تحقیقات دانشمندان آلمان درباره حجامت و فواید حجامت از دیدگاه امامان

یوهان آبل (JOHANN ABELE ) پزشك آلمانی در كتاب خود با عنوان ” حجامت شیوه ی درمان آزمون شده ” كه در سال 1997 چاپ شده، در مورد حجامت می گوید:
“من اعتقاد راسخ دارم كه نه تنها امروز بلكه برای همیشه،‌ امر حجامت را در درمان بیماری ها نباید نادیده گرفت. حجامت پدیده ای است كه در خود تنظیم كردن عملكرد بدن انسان دخالت دارد. امری كه هرگز با روش های دیگر نمی توان آن را جایگزین كرد… مطالعات ما نشان می دهد كه در آلمان می توان 75 درصد بیماری ها را با شیوه های درمان طبیعی از جمله حجامت مداوا كرد. “

وی در كتاب خود از بیمارانی نام می برد كه تنها با یك بار حجامت بیماری چندین ساله شان بهبود یافته است و می افزاید:

” جان كلام اینكه چگونه می توان شیوه ی درمانی حجامت را به دلیل اینکه متعلق به دوران قرون وسطی است، نادیده گرفت و از كاربرد آن صرف نظر كرد؟ در صورتی که می تواند در كوتاه ترین زمان ممکن، بدون ایجاد عوارض جانبی و هزینه ی گران و وقت گیر باعث بهبود بیماری در یك مرحله شود.”
وی ضمن مقایسه حجامت با سایر روش های درمانی اظهار می دارد :

” پزشكی كه با اثرات و كاربرد بادكش و حجامت در درمان بیماری های گوناگون آشناست، در برخورد با هر نوع بیماری بدون تردید،‌ ابتدا در اندیشه ی انجام حجامت است و بعد درمان های دیگر، زیرا در شرایط امروزی و با تعدد مراجعات، عملا ثابت شده كه بادكش و حجامت آسان ترین و سریع ترین روش درمان است. “

یوهان آبل در كتاب خود به بررسی و تحقیق در مورد اثرات حجامت در مواضع مختلف بدن پرداخته است كه در این قسمت بطور خلاصه به بیان برخی از نتایج تحقیقات وی می پردازیم:

الف ـ حجامت در ناحیه سه گوشه ی شانه:
از این ناحیه تمامی آسیب و التهابات سر را می توان معالجه نمود. همچنین حجامت در این نقطه موجب درمان التهاب حلق و عفونت لوزه می شود. حجامت در این ناحیه برای درمان EPICONDILITIS(التهاب استخوان بازو) و درد و تورم مفاصل موثر است و موجب تسریع گردش خون در غده ی تیروئید می شود… كسانی را كه دچار افسردگی بوده و خلق و خوی مساعدی ندارند، باید در این ناحیه تحت ماساژ و بادكش قرار داد.

فردی كه به مدت 4 هفته دچار TONSILITIS (التهاب لوزه) و اكستراسیستول* بود و حتی با مصرف آنتی بیوتیك های زیاد بهبود نیافته بود ، یك روز بعد از حجامت در ناحیه ی سه گوشه ی شانه، به آرامش و بهبودی قلب خود دست یافت و یك هفته پس از آن ، عفونت وی برطرف شد.

ب ـ ناحیه ی صفرا و كبد:
حجامت در این ناحیه عبور صفرا در مسیر خود را تسهیل می كند و در مورد سندرم POST CHOLECYSTECTOMY (برداشتن کیسه ی صفرا ) سریعا موجب بهبودی می شود كه كمتر روش درمانی از این نظر با حجامت قابل مقایسه است. حجامت دراین ناحیه هم چنین اثرات درمانی بر آب مروارید و سینوزیت مزمن دارد.

ج ـ ناحیه ی ریه :
حجامت در این ناحیه موجب تسهیل گردش خون ریوی و آسان شدن عملكرد قلب شده و در مواردی مثل برونشیت، آسم و نیز عفونت ریه موثر است. كسانی كه دچار عفونت های ریه هستند، با حجامت مداوا می شوند . تجربیات BOCHMANN-HUFELAND حاكی از موثر بودن حجامت در مبتلایان به پنومونی(ذات الریه) با تب بالا می باشد.

د ـ ناحیه ی كلیه و مثانه :
بعد از حجامت ناحیه ی صفرا، مهم ترین نقطه برای پاكیزه كردن بدن از مایعات مضر ، این ناحیه است. حجامت در این ناحیه انسداد در لوله های گلومرولار را برطرف می سازد و در نتیجه بیماری های كلیه و بسیاری از بیماری های مرتبط با عملكرد كلیه ها درمان می شوند. برخی دیگر از اثرات درمانی حجامت در این ناحیه عبارتند از : اكلامپسی، آسم و داغ شدن بدن هنگام یائسگی.

ه ـ ناحیه ی لگن خاصره كوچك و تخمدان ها :
برخی از اثرات حجامت در این ناحیه عبارتند از : تنظیم سیستم مثانه و كیسه ی صفرا ، تقویت جریان خون در لگن كوچك و تقویت غدد جنسی ، بهبود آرتروز كمر و‌ باسن و زانو ،‌ درمان ناراحتی های دوران یائسگی ، فشار خون بالا ، دیسمنوره (قائدگی دردناک) و آمنوره(قطع شدن خون حیض)، بیماری های پروستات ، هموروئید .

و ـ ناحیه ی كنترل فشار خون بالا:
حجامت در این نقطه برای رفع درد كمر و فشار خون بالا مطلوب است. معمولا فشار خون بین 30-10 میلی متر جیوه كاهش می یابد و برای ماه ها بدون تغییر می ماند. لذا داروی مصرفی بیمار را می توان كم کرد. هم چنین با انجام حجامت در این ناحیه معمولاً سرگیجه ، وزوز گوش و مشاهده ی اجسام فنری در جلوی چشم رفع می شوند.

   حجامت و فواید آن
رسول اكرم (ص) در حدیث شب معراج می فرمایند :
وقتی به آسمان هفتم صعود كردم هیچ ملكی از من گذر نكرد مگر این كه گفت : ای محمد حجامت كن و امتت را به حجامت امر بفرما.
بحار ج 62 ص 300 باب 89

    پیامبر اكرم در روایتی در نهج الفصاحه آمده پنج چیز را از سنتهای پیامبران الهی معرفی كرده اند كه عبارتند از : حیا ، حلم ، حجامت ، مسواك و عطر زدن.
كافی ج 6 ص 484

  امام علی (ع):
به درستی كه حجامت بدن را سالم و عقل را نیرومند می گرداند.
بحار ج 62 ص 114 و ج 10 ص 89

امام رضا (ع):
رسول خدا فرمودند: اگر در چیزی شفا وجود داشته باشد پس در تیغ حجّام است یا در شربتی عسل.
وسائل ج17ص 541-

   قبل و بعد از حجامت چه نکاتی را باید رعایت کرد؟
اگر می خواهید حجامتی موفق، بی درد سر و موثر داشته باشید مقاله زیر را بخوانید:

الف - خوراك قبل و بعد از حجامت:
ائمه‏ى معصومین(ع) در احادیث خود به خوراك مناسب براى قبل و بعد از حجامت اشاره فرموده ‏اند كه در اینجا برخى از آن‏ها را بیان می کنیم :

1- در روایتى از عبدالملك نوفلى آمده كه بر امام صادق(ع)

وارد شدم. در دست ایشان انارى دیدم. فرمود:
« انارى بیاور، چرا كه من از هیچ چیز به اندازه‏ى شریك

گرفتن در خوردن انار ناراحت نمى ‏شوم. سپس حجامت نمود و امر فرمود كه حجامت كنم و من نیز حجامت كردم. سپس انار دیگرى خواست…»

2- در روایت دیگرى حمیرى مى‏گوید: « به امام صادق‏(ع) 

نامه نوشتم و عرض كردم كه من خون و صفرا دارم. زمانى كه حجامت می کنم، صفرا بر من غلبه می كند و زمانى كه حجامت را به تأخیر مى‏ اندازم خون به من ضرر میرساند. نظر شما در این مورد چیست؟

سپس حضرت به من نامه نوشت كه حجامت كن و براى تاثیر حجامت ماهى تازه بخور. دوباره مسئله را سئوال كردم. ایشان نوشت حجامت كن و ماهى تازه با آب و نمك بخور. این كار را انجام دادم و سلامت یافتم.»
البته از متن حدیث چنین برمى ‏آید كه دستور مصرف ماهى تازه براى چنین شخصى با وضعیت خاص خود بوده است نه براى همه‏ى مردم.

3- مرد دیگرى روایت مى ‏كند كه خدمت امام صادق ‏علیه السلام بودم. حضرت، حجّام خواست و فرمود :
ابزار حجامت را بشوى و انارى خواست و میل فرمود و پس از این كه از حجامت فارغ شد، انار دیگرى خواست و میل كرد و فرمود این كار مُرار (صفرا) را فرو مى‏نشاند.

4- امام حسن عسكرى‏ علیه السلام مى‏فرماید :
« بعد از حجامت انار شیرین میل كنید، چون انار خون را آرام مى‏كند و آن را در مسیر خود صاف مى‏گرداند.»

5- یك روز امام رضا علیه السلام فرمود :
« اى معتب، براى من ماهى تازه تهیه كن. می خواهم حجامت كنم. تهیه كردم. پس فرمود: اى معتب براى من سوپى درست كن. سوپ را براى ایشان درست كردم و حضرت از آن تناول فرمود.»

6- امام رضا علیه السلام در رساله‏ى ذهبیّه، فرمایش مفصّلى در مورد خوراك بعد از حجامت دارند كه قسمتى از آن را در اینجا مى‏آوریم:
« پس از استحمام باید موضع فصد و حجامت را به وسیله‏ پارچه‏ كركى یا ابریشمى یا دستمال نخى كه لطیف و نرم باشد، بپوشانید. بعد یك حبه از تِریاق اكبر (نام یك داروى قدیم) به اندازه‏ى ماش میل كنید.
پس از حجامت و فصد، آب میوه بنوشید و اگر میوه نیست، شربت بالنگ مصرف كنید و در جایى كه این امكانات وجود ندارد، بالنگ را زیر دندان بگیرید و روى آن جرعه‏اى آب نیم‏گرم بنوشید.
اما در فصل سرما باید سكنجبین عسلى استفاده شود كه این شربت شما را از بیمارى‏هاى خطرناك لقوه، برص، بهق و جذام به اراده‏ى خداوند ایمن خواهد داشت.
امام رضا (ع): سفارش مى‏كنم كه پس از حجامت یا فصد، آب انار را با مكیدن آن بنوشید. مكیدن آب انار خون را زنده و تن را با نشاط خواهد ساخت.
پس از حجامت  از خوردن غذاهاى نمك‏دار تا مدت 3 ساعت بپرهیزید، چون اگر این پرهیز مراعات نشود، بعید نیست كه انسان به بیمارى جرب دچار شود…»

ب - پرهیز از حجامت به هنگام گرسنگى :
از مجموعه‏ احادیث و روایات برمی ‏آید كه حجامت باید در زمان سیرى انجام شود و انجام آن به هنگام گرسنگى مضرّ است. از امام صادق‏ علیه السلام روایت شده كه:
« حجامت بعد از غذا خوردن باعث دفع عرق شده و قوّت‏بخش بدن است.»
حضرت صادق‏ علیه السلام فرمود :
« از حجامت در حال گرسنگى بپرهیزید.»
حضرت هم‏چنین فرمود:
« بعد از خوردن طعام، با حجامت خون جمع می ‏شود و بیمارى دفع مى‏ گردد. اما اگر قبل از خوردن غذا حجامت انجام شود، خون دفع می شود، ولى بیمارى در بدن مى‏ماند.»

ج - دعاى حجامت امام رضا علیه السلام :
امام رضا علیه السلام براى حجامت دعاى خاصى ذكر فرموده‏اند. این مطلب اهمیت همراهى درمان روحى و دعا درمانى با درمان‏هاى جسمى در طبّ اسلامى را اثبات مى‏كند.
« وقتى خواستى حجامت كنى، چهار زانو جلوى حجّام بنشین و بگو:
اَعوذ بِالّلهِ الكَریم فى حِجامَتى مِنَ العَین فِى الدَّم وَ مِن كُلّ سوءِ وَ الاَعلالِ وَ الاَسقام وَ الاَوجاع وَ الاَمراض وَ اَسئَلُكَ العافِیةَ وَ المُعافاة وَ الشِّفاءِ مِن كُلّ داء.»

   (بحار، ج 62 ص 117)
یعنى: « در حجامت خود به خداوند كریم پناه مى‏برم از خونریزى و از هر ناراحتی، علت، سختى‏ و درد و مرضی و (خداوندا) از تو عافیت و اسباب عافیت و شفاى از هر بیمارى‏ را طلب مى‏ كنم.»

د - پرهیز از مقاربت و هیجان‏هاى عصبى قبل و بعد از حجامت :
امام رضاعلیه السلام در رساله‏ى ذهبیّه مى‏ فرماید :
« فصد و حجامت پس از عمل جماع خوب نیست. باید میان جماع و حجامت و فصد، حداقل دوازده ساعت فاصله باشد… پس از حجامت نباید بلافاصله به زنان نزدیك شد.
به علاوه مقرر است كه انسان بعد از حجامت، از حركت زیاد و خشم و هیجان بپرهیزد.
بهترین روز برای حجامت یكشنبه هاودوشنبه هاوپنجشنبه ها است..
نیمه دوم ماه قمری..

بهترین فصل اول بهار.اول تابستان و اول پاییز..

   تفاوت خون حجامت با اهدای خون

پاسخگوی سئوالات زیر آقای حسین خیراندیش،رئیس موسسه تحقیقات حجامت ایران می باشد.

جناب آقای خیراندیش، بفرمایید با وجود شتاب علم در دنیای امروزی، می توانیم از “حجامت” به عنوان یك روش درمانی استفاده كنیم؟
هر روش درمانی كه سابقه ی بیشتری داشته باشد، از نظر علمی معتبرتر به حساب می آید، زیرا تجربیات درمانی مثبت یا منفی به معنای حیات انسان ها یا اتلاف جان انسان هاست.
وقتی گفته می شود یك روش درمانی هزار ساله یا هفت هزار ساله، یعنی میلیاردها انسان در طول سال های متمادی، این روش درمانی را تجربه كرده اند و از آن بهره گرفته اند، بنابراین ما حق نداریم تجربیاتی را كه به قیمت جان انسان ها تمام شده است، به راحتی زیر پا یا كنار بگذاریم.
این كه برخی می گویند روش درمانی قدیمی به جرم قدیمی بودن منسوخ است، از نظر علمی استدلال غیرعقلایی و غیرعلمی است، زیرا اگر بخواهیم هر روشی را جایگزین كنیم، باید دوباره جان انسان ها را ملاك تجربه قرار دهیم تا بعد از سال ها بفهمیم این روش درمانی مفید هست یا خیر؟
2- در بین روش های طب سنتی، چه روشی می تواند برای درمان همواره مورد استفاده قرار گیرد؟
در بین مجموعه ی روش های طبی كه شامل استفاده از گیاهان دارویی، داروهای معدنی و حیوانی و رفتارهای درمانی است، تنها رفتار استراتژیك، فراگیر و عمیق مورد استفاده در تمامی طول عمر از طفولیت تا كهنسالی، “حجامت” است كه به منظور درمان یا پیشگیری انجام می شود.
انسان برای پیشگیری از ابتلا به بیماری ها می تواند با سالی حداقل یك یا دو مرتبه حجامت کردن، بسیار كمتر در معرض بیماری قرار گیرد و برای درمان به تناسب نوع بیماری، مزاج و طبع خود می تواند از یک نوع حجامت خاص به صورت حجامت گرم و خشك (بادكش) یا حجامت تر(خون گیری) استفاده کند.

در مؤسسه ی تحقیقات حجامت ایران بیش از40 طرح برای

حجامت گرم و خشك و حدود 70 طرح برای حجامت تر طراحی شده و هم اكنون توسط پزشكان اجرا می شود.
بنابراین اولاً همه ی حجامت ها خون گیری نیست. ثانیاً میزان دفع خون نقش اساسی در درمان ندارد، به طوری كه حتی با گرفتن تنها 3 سی سی خون می توانیم به درمان برسیم و بالاترین حجم خون در حجامت 30 تا 50 سی سی است و جریان خون بعد از آن قطع می شود.

پس نگرانی در مورد كاهش حجم خون بی مورد است. ضمن این كه درمان به وسیله ی حجامت برای بیماری های مختلف فرق دارد. مثلاً حجامت بیمار مبتلا به سردرد میگرنی با بیمار دیابتی یا بیمار دارای دیسكوپاتی (بیماری های مربوط به دیسک) با بیمار سیاتالژی(مربوط به عصب سیاتیک) متفاوت است.
خون اهدا شده هم مورد استفاده قرار می گیرد، در حالی كه خون حجامت دور ریخته می شود؟ آیا خون ورید(اهدا شده) با خون حجامت تفاوتی دارد؟

    در طرحی پژوهشی كه در بیمارستان لقمان حكیم تهران

انجام شد، فاكتورهای بیوشیمی موجود در خون وریدی(خون اهدا شده) را با خون حجامت، هم زمان

مقایسه کردیم كه تفاوت های فاحشی مشاهده گردید.

طوری كه فقط میزان كلسترول خون حجامت، 5/2 برابر بیشتر از خون ورید بود، بنابراین برای كاهش میزان كلسترول خون، انجام حجامت بسیار مفید است.
هم زمان سم موجود در خون حجامت را با سم خون وریدی مقایسه كردیم كه دریافتیم سم موجود در خون حجامت 23 برابر سم خون وریدی بود كه با توجه به فراوانی مسمومیت های غذایی، شیمیایی، آلرژیك و تنفسی كه بر اثر پراكندگی سرب و آلاینده های دیگر در محیط های صنعتی و عمومی و شهرهای بزرگ وجود دارد، حجامت برای مقابله با این تهدیدات جانی كافی است.

جالب است بدانید كه پیامبراكرم(ص)، حضرت علی(ع) و امام صادق(ع) این موضوع را متذكر شده اند كه “سم از هر كجا وارد بدن شود، از محل حجامت خارج می شود” یا “از موضع حجامت، چیزی جز سم دفع نمی شود".

  تبیان