سوال: آیا پس از خوردن یا آشامیدن چیزی که نجس است، آب کشیدن دهان واجب است؟

پاسخ:

آب کشیدن داخل دهان لازم نیست.

آیت الله مکارم: به مجرد بلعیدن غذای نجس، دهان پاک می شود. 

برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج1، ص 86.

 سوال:
آیا بعد از فوت پدر خانواده ،وسایل منزل متعلق به وراث است یا متعلق به مادر(‌همسر محروم)‌می باشد؟چه مقدار متعلق خانم است؟

 پاسخ:

 آیت الله خامنه ای :
اگر از اموال پدر بوده طبق قانون ارث تقسیم می شود و چنانچه قانون و مقررات خاصی که به تصویب مجلس و تأیید شورای نگهبان رسیده است، در میان باشد معتبر است.

 آیت الله مکارم :
تنها اموالی که متعلق به مادر است، به عنوان ارث بین وارثین تقسیم نمی شود. هرگاه مردی از دنیا برود و فرزند نداشته باشد، یک چهارم مال او را همسر دائمی او می برد و بقیه را ورثه دیگر و هرگاه از آن زن یا از زن دیگر فرزند داشته باشد، یک هشتم مال به زن او می رسد و بقیه به وارثان دیگر. همچنین توجه داشته باشید که هرگاه مردی از دنیا برود، قرآن، انگشتر و شمشیر و لباسی را که می پوشیده، یا برای پوشیدن آماده کرده، مال پسر بزرگتر اوست و اگر میت از این چهار چیز بیش از یکی دارد، مثلًا دو قرآن یا دو انگشتر دارد چنانچه از همه آنها استفاده می کرده همه به پسر بزرگترش می رسد. در مورد عقد نامه هرگاه قبلا توافق بر شروطى شده و طرفین آن را امضا کرده اند، سپس عقد خوانده شده، این شروط لازم الاجرا است.

 آیت الله فاضل :
بعد از فوت پدر خانواده اموال و وسایل منزلش به ورثه او می رسد و همسر دائم اش به مقدار سهم خود از اموال شوهرش ارث می برد. غیر از زمین از سایر اموال شوهر متوفی که فرزند دارد، یک هشتم به زن می رسد، بقیه آن به فرزندان میت و پدر و مادر میت اگر زنده باشند تعلق می گیرد.

 آیت الله شبیری:
اگر متوفی نسبت به آن، وصیتی نداشته اموال مذکور هم به مانند سایر ترکه میان وراث تقسیم می شود.
 

استفتاء از سایت مراجع عظام

سوال : اگر در مسئله ای که احتیاط واجب است به مرجع بعدی رجوع کنیم آیا می شود دوباره به همان احتیاط واجب برگردیم ؟

پاسخ :

آیات عظام خامنه ای، مکارم شیرازی، وحید و سیستانی: اگر به ان احتیاط عمل کنید مانعی ندارد.

آیت الله شبیری زنجانی: مانعی ندارد. البته احتیاط واجب در رساله معظم له مانند فتواست و باید به آن عمل شود و در مواردی که احتیاط مطلق(بدون قید استحباب یا وجوب) آمده می توان به مجتهد دیگر رجوع کرد.

 
استفتاء‌از سایت مراجع عظام

 آیا هنگام احرام خانم درصورت داشتن تاتو ابرو، باید طوری حجاب داشته باشد که گردی صورت مشخص باشد یا باید ابروها رابپوشاند؟ 

پاسخ:

 آیت الله خامنه ای: اگر اگر عرفاً زينت محسوب شود لازم است به‌گونه‌اى که صورت پوشانده نشود آن را از ديد نامحرم حفظ نمايد (مثلاً انداختن پارچه يا مقنعه‌اى به صورت پرده و آويخته) و اگر عرفاً زينت محسوب نمى‌شود و موجب جلب توجه نامحرم نمى‌گردد لازم نيست.

 ٱیت الله فاضل لنکرانی: اگر ابروی تاتو شده عرفا زینت حساب شود و جلب توجه نامحرم کند باید درغیر حالت احرام از نامحرم پوشانده شود ولی در حالت احرام لازم نیست بپوشاند.

آیت الله سیستانی: مى تواند آن مقدار از صورت را با كشيدن چادران را بپوشاند

 استفتائات موجود در واحد پاسخ به سؤالات اداره تبلیغ اینترنتی حوزه های علمیه

سوال: مدام سرُم و آمپول می زنم و اثر چسب زخم روی دستم هیچ وقت کاملا پاک نمی شود و برطرف کردن آن مشقت زیادی دارد. آیا برای وضو اشکالی پیش می آید؟

پاسخ:

اگر پاک کردن خیلی سخت باشد، هنگام وضو روی همان چسب به عنوان «جبیره» وضو بگیرید. [1]

آیت الله بهجت: باید به دستور جبیره عمل کنید و احتیاط مستحب است که هم تیمم و هم وضوی جبیره ای را انجام دهید. [2]

آیت الله سیستانی: وظیفه شما تیمم است؛ مگر آن که چسب در مواضع تیمم باشد که در این صورت لازم است بین وضو و تیمم جمع کنید (یعنی هر دو را انجام دهید). [3]

آیت الله صافی: باید به دستور جبیره عمل کنید و بنابر احتیاط واجب اگر چسب هیچ قسمتی از اعضای تیمم را فرانگرفته یا تنها بعضی از محل تیمم را گرفته، تیمم هم بنمایید. [4 ]

——————
پی نوشت:
[1]. امام، توضیح المسائل، م 338؛ سبحانی، توضیح المسائل، م 333؛ مکارم، العروه الوثقی مع تعلیقات، ج1، احکام الجبائر، م 14 و استفتائات جدید، ج1، با استفاده از س 69 و ج3، س 141 و استفتا.
[2]. بهجت، توضیح المسائل، م 342 و وسیله النجاه، م 169.
[3]. سیستانی، توضیح المسائل، م 337 و المسائل المنتخبه، الجبائر، م 132 و منهاج الصالحین، ج1، م 104.
[4]. صافی، توضیح المسائل، م 344.
 برگرفته از کتاب رساله مصور، ج 1، ص 158.

سوال: آیا شستن موهای صورت و دست در وضو لازم است؟

پاسخ:

اگر پوست صورت از لای ریش یا ابرو پیدا باشد – یعنی موها به قدری کم پشت باشد که پوست صورت دیده شود – باید [1] آب وضو به پوست برسد؛ ولی اگر پوست صورت پیدا نباشد، شستن مو کافی است و رساندن آب به زیر آن لازم نیست. [2]

—————
پی نوشت:
[1]. بهجت: بنابر احتیاط واجب.
[2]. توضیح المسائل ده مرجع، م 240؛ خامنه ای، استفتا؛ سبحانی،‌ توضیح المسائل، م 237.

برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج1، ص 156.

سوال: اگر در حال خواندن «حمد و سوره» به انسان تنه بزنند و او بی اختیار قدری حرکت کند، نمازش چه حکمی دارد؟

پاسخ:

اگر از حال نمازگزار خارج نشود، [1] نمازش باطل نیست؛ ولی ذکری را که در حال حرکت خوانده است، بنابر احتیاط واجب [2] دوباره در حال آرامش بدن تکرار کند. [3]

—————-

پی نوشت:

[1]. برای مثال: اگر به گونه ای حرکت کند پشت به قبله شود یا به پشت بر زمین بیفتد، نمازش باطل می شود.

[2]. آیت الله خامنه ای: فتوا این است؛ ایت الله سیستانی: احتیاط مستحب.

[3]. توضیح المسائل ده مرجع، م 968؛ امام، استفتائات، ج 1، قیام، س 96 و العروه الوثقی مع تعلیقات، ج1، مکان المصلی، الثانی؛ بهجت، استفتائات، ج2، س 1888 و 1948؛ خامنه ای: استفتا؛ سبحانی، توضیح المسائل، م 935.

برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج2.

سوال: حکم نجس کردن قسمت های داخلی و بیرونی مسجد چیست؟

پاسخ:

نجس کردن زمین و سقف و بام و قسمت داخلی دیوار مسجد [1] (اگر عمدی باشد) حرام است. [2]
احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکنند، و اگر نجس شود نجاستش را برطرف نمایند مگر آنکه واقف آن قسمت را جزو مسجد قرار نداده باشد. [3]

آیت الله خامنه ای: نجس کردن زمین، سقف، دیوار و بام مسجد حرام است و اگر نجس شد واجب است بلافاصله آن را تطهیر کنند. [4]

آیت الله سیستانی: احتیاط مستحب آن است که طرف بیرون مسجد را هم نجس نکنند و اگر نجس شود برطرف کردن آن لازم نیست؛ ولی اگر نجس کردن طرف بیرون دیوار موجب بی احترامی و اهانت به مسجد باشد، حرام است و برطرف کردن آن مقداری که موجب رفع اهانت می شود، لازم است. (5)

پی نوشت:
[1]. بهجت: و همین طور ظاهر و باطن مسجد.
[2]. توضیح المسائل ده مرجع، م 900؛ خامنه ای، اجوبه الاستفتائات، با استفاده از س 416 و استفتا.
[3]. توضیح المسائل ده مرجع، م 900؛ بهجت، توضیح المسائل، م 743؛ سبحانی، توضیح المسائل، م 866؛ امام و مکارم، العروه الوثقی مع تعلیقات، احکام النجاسه، م 2.
[4]. خامنه ای، اجوبه الاستفتائات، با استفاده از س 416 و استفتا.
[5]. سیستانی، توضیح المسائل، م 887.

 برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج 2، ص 213.

سوال:
در هنگام داشتن عذر شرعی، خانم ها چه وظیفه ای در بجا آوردن نماز آیات  دارند؟

پاسخ:

 آیت الله خامنه‌ای: در نمازهای آیات غیر موقّته مانند زلزله خواندن نماز بر حائض و نفساء چه اداء و چه قضا لازم نیست و در آیات موقّته مثل خسوف و کسوف اگر در بعض وقت به مقدار وافی برای انجام نماز پاک بوده قضا واجب است ولی اگر در تمام وقت معذور بوده قضا واجب نیست گرچه احوط است.

 آیات عظام مکارم شیرازی و سیستانی:
نماز آیات بر حائض و نفساء واجب نیست.

 آیت الله وحید: اگر در حال حیض یا نفاس زن ، خورشید یا ماه بگیرد ، نماز آیات بر او واجب نیست و قضا هم ندارد ، ولى در غیر موقّت مانند زلزله و رعد و برق بنابر احتیاط واجب بعد از پاك شدن نماز را بدون نیّت ادا و قضا به جا آورد.

 توضیح المسائل مراجع م 1506

نقش دانشمندان مسلمان در رشد جَبر

خوارزمی با وارد کردن جبر در ریاضیات، دورۀ درخشان تاریخ ریاضی را آغاز کرد. پی بردن به اهمیت این اندیشۀ نوین او اهمیت بسیار دارد. در واقع جبر، در اندیشه های ریاضی یونانی که بر پایۀ هندسه استوار بودند، حرکتی انقلابی ایجاد کرد.

جبر تئوری وحدت بخشی بود که اعدادگویا، اعداد_گنگ و اندازه های هندسی را به هم پیوند می داد، به ریاضیات بُعد کاملاً جدیدی می بخشید و مسیری برای پیشرفت و ایجاد مفاهیم گسترده تر ایجاد می کرد. یکی دیگر از فواید مهم ورود اندیشه های جبری به ریاضیات، به وجود آمدن روشی تازه در این علم بود؛ روشی که تا آن زمان وجود نداشت. بعدها پرچم جبر به دست یکی از شاگردان خوارزمی، به نام کرجی افتاد. بسیاری معتقدند که او جبر را برای نخستین بار به طور کامل از عملیات هندسی آزاد ساخت و عملیات حسابی را که امروزه مرکز جبر به شمار می رود جانشین آن کرد. او مدرسۀ جبر را که چند صد سال شکوفا بود، بنیان نهاد. دویست سال پس از کرجی، ابونصر سموئل بن یحیی مغربی، دانشمند سدۀ ششم هجری، که یکی از شاگردان مهم مدرسه او به حساب می آید، برای نخستین بار جبر را چنین توصیف می کند: «… عملیاتی روی مجهولات با استفاده از ابزارهای حساب، به همان روشی که در عملیات حساب روی معلومات انجام می شود».

دومین کسی که در پیشبرد جبر سهم بسزایی داشته، عمر خیام شاعر و حکیم نیشابوری است. وی رده بندی کاملی از معادلات درجه سوم با راه حل های هندسی از طریق مقاطع مخروطی ایجاد کرد. خیام که امیدوار بود توصیف کاملی از راه حل های معادلات درجۀ سوم به دست دهد، می گفت: «اگر بخت با من یار باشد و بتوانم موفق شوم، همۀ این چهارده شکل را با تمامی شاخه ها و حالت ها و تفاوت های محتمل و نا محتمل در تحقیقی شامل عناصری که در این هنر مفیدند، نشان خواهم داد».

در سال های میانی سدۀ ششم هجری، هنگامی که سموئل در مدرسۀ کرجی به تحصیل اشتغال داشت، شرف الدین طوسی راه خیام را در کاربرد جبر در هندسه ادامه می داد. او رساله ای در معادلات درجۀ سوم نوشت و در آن گفت که جبر: در رشته های دیگری که می خواهند با استفاده از معادلات به بررسی #منحنی ها بپردازند، سهمی اساسی داد و بدین رتیب، هندسۀ جبری را به وجود آورد.
جبر فقط یکی از زمینه هایی بود که ریاضی دانان مسلمان در پیشرفت آن  سهم داشتند.

در سدۀ سوم هجری، در دارالحکمة بغداد سه برادر به نام برادران بنوموسی گردآمده بودند. آنان ریاضیدان تیزهوشی بوده اند و یکی از دانشجویانشان به نام ثابت ابن قره متولد سال 222ه.ق. در پیشبرد نظریۀ اعداد و قضیۀ جالب پیداکردن جفت عددهای متحابه (عدد های دوست) شهرت دارد. اعداد متحابه اعدادی هستند که مجموع مقسوم علیه های هریک از آنها با دیگری برابر است.

اعداد متحابه در ریاضیات اسلامی نقش مهمی دارند. کمال الدین فارسی در قرن هفتم هجری قضیۀ ابن قرّه را گسترش داد و اندیشه های مهمی در رابطه با روش های تجزیه ( فاکتورگیری) و ترکیب به آن وارد کرد. او همچنین جفت عددهای متحابه 17296 و 18416 را که اویلر_سوییسی ( Euler)، متفکر قرن هجدهم میلادی، نسبت داده شده است، کشف کرد. سال ها پیش از اویلر، ریاضیدان مسلمان دیگری به نام محمدباقر یزدی در قرن یازدهم هجری جفت های 9363584 و 9437056 را به اعداد متحابه افزوده بود.

برتری ریاضیدانان مسلمان در قرن چهارم هجری نیز ادامه یافت. در این دوره، ابن_هیثم نخستین کسی بود که کوشید اعداد کامل زوج (عددهایی که با مجموع مقسوم علیه های کوچک تر از خود برابرند) را رده بندی کند. همچنین او به عنوان نخستین کسی شناخته می شود که قضیۀ ویلسون را بیان کرده است: «اگر عدد P اول باشد، آن گاه 1-(p-1)! برp قابل قسمت است».

سوال:روی صورت من از جوش یک قطره خون بیرون زده بود، موقع وضو فراموش کردم که آن را بشویم، وضو گرفتم و نماز خواندم. بعد از گذشتن وقت نماز متوجه شدم که قبل از وضو آن را طاهر نکرده ام. ولی اثری از خون نبود. در واقع موقعی که برای وضو صورت را شسته ام، خون هم رفته است. برای شستن صورت هم دست را پر آب شیر کرده و به صورت زده ام.
حال: 1- آیا وضو و نماز صحیح بوده؟
2- آیا صورت طاهر شده است؟
3- آیا آبی که از صورت ریخته و به شیر و لوله و بعد هم فرش ریخته است نجس بوده و فرش و … را باید شست؟

 پاسخ:

 آیت الله خامنه ای:
ج1) اگر هنگام شستن صورت چندین بار آب به صورت ریخته اید و اطمینان دارید قبل از آخرین بار که برای وضو آب ریخته اید، صورت پاک شده است، وضو و نماز صحیح است، در غیر این صورت وضو و نماز محکوم به بطلان است.
ج2) اگر اطمینان دارید پس از برطرف شدن عین نجاست، حد اقل یک بار صورت را شسته اید، صورت پاک است.
ج3) جایی را که یقین دارید رطوبت از محل نجس صورت به آن منتقل شده است، محکوم به نجاست است، در غیر این صورت محکوم به طهارت است.

آیت الله مکارم: با شستن صورت محل پاک می شود. و در ترشحات غساله چون نمی داند یا شک دارد به کجاها رسیده است جستجو نکند. ولی برای وضو چنانچه یک بار آب به صورت ریخته، این مرتبه برای تطهیر بوده. و لازم است بعد از تطهیر، وضو بگیرد. و اگر بیش از یک بار آب ریخته وضو صحیح است.

 آیت الله شبیری: باید وضو و نمازش را اعاده کند مگر اینکه پس از برطرف شدن عین نجاست، آب به محل نجس رسیده و از آن جدا شده باشد البته بنابر احتیاط قابل عدول باید از مواضعی که یقین دارد آب پس از جداشدن از محل نجس به آن رسیده اجتناب کند.

 آیت الله فاضل: اگر با مشت آب به صورت بریزید در صورتی که آب در محل نجس جاری شود پاک می شود لیکن آبی که مرتبه اول از محل نجس جدا می شود نجس است، اگر به بدن و لباس برسد نجس می‌کند و وضو نیز باطل است. اگر مرتبه دوم آب بریزید به نحوی که از بالا به پایین به تمام صورت برسد وضو صحیح است.
بنابراین اگر یقین به اینکه آب در مرتبه اول از محل نجس به بدن یا لباس شما آب نرسیده باشد، بدن و لباس شما پاک است اگر صورت را دو مرتبه شسته باشید یعنی بعد از مرتبه اول که صورت پاک شده باشد مرتبه دوم هم آب ریخته باشید آبی که بعد از ریختن مرتبه دوم از صورت جدا می شود پاک است.
 با این توضیح چون یقین به ریختن آب نجس روی بدن، لباس، فرش و شیر و لوله ندارید، همه آن ها شرعا پاک است .

استفتا از سایت مراجع عظام

سوال:روی صورت من از جوش یک قطره خون بیرون زده بود، موقع وضو فراموش کردم که آن را بشویم، وضو گرفتم و نماز خواندم. بعد از گذشتن وقت نماز متوجه شدم که قبل از وضو آن را طاهر نکرده ام. ولی اثری از خون نبود. در واقع موقعی که برای وضو صورت را شسته ام، خون هم رفته است. برای شستن صورت هم دست را پر آب شیر کرده و به صورت زده ام.
حال: 1- آیا وضو و نماز صحیح بوده؟
2- آیا صورت طاهر شده است؟
3- آیا آبی که از صورت ریخته و به شیر و لوله و بعد هم فرش ریخته است نجس بوده و فرش و … را باید شست؟

 پاسخ:

 آیت الله خامنه ای:
ج1) اگر هنگام شستن صورت چندین بار آب به صورت ریخته اید و اطمینان دارید قبل از آخرین بار که برای وضو آب ریخته اید، صورت پاک شده است، وضو و نماز صحیح است، در غیر این صورت وضو و نماز محکوم به بطلان است.
ج2) اگر اطمینان دارید پس از برطرف شدن عین نجاست، حد اقل یک بار صورت را شسته اید، صورت پاک است.
ج3) جایی را که یقین دارید رطوبت از محل نجس صورت به آن منتقل شده است، محکوم به نجاست است، در غیر این صورت محکوم به طهارت است.

آیت الله مکارم: با شستن صورت محل پاک می شود. و در ترشحات غساله چون نمی داند یا شک دارد به کجاها رسیده است جستجو نکند. ولی برای وضو چنانچه یک بار آب به صورت ریخته، این مرتبه برای تطهیر بوده. و لازم است بعد از تطهیر، وضو بگیرد. و اگر بیش از یک بار آب ریخته وضو صحیح است.

 آیت الله شبیری: باید وضو و نمازش را اعاده کند مگر اینکه پس از برطرف شدن عین نجاست، آب به محل نجس رسیده و از آن جدا شده باشد البته بنابر احتیاط قابل عدول باید از مواضعی که یقین دارد آب پس از جداشدن از محل نجس به آن رسیده اجتناب کند.

 آیت الله فاضل: اگر با مشت آب به صورت بریزید در صورتی که آب در محل نجس جاری شود پاک می شود لیکن آبی که مرتبه اول از محل نجس جدا می شود نجس است، اگر به بدن و لباس برسد نجس می‌کند و وضو نیز باطل است. اگر مرتبه دوم آب بریزید به نحوی که از بالا به پایین به تمام صورت برسد وضو صحیح است.
بنابراین اگر یقین به اینکه آب در مرتبه اول از محل نجس به بدن یا لباس شما آب نرسیده باشد، بدن و لباس شما پاک است اگر صورت را دو مرتبه شسته باشید یعنی بعد از مرتبه اول که صورت پاک شده باشد مرتبه دوم هم آب ریخته باشید آبی که بعد از ریختن مرتبه دوم از صورت جدا می شود پاک است.
 با این توضیح چون یقین به ریختن آب نجس روی بدن، لباس، فرش و شیر و لوله ندارید، همه آن ها شرعا پاک است .

استفتا از سایت مراجع عظام

سوال: آیا وجود رنگ مو و خودکار بر روی اعضای وضو اشکالی ندارد؟

پاسخ:
رنگ مو، رنگ پوست میوه و رنگ خودکار اگر جرم و جسمیت ندارد یا جرم خیلی ضعیفی دارد که مانع از رسیدن آب به پوست نمی شود، برای وضو اشکال ندارد و مانع محسوب نمی شود.

 برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج1، ص 157.

 سؤال:

اگر بین یک یا دو سجده شک کنیم چه باید بکنیم؟

 پاسخ:
 اگر در همان حالِ نشسته یا قبل از ایستادن کامل برای رکعت بعدی، شک کردید باید یک سجده دیگر بجا بیاورید تا مطمئن شوید دو سجده انجام شده است.
 اما اگر ایستادید برای رکعت بعد و در آن حال شک کردید، «شک بعد از محل» محسوب میشود و نباید به آن اعتنا کرد.

استفتا ازسایت مراجع

سوال: حد ضرورت رعایت قبله در نماز چیست؟

پاسخ:

کسی که نماز واجب را ایستاده می خواند، لازم نیست هنگام ایستادن نوک انگشتان پایش رو به قبله باشد یا موقع نشستن سر زانوهایش به طور دقیق رو به قبله قرار گیرد؛ بلکه همین اندازه که بگویند: رو به قبله ایستاده یا نشسته کفایت می کند. 

آیات عظام: سیستانی و صافی: باید سینه و شکم و صورت او رو به قبله باشد و احتیاط مستحب آن است که انگشتان پای او هم رو به قبله باشد؛ به طوری که بگویند: پای او رو به قبله است. 

 برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج 2، ص 39.

سوال: اگر ساختمان مسجد ویران شود آیا زمین آن همچنان حکم مسجد را دارد؟

پاسخ:

 اگر مسجدی ویران شود، زمین آن از مسجد بودن خارج نمی شود و احکام مسجد (در برخی موارد) بر آن جاری است، و همچنین اگر تمام روستا یا شهری که مسجد در آن است، خراب شود، مکانی که مسجد بوده همچنان عنوان مسجد را دارد. 

 آیت الله خامنه ای: خراب کردن مسجد، آن را از مسجد بودن خارج نمی کند و از این رو آثار شرعی مسجد را خواهد داشت، مگر مسجدی که خراب و متروک شده و به جای آن بنای دیگر ساخته شده، یا به خاطر متروک ماندن، آثار مسجد بودن از آن محو گردیده و امیدی هم به بازسازی دوباره آن نیست. 

 برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج2، ص 201.