سوال: اگر در حال خواندن «حمد و سوره» به انسان تنه بزنند و او بی اختیار قدری حرکت کند، نمازش چه حکمی دارد؟

پاسخ:

اگر از حال نمازگزار خارج نشود، [1] نمازش باطل نیست؛ ولی ذکری را که در حال حرکت خوانده است، بنابر احتیاط واجب [2] دوباره در حال آرامش بدن تکرار کند. [3]

—————-

پی نوشت:

[1]. برای مثال: اگر به گونه ای حرکت کند پشت به قبله شود یا به پشت بر زمین بیفتد، نمازش باطل می شود.

[2]. آیت الله خامنه ای: فتوا این است؛ ایت الله سیستانی: احتیاط مستحب.

[3]. توضیح المسائل ده مرجع، م 968؛ امام، استفتائات، ج 1، قیام، س 96 و العروه الوثقی مع تعلیقات، ج1، مکان المصلی، الثانی؛ بهجت، استفتائات، ج2، س 1888 و 1948؛ خامنه ای: استفتا؛ سبحانی، توضیح المسائل، م 935.

برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج2.

سوال: حکم نجس کردن قسمت های داخلی و بیرونی مسجد چیست؟

پاسخ:

نجس کردن زمین و سقف و بام و قسمت داخلی دیوار مسجد [1] (اگر عمدی باشد) حرام است. [2]
احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکنند، و اگر نجس شود نجاستش را برطرف نمایند مگر آنکه واقف آن قسمت را جزو مسجد قرار نداده باشد. [3]

آیت الله خامنه ای: نجس کردن زمین، سقف، دیوار و بام مسجد حرام است و اگر نجس شد واجب است بلافاصله آن را تطهیر کنند. [4]

آیت الله سیستانی: احتیاط مستحب آن است که طرف بیرون مسجد را هم نجس نکنند و اگر نجس شود برطرف کردن آن لازم نیست؛ ولی اگر نجس کردن طرف بیرون دیوار موجب بی احترامی و اهانت به مسجد باشد، حرام است و برطرف کردن آن مقداری که موجب رفع اهانت می شود، لازم است. (5)

پی نوشت:
[1]. بهجت: و همین طور ظاهر و باطن مسجد.
[2]. توضیح المسائل ده مرجع، م 900؛ خامنه ای، اجوبه الاستفتائات، با استفاده از س 416 و استفتا.
[3]. توضیح المسائل ده مرجع، م 900؛ بهجت، توضیح المسائل، م 743؛ سبحانی، توضیح المسائل، م 866؛ امام و مکارم، العروه الوثقی مع تعلیقات، احکام النجاسه، م 2.
[4]. خامنه ای، اجوبه الاستفتائات، با استفاده از س 416 و استفتا.
[5]. سیستانی، توضیح المسائل، م 887.

 برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج 2، ص 213.

سوال:
در هنگام داشتن عذر شرعی، خانم ها چه وظیفه ای در بجا آوردن نماز آیات  دارند؟

پاسخ:

 آیت الله خامنه‌ای: در نمازهای آیات غیر موقّته مانند زلزله خواندن نماز بر حائض و نفساء چه اداء و چه قضا لازم نیست و در آیات موقّته مثل خسوف و کسوف اگر در بعض وقت به مقدار وافی برای انجام نماز پاک بوده قضا واجب است ولی اگر در تمام وقت معذور بوده قضا واجب نیست گرچه احوط است.

 آیات عظام مکارم شیرازی و سیستانی:
نماز آیات بر حائض و نفساء واجب نیست.

 آیت الله وحید: اگر در حال حیض یا نفاس زن ، خورشید یا ماه بگیرد ، نماز آیات بر او واجب نیست و قضا هم ندارد ، ولى در غیر موقّت مانند زلزله و رعد و برق بنابر احتیاط واجب بعد از پاك شدن نماز را بدون نیّت ادا و قضا به جا آورد.

 توضیح المسائل مراجع م 1506

سوال:روی صورت من از جوش یک قطره خون بیرون زده بود، موقع وضو فراموش کردم که آن را بشویم، وضو گرفتم و نماز خواندم. بعد از گذشتن وقت نماز متوجه شدم که قبل از وضو آن را طاهر نکرده ام. ولی اثری از خون نبود. در واقع موقعی که برای وضو صورت را شسته ام، خون هم رفته است. برای شستن صورت هم دست را پر آب شیر کرده و به صورت زده ام.
حال: 1- آیا وضو و نماز صحیح بوده؟
2- آیا صورت طاهر شده است؟
3- آیا آبی که از صورت ریخته و به شیر و لوله و بعد هم فرش ریخته است نجس بوده و فرش و … را باید شست؟

 پاسخ:

 آیت الله خامنه ای:
ج1) اگر هنگام شستن صورت چندین بار آب به صورت ریخته اید و اطمینان دارید قبل از آخرین بار که برای وضو آب ریخته اید، صورت پاک شده است، وضو و نماز صحیح است، در غیر این صورت وضو و نماز محکوم به بطلان است.
ج2) اگر اطمینان دارید پس از برطرف شدن عین نجاست، حد اقل یک بار صورت را شسته اید، صورت پاک است.
ج3) جایی را که یقین دارید رطوبت از محل نجس صورت به آن منتقل شده است، محکوم به نجاست است، در غیر این صورت محکوم به طهارت است.

آیت الله مکارم: با شستن صورت محل پاک می شود. و در ترشحات غساله چون نمی داند یا شک دارد به کجاها رسیده است جستجو نکند. ولی برای وضو چنانچه یک بار آب به صورت ریخته، این مرتبه برای تطهیر بوده. و لازم است بعد از تطهیر، وضو بگیرد. و اگر بیش از یک بار آب ریخته وضو صحیح است.

 آیت الله شبیری: باید وضو و نمازش را اعاده کند مگر اینکه پس از برطرف شدن عین نجاست، آب به محل نجس رسیده و از آن جدا شده باشد البته بنابر احتیاط قابل عدول باید از مواضعی که یقین دارد آب پس از جداشدن از محل نجس به آن رسیده اجتناب کند.

 آیت الله فاضل: اگر با مشت آب به صورت بریزید در صورتی که آب در محل نجس جاری شود پاک می شود لیکن آبی که مرتبه اول از محل نجس جدا می شود نجس است، اگر به بدن و لباس برسد نجس می‌کند و وضو نیز باطل است. اگر مرتبه دوم آب بریزید به نحوی که از بالا به پایین به تمام صورت برسد وضو صحیح است.
بنابراین اگر یقین به اینکه آب در مرتبه اول از محل نجس به بدن یا لباس شما آب نرسیده باشد، بدن و لباس شما پاک است اگر صورت را دو مرتبه شسته باشید یعنی بعد از مرتبه اول که صورت پاک شده باشد مرتبه دوم هم آب ریخته باشید آبی که بعد از ریختن مرتبه دوم از صورت جدا می شود پاک است.
 با این توضیح چون یقین به ریختن آب نجس روی بدن، لباس، فرش و شیر و لوله ندارید، همه آن ها شرعا پاک است .

استفتا از سایت مراجع عظام

سوال:روی صورت من از جوش یک قطره خون بیرون زده بود، موقع وضو فراموش کردم که آن را بشویم، وضو گرفتم و نماز خواندم. بعد از گذشتن وقت نماز متوجه شدم که قبل از وضو آن را طاهر نکرده ام. ولی اثری از خون نبود. در واقع موقعی که برای وضو صورت را شسته ام، خون هم رفته است. برای شستن صورت هم دست را پر آب شیر کرده و به صورت زده ام.
حال: 1- آیا وضو و نماز صحیح بوده؟
2- آیا صورت طاهر شده است؟
3- آیا آبی که از صورت ریخته و به شیر و لوله و بعد هم فرش ریخته است نجس بوده و فرش و … را باید شست؟

 پاسخ:

 آیت الله خامنه ای:
ج1) اگر هنگام شستن صورت چندین بار آب به صورت ریخته اید و اطمینان دارید قبل از آخرین بار که برای وضو آب ریخته اید، صورت پاک شده است، وضو و نماز صحیح است، در غیر این صورت وضو و نماز محکوم به بطلان است.
ج2) اگر اطمینان دارید پس از برطرف شدن عین نجاست، حد اقل یک بار صورت را شسته اید، صورت پاک است.
ج3) جایی را که یقین دارید رطوبت از محل نجس صورت به آن منتقل شده است، محکوم به نجاست است، در غیر این صورت محکوم به طهارت است.

آیت الله مکارم: با شستن صورت محل پاک می شود. و در ترشحات غساله چون نمی داند یا شک دارد به کجاها رسیده است جستجو نکند. ولی برای وضو چنانچه یک بار آب به صورت ریخته، این مرتبه برای تطهیر بوده. و لازم است بعد از تطهیر، وضو بگیرد. و اگر بیش از یک بار آب ریخته وضو صحیح است.

 آیت الله شبیری: باید وضو و نمازش را اعاده کند مگر اینکه پس از برطرف شدن عین نجاست، آب به محل نجس رسیده و از آن جدا شده باشد البته بنابر احتیاط قابل عدول باید از مواضعی که یقین دارد آب پس از جداشدن از محل نجس به آن رسیده اجتناب کند.

 آیت الله فاضل: اگر با مشت آب به صورت بریزید در صورتی که آب در محل نجس جاری شود پاک می شود لیکن آبی که مرتبه اول از محل نجس جدا می شود نجس است، اگر به بدن و لباس برسد نجس می‌کند و وضو نیز باطل است. اگر مرتبه دوم آب بریزید به نحوی که از بالا به پایین به تمام صورت برسد وضو صحیح است.
بنابراین اگر یقین به اینکه آب در مرتبه اول از محل نجس به بدن یا لباس شما آب نرسیده باشد، بدن و لباس شما پاک است اگر صورت را دو مرتبه شسته باشید یعنی بعد از مرتبه اول که صورت پاک شده باشد مرتبه دوم هم آب ریخته باشید آبی که بعد از ریختن مرتبه دوم از صورت جدا می شود پاک است.
 با این توضیح چون یقین به ریختن آب نجس روی بدن، لباس، فرش و شیر و لوله ندارید، همه آن ها شرعا پاک است .

استفتا از سایت مراجع عظام

سوال: آیا وجود رنگ مو و خودکار بر روی اعضای وضو اشکالی ندارد؟

پاسخ:
رنگ مو، رنگ پوست میوه و رنگ خودکار اگر جرم و جسمیت ندارد یا جرم خیلی ضعیفی دارد که مانع از رسیدن آب به پوست نمی شود، برای وضو اشکال ندارد و مانع محسوب نمی شود.

 برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج1، ص 157.

 سؤال:

اگر بین یک یا دو سجده شک کنیم چه باید بکنیم؟

 پاسخ:
 اگر در همان حالِ نشسته یا قبل از ایستادن کامل برای رکعت بعدی، شک کردید باید یک سجده دیگر بجا بیاورید تا مطمئن شوید دو سجده انجام شده است.
 اما اگر ایستادید برای رکعت بعد و در آن حال شک کردید، «شک بعد از محل» محسوب میشود و نباید به آن اعتنا کرد.

استفتا ازسایت مراجع

سوال: حد ضرورت رعایت قبله در نماز چیست؟

پاسخ:

کسی که نماز واجب را ایستاده می خواند، لازم نیست هنگام ایستادن نوک انگشتان پایش رو به قبله باشد یا موقع نشستن سر زانوهایش به طور دقیق رو به قبله قرار گیرد؛ بلکه همین اندازه که بگویند: رو به قبله ایستاده یا نشسته کفایت می کند. 

آیات عظام: سیستانی و صافی: باید سینه و شکم و صورت او رو به قبله باشد و احتیاط مستحب آن است که انگشتان پای او هم رو به قبله باشد؛ به طوری که بگویند: پای او رو به قبله است. 

 برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج 2، ص 39.

سوال: اگر ساختمان مسجد ویران شود آیا زمین آن همچنان حکم مسجد را دارد؟

پاسخ:

 اگر مسجدی ویران شود، زمین آن از مسجد بودن خارج نمی شود و احکام مسجد (در برخی موارد) بر آن جاری است، و همچنین اگر تمام روستا یا شهری که مسجد در آن است، خراب شود، مکانی که مسجد بوده همچنان عنوان مسجد را دارد. 

 آیت الله خامنه ای: خراب کردن مسجد، آن را از مسجد بودن خارج نمی کند و از این رو آثار شرعی مسجد را خواهد داشت، مگر مسجدی که خراب و متروک شده و به جای آن بنای دیگر ساخته شده، یا به خاطر متروک ماندن، آثار مسجد بودن از آن محو گردیده و امیدی هم به بازسازی دوباره آن نیست. 

 برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج2، ص 201.

سوال: اگر مأموم نداند امام در رکعت چندم است، آیا می تواند اقتدا کند؟

پاسخ:

اگر امام ایستاده باشد و مأموم نداند که در کدام رکعت است، می تواند اقتدا کند، ولی باید حمد و سوره را به قصد قربت بخواند و اگر بعد بفهمد که امام در رکعت اول یا دوم بوده، نمازش صحیح است. 

آیت الله مکارم: می تواند اقتدا کند و حمد و سوره را به قصد قربت بخواند و نمازش صحیح است؛ به شرط اینکه نماز ظهر یا عصر باشد که حمد و سوره را امام آهسته می خواند.

برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج1.

حکم شرکت نکردن در نماز جمعه بر اثر بی‌ مبالاتی چیست؟
پاسخ:
ترک حضور و شرکت نکردن در نماز عبادی سیاسی جمعه به‌ خاطر اهمیت ندادن به آن، شرعاً مذموم است.

سایت دفتر مقام معظم رهبری

 سوال:
اگر کسی وصیت کند در جای غیر از وطن دفن بشه آیا عمل به وصیت واجب است؟

 پاسخ:
 آیت الله خامنه ای: اگر عمل به وصيت مقدور و غير حرجي باشد بايد به آن عمل شود.

 آیت الله مکارم شیرازی: هرگاه کسی وصیت کند بدن او را در جای معینی دفن کنندلازم است طبق وصیت عمل کنند وچنانچه در جای دیگری دفن شود جایز نیست قبر او را نبش کنند و به جای مورد وصیت انتقال دهند..

 آیت الله سیستانی: بر وصي واجب است

 آیت الله زنجانی: بله واجب است البته اگر بار مالی داشته باشد از ثلث ماترک میت هزینه می شود.

 آیت الله فاضل: ‌اگر کسی وصیت کند که بعد از مرگ او را درمکان خاصی غیر از شهر وطنش دفن کند درصورتی که جایی که وصیت کرده شرعا ممنوع نباشد و برای ورثه هم بردن به آنجا برای دفن ممکن باشد واجب است در جایی که وصیت کرده، میّت را دفن کند.

 استفتا از سایت مراجع عظام

سوال:
آیا روی آن قسمت از مهر که نوشته دارد، می توان سجده کرد؟

 پاسخ:
 سجده بر مهرهایی که دارای نقش و سطحی برجسته است اشکال ندارد هر چند بهتر است سجده بر مهری باشد که این گونه نوشته ها و نقش و نگارها را نداشته باشد.

 لازم نیست سجده بر سطح صاف باشد و همین که پیشانی به قدر یک دو ریالی (۲﷼) روی مهر قرار گیرد و صدق سجده کند نماز صحیح است.

 استفتا از سایت مراجع عظام

در نماز جماعت مامومان بايد تابع امام باشند که اين تبعيت در دو حالت تحقق پيدا مي کند؛ يکي در اذکار و ديگري در افعال.

مستحب است که در گفتن اذکار مثل خواندن تشهد يا سجده ماموم تابع امام باشد. البته اگر ماموم تبعيت نکرد، نماز او باطل نيست و اشکالي ندارد.

1. نماز گزار باید در افعال نماز ماموم تابع امام باشد

در افعال نماز است مثل رکوع يا سجده که ماموم بايد تابع امام باشد. به عنوان نمونه اگر امام هنوز به رکوع نرفته است ماموم نمي تواند به رکوع برود يا ماموم نمي تواند آن قدر افعال نماز را طول بدهد که بتوان گفت او از امام تبعيت نمي کند.

همه مراجع معتقدند ماموم بايد در افعال تابع امام باشد. حال حکم کسي که از امام تبعيت نمي کند، دو حالت دارد. يا او عمدي تبعيت نمي کند يا سهوي.

 2.تبعيت نکردن سهوي در افعال اشکالي ندارد

طبق نظر علما، تبعيت نکردن از امام در افعال اگر سهوي باشد، ايرادي ندارد به عنوان مثال فرد متوجه نبوده يا تصورش اين بوده که مثلا امام به رکوع رفته است لذا او هم به رکوع مي رود؛ اين اشکالي ندارد.

3.تبعيت نکردن عمدي ماموم از امام

اگر کسي به طور عمدي تابع امام نباشد در اين جا، فقها ديدگاه هايي دارند.

مثلا حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری مي فرمايند: ماموم بايد افعال نماز را با امام يا کمي پس از امام به جا آورد و اگر عمدا قبل از امام يا مدتي پس از امام انجام دهد معصيت کرده است. پس از نظر امام(ره)، ماموم معصيت کرده ولي نماز او صحيح است.

نظر آيت ا… سيستاني هم اين است که نماز جماعت ماموم در اين حالت باطل است. يعني اگر کسي به عمد در افعال از امام تبعيت نکرد نماز جماعت او باطل است اما اگر به وظيفه فرادي عمل کند نماز او صحيح است.

آیت الله مکارم شیرازی: ماموم باید کارهاى نماز را مانند رکوع و سجود جلوتر از امام انجام ندهد، بلکه همراه امام یا کمى بعد از او به جا آورد و اگر سهوا پیش از امام سر از رکوع بردارد باید دوباره به رکوع برود و با امام سربردارد و زیادى رکوع در اینجا نماز را باطل نمى کند، ولى اگر به رکوع برگردد و پیش از آن که به رکوع برسد امام سر بردارد نمازش باطل است.

توضیح المسائل مراجع مسئله 1470

سوال: آیا می توان از آب مسجدی که نمی خواهیم در آنجا نماز بخوانیم، استفاده کرد؟

پاسخ:

کسی که نمی خواهد در مسجدی نماز بخواند:

_  اگر نداند حوض یا وضوخانه آن را برای همه مردم وقف کرده اند یا برای کسانی که در آنجا نماز می خوانند  نمی تواند از حوض یا وضوخانه آن مسجد استفاده کند.

_ اگر به طور معمول کسانی هم که نمی خواهند در آنجا نماز بخوانند از آب آنجا استفاده می کنند؛ یعنی از عمل افراد متدین بفهمد که وقف آن عمومی است می تواند از آب مسجد استفاده کند.

توجه:

وضو گرفتن از آب سردکن ها و مخزن هایی که مخصوص نوشیدن است، جایز نیست و وضو باطل است؛ ولی اگر شخصی نداند آبی مخصوص نوشیدن است و با آن وضو بگیرد و نماز بخواند، وضو و نمازش صحیح است.

 برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج2، ص 204.