تفاوت بين عفو و غفران
خداوند در قرآن کریم فرموده است: وَ اعْفُ عَنَّا وَ اغْفِرْ لَنا وَ ارْحَمْنا در تفاوت آن دو چنین گفته شده که:
کلمه: عفو به معناى محو اثر است، و
كلمه: مغفرت از غفر به معناى پوشاندن است؛
بنا بر اين عفو خدا عبارت است از محو و از بين بردن اثر گناه از بندگان،كه همان عقابى است كه براى هر گناهى معين فرموده است.
به عبارت دیگر،عفو، یعنی صرف نظر خدا از گناه بنده ،بنده به جهت گناه استحقاق کیفر دارد، ولی خدا از گناه بنده صرف نظر کرده و او را به استحقاق گناه، کیفر نمی کند.
اما مغفرت از غفران و غفر می آید ،به معنای پوشاندن و محو اثرى كه گناه در نفس به جاى گذاشته، می باشد، با این توضیح که گناهان علاوه بر این که استحقاق عذاب می آورند،
آثار دیگری هم بهمراه خود دارند، مثل اینکه گناهان مانع ظهور آثار و برکات اعمال صالح می شوند
،وقتی با غفران خدا این اثر مانعی از بین رفت، آثار مثبت اعمال صالح ظهور می کند که نتیجه آن فیض و برکت در دنیا و نعمت و پاداش عظیم در آخرت است.
و عطف اين دو جمله، بر جمله:
رَبَّنا لا تُؤاخِذْنا إِنْ نَسِينا أَوْ أَخْطَأْنا، بخوبی استفاده می شود كه منظور از عفو و مغفرت و رحمتی که در آیه از خدای متعال درخواست شده بطور خاص امورى است مربوط به گناهان بندگان از جهت خطا و نسيان امثال آن می باشد.
محمد حسین طباطبایی، ترجمه الميزان، ج68،ص866
مصطفوی ، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم ،ج8،ص183-184.