به او بدى مى كنند، عكس ‍ العمل نشان دهد. اولين گام (عفو)است كه معناى آن گذشت و صرف نظر كردن از انتقام و تلافى است . كسى كه عفو مى كند، ظاهرا صرف نظر كرده است ، اما معلوم نيست كدورت و رنجش قلبى اش به صورت اخم و ترشرويى در چهره اش ‍ ظاهر نشود.
(صفح )گام تكامل يافته ترى است كه آثار رنجش را از صفحه ى صورت و دل پاك مى كند. از اين كامل تر مرحله اى است كه به جاى تلافى و انتقام به كسى كه به ما ستم كرده ، احسان و انفاق كنيم كه اين گام را (غفران )مى نامند و دست يازيدن بدان بسيار سخت است .

گام ديگر به عالى ترين مرحله ى انسانيت و اخلاق مانده و آن هم (رحمت )است . رحمت يعنى دلسوزى و كمك و مساعدت به محتاج . در اين مرحله ، نه تنها عفو و صفح نشان داده و به كسى كه به ما بدى كرده ، خوبى مى كنيم ، بلكه به حال وى دلسوزى مى كنيم كه چرا از مكارم اخلاق محروم شده و مرتكب اعمال ناشايست شده است .
در اين زمينه به آيات زير توجه كنيد:
- در رابطه با همسر و فرزندان ؛ و ان تعفوا و تصفحوا و تغفروا فان اللّه غفور رحيم.

- دعا به درگاه خدا؛ واعف عنّا و اغفر لنا و ارحمنا.
- وظيفه ى توانگران در برابر تهى دستان ؛ و ليعفوا و ليصفحوا أ لا تحبّون أ ن يغفر اللّه لكم و اللّه غفور رحيم

-  وظيفه ى پيامبر در برابر اهل كتاب ؛ فاعف عنهم و اصفح انّ اللّه يحبّ المحسنین.

                            هزار و يك نكته از قرآن كريم ؛ اكبر دهقان