شهادت دادن به گناه
سوال:
اگر فردی از گناه دو نفر که زنای محصنه است خبر و یقین داشته باشد(اقرار دو طرف به گناه زنا )آیا شرعا وظیفه دارد آنها رابه دادگاه و قانون جهت مجازات معرفی کند؟
پاسخ:
خیر جایز نیست.اما شخصی را که هم جنس خودش است نهی از منکر نموده و عواقب ارتکاب آن گناه کبیره را به او متذکر گردد.
استفتا از سایت مراجع عظام
نجس شدن دندان های روکش شده
افرادی که دارای دندان پر شده یا با روکش ثابت هستند، در صورتی که داخل دهانشان با خون نجس
شود آیا با از بین رفتن خون دهانشان پاک می شود یا نیاز به آب کشیدن دارد؟
پاسخ:
آیت الله خامنه ای: اگر بگونه ای باشد که جزو دندان طبیعی محسوب شود، حکم دندان طبیعی را دارد و آب کشیدن داخل
دهان لازم نیست.
آیت الله مکارم شیرازی:باطن بدن انسان (مانند داخل دهان و بینی) اگر نجس شود همین که نجاست از بین برود پاک میشود، مثلًا اگر از لثهها خون بیرون آید و در آب دهان از بین برود یا خون را بیرون بریزد آب کشیدن داخل دهان لازم نیست، و ملاقات در باطن دهان و غیر آن موجب نجاست نمی شود بنابراین اگر دندان مصنوعی در دهان باشد، آب کشیدن آن لازم نیست.
استفتاء از سایت مراجع
احکام پوشش بانوان در نماز
سوال:
اگر خانمی هنگام نماز چادر را روی صورت خود میکشد و پوشش وی کامل میشود، اما هنگام رکوع (چنانچه به فرض شخص دیگری از پایین به او نگاه کند) پوشش وی کامل نیست- مثلاً ساعدش پیداست- نمازش چه حکمی دارد؟
پاسخ:
آیات عظام خامنه ای – مکارم – فاضل:
اگر چادر تمام بدن را در وقت نماز از دید دیگران می پوشاند و دیگران بدن زن را در هنگام نماز نمی بیند، هرچند خود زن از زیر چادر اگر نگاه کند مچ دست به بالا و بازوهای خود را ببیند، نماز صحیح است، لیکن احتیاط مستحب آن است که در هنگام نماز طوری لباس بپوشد که خودش نیز بدن خود را نبیند.
آیت الله سیستانی: باید زیر گلویش بسته باشد به طوری که بدن خود را نبیند.
استفتا از سایت مراجع
حکم رأی سفید دادن
سؤال: حکم رأی دادن سفید و بی نام چیست؟ در صورت عدم شناخت و تحقیق ، یا تحقیق کافی و عدم وصول به نتیجه و تحیّر در انتخاب اصلح چطور؟
پاسخ:
در هر صورت اگر رأی سفید دادن موجب تضعیف نظام اسلامی باشد، حرام است.
اجوبه الاستفتائات آیت الله العظمی خامنه ای
احکامی پیرامون حجامت
در روايات براى حجامت آثار و فوايد زيادى بيان و بر آن تأكيد شده و سنّت پیامبر صلّى اللّٰه عليه و آله به شمار رفته است.
تندرستى، تقويت بينايى، رشد فكر و انديشه و بر طرف شدن درد از جمله آثار و فوايد آن بر شمرده شده است.
احکامی پیرامون حجامت
كسى كه پيشهاش حجامتگرى است مکروه است در نماز براى غير همكاران خود امامت كند.
خون دادن از طريق حجامت يا غير آن، بدون ضرورت، در صورتى كه موجب ضعف گردد براى روزه دار مکروه است.
اگر آب برای محل خون گیری شده ضرر دارد و مقدار نجس بیش از دو ریالی است روی ان قسمت را بپوشاند که سایر لباسها را نجس نکند و هر وقت ضرر از بین رفت برای نماز آن قسمت را بشوید.
شغل حجامتگرى از مشاغل مکروه است.
بسيارى از فقها کراهت را به صورتى مقید كردهاند كه حجامت كننده شرط اجرت كند.
هزينۀ حجامت زوجه جزو نفقه واجب زوج به شمار نمىرود و تأمين آن بر شوهر واجب نيست. مگر در صورتی که نياز ضروری زن باشد.
منبع :فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، جلد۳،صفحه ۲۱۸
احکام غذاها
سوال:
آیا جدا کردن پی حرام (نخاع) ، در حیوان حلال گوشت که از گردان تا اطراف ستون فقرات وجود دارد ضرورتا باید قبل ازطبخ انجام شود؟
اگر هنگام طبخ غذا جدانشده باشد حکم غذا چیست؟
پاسخ:
آیت الله خامنه ای: لازم نیست قبل از طبخ جدا شود.
آیت الله مکارم شیرازی: عمدا پختن قسمتهایی که خوردن آنها حرام است جایز نیست،اما اگر سهوا بوده و نمیدانسته اند خوردن آبگوشت و گوشت اشکالی ندارد و تنها لازم است از قسمتهایی که خوردن آنها حرام است اجتناب کنند.
آیت الله شبیری زنجانی : لازم نیست ولی نباید در موقع خوردن عرفا گفته شود قسمت حرام حیوان هم خورده شد.
آیت الله وحید : اگر بعدِ طبخ به طورِ کامل جدا شود اشکالی ندارد.
استفتاء از سایت مراجع عظام
پرداخت مظالم به نوه فقیر
سوال:
اگر خانمی رد مظلمه اول ماه خودش را به نوه بی سرپرستش بدهد جایز است یاخیر؟
پاسخ:
آیت الله خامنه ای: در صورتي که واجب النفقه او نباشد اشکالي ندارد.
آیت الله مکارم: رد مظالم را تنها بايد به فقراي شيعه بدهند و در اين زمينه تفاوتي نمي کند که آن فرد، واجب النفقه يا از سادات باشد. ما اجازه مي دهيم تا يکصد هزار تومان را خودشان به نيازمندي که مي شناسند بدهند. و مبالغ بالاتر را بايد تحويل دفتر مرجع خود دهند.
آیت الله سیستانی: به احتیاط واجب جایز نیست.
آیت الله شبیری: رد مظالم به واجب النفقه با اجازه مجتهد ایرادی ندارد.
آیت الله فاضل: اگر خانم رد مظالم را به نوه بی سرپرستش بدهد اشکال ندارد و صحیح است.
استفتا از سایت مراجع عظام
پرداخت سهم سادات به همسر سیده
سوال:
آیا انسان می تواند سهم سادات خمسش را به خانمش که سیده است بپردازد؟
پاسخ:
همه مراجع : كسي كه همسرش سيّده است بنابر احتياط واجب نبايد به او خمس بدهد كه به مصرف مخارج خودش برساند ولي اگر مخارج ديگري دارد كه به آن محتاج است و بر شوهرش واجب نيست (مثلا نفقه پدر و مادر فقیرش بر این زن واجب است و او درآمد دیگری ندارد) جايز است شوهر از بابت خمس پولی به زن بدهد كه به مصرف آن مخارج برساند.( و شوهرنمی تواند این پول را به عنوان نفقه حساب کند)
آیت الله سيستاني ، وحید و زنجانی : همچنين است دادن خمس به او كه در نفقات غير واجبه اش(مثلا دادن کفاراتش یا هزینه سفرهای مستحبی و …صرف نمايد).
تبصره : برای مصرف سهم سادات باید حتما از دفتر مرجع اجازه گرفته شود و بدون اجازه نمی شود سهم سادات را پرداخت کرد.
منبع رساله 12 مرجع مسأله 1841
برگرداندن هدایا و خرید عروسی بعد از بهم خوردن عقد
سوال:
دونفر که ازدواج کرده و بعد از مدتی عقد آنها بهم میخورد آیا استفاده از وسائل و لباس و هدیه هایی که داماد به عروس خانم داده اشکال دارد ؟ و باید برگرداند؟
پاسخ:
آیت الله خامنه ای: اگر مطالبه نکرده باشد، استفاده از آنها اشکال ندارد.
آیت الله مکارم: اگر هديه گيرنده از اقوام و خويشان باشد نمي تواند آن را بگيرد مگر اينکه شرط خاصي در مقابل دادن هديه کرده و يا هديه مشروط به ادامه ازدواج و امثال آن بوده اما اگر از اقوام نباشد تنها در صورتي مي تواند پس بگيرد که عين آن هديه موجود باشد و مصرف نشده باشد و شرط خاصي در مقابل دادن هديه نکرده باشد.
آیت الله فاضل: اگر هدایا و وسایل و لباس ها را از شما نخواهد و پس نگیرد استفاده از آن ها برای شما حلال می باشد.
آیت الله وحید: اگر به شما هدیه داده و از شما نخواسته که برگردانید میتوانید استفاده نمایید.
استفتا از سایت مراجع عظام
حکم عدم توانایی مالی درانجام نذر
سوال:
اگر شخصی نذری کرده باشد به صورت شرعی ، مثلا محرم هر سال یک گوسفند قربانی کند ولی بعد از چند سال توانایی خرید نداشته باشد ،آیا باید قرض یا وام بگیرد یا تکلیفی ندارد؟
پاسخ:
آیت الله خامنه ای: اگر صيغه مخصوص نذر را ـ كه در رسالههاى عمليه ذكر شده است ـ نخواندهايد، عمل به آن لازم نيست.
آیت الله مکارم : اگر توانايى ندارند، ساقط مى شود و اگر بتوانند وام یاقرض را به راحتى ادا كنند، وام یا قرض بگيرند.
آیت الله فاضل: اگر در بعضی از سال ها قدرت مالی برانجام نذر نداشته باشد واجب بودن نذر در آن سال ساقط می شود و ادا کردن نذر واجب نیست و لازم نیست برای انجام نذر قرض یا وام بگیرد.
آیت الله سیستانی: لازم نیست و اگر قدرت نداشته باشد نذر منحل می شود.
آیت الله وحید: هر سالی که قدرت و تمکن مالی ندارد در آن سال چیزی به عهده او نیست.
استفتا از سایت مراجع عظام
افطار کردن روزه استیجاری
سوال:
کسی که روزه استیجاری گرفته اگر بعد از ظهر ،روزه را بخورد و بشکند آیا کفاره دارد؟
پاسخ:
آیات عظام خامنه ای – شبیری – فاضل- وحید: اگر کسی روزه استیجاری را بعد از ظهر افطار کند کفاره ندارد.
آیت الله مکارم : اشکال دارد و احتیاطا کفاره دارد .
کفاره آن دادن ده مد طعام به ده فقیر و اگرنتوانست سه روز روزه بگیرد.
استفتا از سایت مراجع عظام
احکام نیت روزه
سوال:
من از گذشته روزه قضا به گردن داشتم ولی دقیقا یادم نیست روزه هایی که میگرفتم به چه نیت بوده,به نیت قضا بوده یا ما فی الذمه یا مستحبی یا قربت مطلق؟تکلیف چیست؟
پاسخ:
اگر یقین دارید که روزه قضا از گذشته برگردن شما است اما در گرفتن آن شک دارید و نمی دانید به نیت قضا روزه گرفته اید یا به نیت مستحبی و یا مافی الذمه، باید روزه قضا را به مقداری که یقین دارید روزه قضا دارید، بگیرید.
ضمنا کسی که روزه قضا دارد نمی تواند روزه مستحبی بگیرد و اگر مسئله را بداند و روزه مستحبی بگیرد باطل است باید به نیت قضا روزه بگیرد.
استفتا از سایت مراجع عظام
احکام اعتکاف
سوال:
عطر و گلاب زدن و يا بو کردن عطر و گلاب اعتکاف را باطل میکند يا نه؟ اگر سهواً باشد چهطور؟
جواب:
در صورتی که عطر يا گلاب را برای لذت بردن بو کند، بنا بر احتياط واجب اگر اعتکاف واجب معيّن باشد بايد اعتکاف را به پايان ببرد و قضای آن را بهجا آورد؛ و در واجب غيرمعيّن، اگر در دو روز اول باشد بايد اعتکاف را از سر بگيرد و اگر روز سوم باشد اعتکاف را اتمام و سپس از سر بگيرد و در اعتکاف مستحب قبل از اتمام روز دوم چيزی بر عهده او نيست و اگر روز سوم باشد بايد دوباره اعتکاف را از سر بگيرد و در آنچه ذکر شد بنا بر احتياط واجب فرقی بين عمد و سهو وجود ندارد.
سایت رسمی امام خامنه ای
ملاک بلندی صدا در نماز
سوال: ملاک بلندی صدا در نماز چیست؟
پاسخ:
امام خمینی (ره): معیار در بلند بودن صدا (جهر) برای نماز، آن است که جوهره صدا آشکار شود و لازم نیست که صدای نماز او را افراد کنارش بشنوند و نیز نباید در بلند کردن صدا زیاده روی نماید. پس اگر کسی در خواندن حمد و سوره بیش از معمول صدایش را بلند کند و آن ها را با فریاد بخواند، نمازش [1] باطل است. همچنان که در آهسته خواندن (اخفات) نباید تفریط کند و چنان آرام بخواند که صدای خویش را نیز نشوند. (2)
آیت الله خامنه ای: ملاک اخفات (آهسته خواندن)، نبود جوهر صدا نیست، بلکه ملاک آشکار نکردن آنست و در مقابل، جهر آشکار کردن جوهر صدا است. و اگر در خواندن حمد و سوره بیش تر از معمول صدا را بلند کند (مثل این که با فریاد نماز بخواند) نمازش باطل است. [3]
آیت الله سیستانی: معیار در جهر و اخفات، صدق عرفی است؛ نه شنیدن یا نشنیدن کسی که در کنار نمازگزار ایستاده. [4]
آیت الله صافی: معیار در بلند بودن صدا آن است که هنگام ادای کلمات صدای او جوهر داشته باشد و احتیاط واجب است که افراد نزدیک او صدایش را بشنوند؛ چنان که در عرف نیز چنین است. [5]
توجه :
گاهی برخی از افراد در بین نماز برای این که نکته ای را به دیگری بفهمانند یا – برای مثال – کودکی را از خطر دور کنند، ذکری را با صدای بلند می گویند؛ مانند: «الله اکبر»؛ در حالی که برخی مراجع این کار را صحیح نمی دانندصحیح آن است که کلمه یا ذکرهای خود نماز را به قصد ذکر، بلندتر بگویند یا با دست زدن به دیوار یا پای خود و مانند آن، موضوع را به دیگری بفهمانند. [6]
پی نوشت:
[1]. آیت الله بهجت: بنابر احتیاط واجب.
[2]. توضیح المسائل ده مرجع، م 996؛ امام، تحریرالوسیله، ج1، فی القرائه و الذکر، ص 302، م 11؛ امام و مکارم، العروه الوثقی مع تعلیقات، ج1، القرائه، م 26؛ بهجت، وسیله النجاه، ص 204، م 711 و استفتائات، ج2، س 1906 و 1907؛ خامنه ای، استفتا، سبحانی، م 963.
[3]. خامنه ای، اجوبه الاستفتائات، س 472 و استفتا.
[4]. سیستانی، المسائل المنتخبه، م 283 و منهاج الصالحین، ج1، م 620.
[5]. صافی، جامع الاحکام، ج1، س 223 و هدایه العباد، ج1، م 770.
[6]. توضیح المسائل ده مرجع، م 1134، خامنه ای، اجوبه الاستفتائات، با استفاده از س 504؛ سبحانی، توضیح المسائل، م 1089.
برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج2.
اذن والدین یا همسردر اعتکاف
آیت الله خامنه ای:
الف) اعتکاف زن به احتیاط واجب منوط به اذن شوهر است، مگر آن که منافی با هیچگونه حقی از حقوق شوهر نباشد.
ب) اعتکاف فرزند اگر موجب اذیت والدین باشد، منوط به اذن والدین است.
آیت الله مکارم شیرازی :
الف) هرگاه اعتکاف زن منافات با حقوق شوهر داشته باشد، باید اجازه شوهر را جلب کند واگر منافات نداشته باشد احتیاط واجب در رضایت شوهر است.
ب) چنانچه اعتکاف فرزند موجب اذیّت و آزار پدر و مادر گردد، باید رضایت آنها را جلب کند، در غیر این صورت اذن آنها شرط نیست; هر چند احتیاط تحصیل رضایت آنها، مخصوصاً پدر است.
حکم خروج معتکف از مسجد برای امتحان
آیت الله خامنه ای : معتكف مىتواند براى امور ضرورى شرعى و عرفى و عقلى از مسجد خارج شود ولى اگر به قدرى طول دهد که صورت اعتكاف محو شود، اعتكاف صحیح نیست؛ و تشخیص ضرورى شرعى و عرفى و عقلى با خود مکلف است.
آیت الله مکارم شیرازی : در صورت ضرورت اشکالی ندارد ولی در اولین فرصت به محل اعتکاف بازگردد.
آیت الله سیستانی: اگر این امتحان برای او ضرورت دارد و خروج از مسجد بیش از دو ساعت نباشد اشکال ندارد .
احکام اعتکاف
اگر معتکف بااطلاع ازاحکام اعتکاف سهوا چیز خوش بوئی را ببوید وبعد بوئیدن متوجه اشتباهش شودحکم اعتکافش چیست؟
پاسخ:
آیت الله خامنه ای وآیت الله مکارم شیرازی :
بوييدن چيزهای خوشبو و عطريّات حتی گياهان خوشبو، همراه با لذّت برای معتکف حرام است.
در صورتی که عطر يا گلاب را برای لذت بردن بو کند، بنا بر احتياط واجب اگر اعتکاف واجب معيّن باشد بايد اعتکاف را به پايان ببرد و قضای آن را بهجا آورد؛ و در واجب غيرمعيّن، اگر در دو روز اول باشد بايد اعتکاف را از سر بگيرد و اگر روز سوم باشد اعتکاف را اتمام و سپس از سر بگيرد و در اعتکاف مستحب قبل از اتمام روز دوم چيزی بر عهده او نيست و اگر روز سوم باشد بايد دوباره اعتکاف را از سر بگيرد و در آنچه ذکر شد بنا بر احتياط واجب فرقی بين عمد و سهو وجودندارد.
مرکز ملی پاسخگویی به سئوالات دینی
احکام مکان اعتکاف
احکام مکان اعتکاف ( طبق نظر آیت الله خامنه ای) :
1- اعتكاف در غير از مساجد چهارگانه (اعم از جامع و غير آن) به قصد رجاء مطلوبيت (به اميد اينكه مطلوب خداوند واقع شود) مانعی ندارد.
مساجد چهارگانه: مسجد الحرام، مسجد النبی (صلی الله عليه وآله وسلّم)، مسجد كوفه و مسجد بصره
2- مسجد جامع، مسجدی است که برای اجتماع عامه مردم شهر، بنا شده، بدون اين که اختصاص به گروه و محله خاصی پيدا کند.
3 - اعتکاف در مساجد دانشگاههای به قصد رجاء اشکال ندارد.
4- پشت بام مسجد در حكم مسجد است مگر اينكه احراز شود كه هنگام وقفِ مسجد، پشت بام آن از وقف خارج شده است.
5 - اعتکاف در حياط مسجد اگر جزو مسجد نباشد، اعتکاف صحيح نيست.
6- بنا براحتياط واجب گذاردن وسائلی مانند كيف موجب حق سبقت میشود به شرط آن که از زمان گذاردن آن وسيله تا آمدن شخص زياد فاصله نشود، به نحوی كه منجر به تعطيلی مكان شود.