سوال: شخصی اشتباها بر اثر جهل به موضوع یا ندانستن حکم نمازهای قصرش را مدتی تمام می خوانده یا بالعکس وظیفه او در این مورد چیست؟

پاسخ:

مسافری که نمی‌دانسته اصلا نماز مسافر شکسته است، و لذا نماز را تمام خوانده، نماز او صحیح است. و مسافری که می‌داند نماز مسافر شکسته است، اگر بعضی از خصوصیات را نداند (مثلًا نداند که در سفر هشت فرسخی باید نماز را شکسته بخواند) و نماز را تمام بخواند، بنا بر احتیاط واجب نماز را به صورت شکسته بخواند و اگر وقت آن گذشته آن را قضا کند. و کسی که باید نماز خود را تمام بخواند، اگر آن را شکسته بجا آورد، در هر صورت نمازش باطل است.


استفتائات جدید آیت الله خامنه ای

سوال: آیا سجده بر پشت دست صحیح است؟

پاسخ:

اگر چیزی که سجده بر آن صحیح است ندارد یا اگر هست، بواسطه سرما یا گرمای زیاد نمی تواند بر آن سجده کند و به اندازه کافی هم وقت ندارد که به دنبال چیزی صحیح برود و یا خود را به جایی برساند که از سرما و گرما در امان باشد، باید به ترتیب زیر عمل کند.

1.بر لباس (اگر از کتان یا پنبه است) سجده کند. [1]

2.بر لباس جنس غیر کتان و پنبه سجده کند. [2]

3.بر پشت دست سجده کند. [3]

4.بر چیز معدنی - مانند انگشتر عقیق - سجده کند. [4]


آیت الله سیستانی: سجده بر قیر و آسفالت مقدم بر سجده بر غیر آنها است؛ ولی اگر سجده بر آنها ممکن نباشد باید بر لباسش یا هر چیز دیگری که در حال اختیار جایز نیست، سجده نماید. البته احتیاط مستحب است که تا سجده بر لباسش ممکن است، بر چیز دیگر سجده نکند. [5]


پی نوشت:
[1]. آیت الله خامنه ای: احتیاط واجب آن است که تا سجده بر لباس جنس پنبه و کتان ممکن باشد، بر غیر آن سجده نکند و اگر لباسی از پنبه و کتان ندارد بنابر احتیاط بر پشت دست خود سجده کند. خامنه ای: استفتا.
[2]. آیت الله صافی: در سجده فرقی بین جنس لباس ها نیست. توضیح المسائل،‌ م 1096 و هدایه العباد، ج 1، م 707.
آیات عظام سبحانی و مکارم: اگر جنس لباس از کتان و پنبه نیست (برای مثال: از پشت است) بر همان یا بر فرش سجده نماید و اگر آن هم ممکن نیست، بر فلزات و اشیای معدنی سجده کند و اگر هیچ چیزی پیدا نمی کند که بتوان بر آن سجده کرد، بر پشت دست خود سجده کند؛ بنابر این پشت دست، آخرین چیزی است که می توان بر آن سجده کرد. سبحانی و مکارم: استفتا.
[3]. آیت الله صافی: احتیاط لازم آن است که تا سجده بر پشت دست ممکن است بر چیزهای معدنی سجده نکند.
[4]. آیت الله بهجت: و اگر آن هم نشد، تا نزدیک زمین خم می شود و یا این که با اشاره سر سجده می نماید. بهجت،‌ توضیح المسائل، م 893 و استفتائات، ج 2، با استفاده از م 2077.
[5]. سیستانی، العروه الوثقی مع تعلیقه، ج 2، مسجد الجبهه، قبل از م 1 و م 23 و استفتا.

برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج2، ص 108.

مذْى: آبی که معمولا هنگام بازى كردن یا دیدن صحنه های تحریک کنند و یا تخیل صحنه های شهوت انگیز بیرون می آید. مقدارش خیلی کمتر از منی است.
 «مذی» پاک است و غسل ندارد و وضو را هم باطل نمی کند.

وذْى: یعنی آبی که گاهی بعد از خارج شدن منی از انسان خارج می شود وذی نیز اگر با منی یا ادرار آلوده نشده باشد پاک است.

ودْى: آبى كه گاه بعد از بول بیرون مى آید و كمى سفید و چسبنده است.
 ودْى نیز اگر با منی یا ادرار آلوده نشده باشد پاک است.



توضیح المسائل مراجع – مسئله 73 و 348

سوال: آیا در حال حیض می توان غسل جنابت نمود؟

پاسخ:

آیت الله خامنه ای: بنابر احتیاط واجب، غسل جنابت در حال حیض صحیح نیست.

آیات عظام: بهجت، سیستانی، صافی و مکارم: غسل جنابت در این حال صحیح است و موجب پاک شدن از جنابت می شود. 

توجه:
غسل جمعه از زن حایض صحیح است. 

آیت الله سیستانی: بنابر احتیاط واجب، غسل جمعه از زن حایض صحیح نیست. 

 برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج1.

سوال: اگر در جایی نامحرم نباشد، آیا خانمی که صورت خود را آرایش کرده، باید در نماز صورت خود را بپوشاند؟

پاسخ:

 زنی که صورت خود را آرایش کرده یا پودر سفید کننده زده و یا در صورت و دستانش زیور آلات دارد، در صورتی که نامحرم او را نمی بیند، می تواند با همین حالت نماز بخواند؛ البته در صورتی که مواد آرایشی مانع رسیدن پوست پیشانی به مهر شود باید آن را برطرف نماید.



 برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج 2، ص 49.

 سوال: من مسئول خرید شرکتی هستم در خرید های انجام میدهم میتوانم تخفیف بگیرم ، آیا اگر تخفیفی از فروشنده بگیرم مبلغ تخفیف را می توانم خودم برداشت کنم؟

پاسخ:

باید تخفیف را برای شرکت بگیرید اما جایز نیست آن را برای خود بردارید؛ و آنچه را که دریافت می کنید باید به شرکتی که مأمور خرید آن هستید تسلیم کنید.
 

سایت آیت الله خامنه ای (‌استفتائات جدید) 

هنگامی که امام جماعت برای رکعت سوم برمی خیزد، کسانی که نمازشان شکسته می توانند.

1. سلام دادند، بنشینند و نماز دیگری را به جماعت اقتدا نکنند.  
2. به امام جماعت اقتدا کنند و دو رکعت نماز قضا (مانند نماز صبح یا نماز ظهری که در سفر قضا شده) برای خودشان یا امواتشان بخوانند.

3. به امام جماعت اقتدا کنند و نماز بعدی را به همین جماعت اقتدا کنند؛ برای مثال: اگر نماز بعدی، عصر است، نماز عصرشان را – که دو رکعتی است – به امام جماعت اقتدا کنند.
4. می توانند در دو رکعت بعد آخر به امام جماعت اقتدا کنند و یک نماز قضای سه یا چهار رکعتی بخوانند که در این صورت دو رکعت آن با جماعت است و بقیه را خودشان بعد از سلام امام، فرادا ادامه دهند.



 برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج1

سوال: نیت نماز مغرب و عشا پس از نیمه شب شرعی چگونه است ؟

پاسخ:

آیت الله خامنه ای: واجب است نماز مغرب و عشا را تا قبل از نيمه شب شرعى بخوانند و بعد از آن به قصد قربت بجا آورده و نيت ادا و قضا نكنند. [1]

آیت الله مکارم شیرازی : هرگاه عمداً نماز مغرب و عشا را تا نصف شب نخواند وقت آن گذشته و بايد قضا کند، امّا اگر به واسطه عذرى نخوانده باشد بايد تا قبل از اذان صبح به جا آورد و نماز او ادا است. [۲]

آیت الله سیستانی: وقت نماز مغرب و عشا برای برای شخص مضطر ـ که یا از روی فراموشی یا به سبب خواب یا حیض و مانند اینها نماز را پیش از نیمه‌شب نخوانده ـ تا طلوع فجر ادامه دارد. اگر از روی اختیار نماز مغرب یا عشا را تا نصف شب نخواند ـ بنا بر احتیاط واجب ـ باید تا قبل از اذان صبح بدون اینکه نیت اداء و قضاء کند آن نماز را بجا آورد. [۳]

پی نوشتها :
[۱] .سایت آیت الله خامنه ای – پرسشهای متداول – وقت نماز
[۲] . رساله آیت الله مکارم مسأله 680
[۳] . رساله آیت الله سیستانی مسأله ۷۲۳ و 727

 سوال : اگر انگشت دست قطع شود آيا براي دفن نياز به غسل مي باشد؟ اگر عضو از بدن قطع شود نیاز به غسل و کفن دارد ؟

پاسخ:

آیت الله خامنه ای: اگر دارای استخوان باشد بنابر احتیاط باید غسل (سه مرتبه) داده و بعد از آن که در پارچه ای پیچانده شد دفن شود. و غسل مس میت برای لمس ان واجب نیست.

آیت الله مکارم شیرازی : کافي است آن را بشويند و در پارچه اي بپيچند و دفن کنند.

آیت الله سیستانی :در پارچه ای بپیچند ودفن کنند .

استفتاء‌از سایت مراجع عظام

سوال: در مواردی که نظر ولی فقیه و مرجع تقلید تفاوت دارند، تکلیف چیست؟

پاسخ:
 در مواردی که نظر ولی فقیه با نظر مرجع تقلید متفاوت است، اگر اختلاف در مسائل مربوط به اداره کشور و اموری که به عموم مسلمانان ارتباط دارد باشد، مثل دفاع از اسلام و مسلمین بر ضد کفار و مستکبران متجاوز، باید نظر ولی امر مسلمین اطاعت شود و اگر در مسائل فردی محض باشد، هر مکلفی باید از فتوای مرجع تقلیدش پیروی نماید. [1]

نکته : 
شیخ محمد حسن نجفی – صاحب کتاب جواهر الکلام – می نویسد: «ولایت فقیه از امور مسلم، قطعی، ضروری و روشنی است که نیاز به دلیل ندارد. استوانه های مذهب به ولایت فقیه حکم کرده اند و فقیهان در موارد متعددی آن را ذکر کرده اند … منکر ولایت فقیه، طعم شیرین فقه را نچشیده و رمز سخنان امامان معصوم علیهم السلام را نفهمیده است. منصب فقیه، منصب امامان علیهم السلام است… فقیه، مصداق اولی الامر است و اطاعت از وی واجب می باشد.» [2]

————–
پی نوشت:
[1]. خامنه ای، اجوبه الاستفتائات، س 52.
[2]. جواهر الکلام، ج15، ‌ص 421 و 422؛ ج16، ص 178؛ 

برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج 1، ص 67 و 68.

سوال: اگر در نماز موبایل زنگ بزند ، آن را قطع کنیم و یا اینکه ببینیم چه کسی بوده است یا اینکه پیامک رسیده را بخواهیم چه حکمی دارد ؟

پاسخ :

این سوال دو بخش دارد . شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که در حال خواندن نماز هستید ، تلفن همراه شما زنگ بزند . با یک دست آن را قطع می کنید و نماز را ادامه می دهید . در این حد اشکالی ندارد .

اما در بخش دوم که گفته شده شخص در میان نماز پیامک بخواند ، ممکن است که اگر مبالات نماز به هم نخورد و طول نکشد نماز باطل نباشد. اما سوال من این است که آیا در نماز جای این کارها است ؟ لااقل این کار کراهت دارد . چونکه ما در نماز داریم که اگر شخص برای شنیدن سخن دیگری ساکت شود که حرف او را گوش دهد ، در صورتیکه مبالات نماز به هم نخورد باطل نیست اما کراهت دارد . اگر هم مبالات به هم بخورد نماز باطل است . اگر شما در نظر خود بخواهید به دیدار یک شخصیت بزرگ و محترمی بروید آیا با تلفن همراه روشن می روید ؟ معمولاً آن را خاموش می کنید و مراقب هستید که سر و صدایی نباشد . انسان در حال سخن گفتن با خالق هستی است که هرچقدر شما او را بزرگ فرض کنید ، خداوند بزرگتر از آن است . هرچه قدر مقام را بالا فرض کنید در مقابل مقام بالای الهی هیچ است .
لذا انسان قبل از نماز باید توجه به این امور داشته باشد . اگر سر و صدای تلویزیون است فرد در جایی نماز بخواند که سرو صدا نباشد . اگر افرادی با یکدیگر صحبت می کنند برای نماز به جایی برود که سروصدای آنها مزاحم نباشد . گوشی تلفن را کناری بگذارد و بعد ازنماز آن را ببیند . اما اگر مبالات نماز به هم نخورد و در نماز حرفی زده نشود ، نماز باطل نیست . ولی  ما یک نماز صحیح داریم و یک نماز مقبول . بعضی از نمازها صحیح هستند اما نمره نمی گیرند و قبول نمی شوند .

پاسخ به سوالات استاد فلاح زاده

غسلهایی که بعد از آن نباید وضو گرفت؟

سوال: با انجام دادن کدامیک از غسل ها، نیازی به وضو گرفتن برای نماز نیست؟

پاسخ:

غسل جنابت: کسی که غسل جنابت کرده، نباید برای نماز وضو بگیرد.

_ دیگر غسل های واجب و مستحب

آیات عظام: امام، بهجت، خامنه ای، صافی و فاضل: با این غسل ها نمی شود نماز خواند و باید وضو هم گرفت.

آیات عظام: تبریزی، زنجانی، سیستانی، نوری و وحید: غیر از غسل استحاضه متوسطه با دیگر غسل ها می شود بدون وضو نماز خواند.

آیت الله مکارم: با هر غسلی می توان نماز خواند و وضو واجب نیست. [1]

نکته: منظور از غسل های مستحبی: غسل هایی که استحباب آن ثابت شده است مثل غسل جمعه.

توجه: وضو گرفتن بعد از غسل جنابت حرام است.
—————-

پی نوشت:
[1]. توضیح المسائل مراجع، م 391؛ اجوبه الاستفتائات، س 188؛ زنجانی: المسائل الشرعیه، ص 88، م 397.

 برگرفته از کتاب «احکام نموداری بانوان» ج 4،سید عباس میرجعفری، ص 13.

سوال: تطهیر ظاهر و باطن چیزهایی که نجس شده اند، چگونه ممکن است؟
پاسخ:

آیت الله خامنه ای: اگر ظاهر مواد غذایی، مانند گندم و برنج و صابون و مانند این ها نجس شود، با فرو بردن در آب کر یا جاری یا ریختن آب قلیل بر آن، پاک می شود. و اگر باطن آن ها نجس شود، پاک نمی گردد. 

آیت الله سیستانی: اگر ظاهر گندم و برنج و مانند اینها نجس شود، با فرو بردن در کر و جاری پاک می گردد. و با آب قلیل نیز می شود تطهیر کرد. و اگر باطن آنها نجس شود، چنانچه آب کر یا جاری به باطن آنها برسد پاک می شوند. اگر ظاهر صابون نجس شود، می شود آن را تطهیر کرد ولی اگر باطن آن نجس شود، قابل تطهیر نیست.

آیت الله مکارم: اگر ظاهر گندم و برنج و صابون و مانند آن نجس شود با فرو بردن در آب کرجارى و یا گرفتن زیر شیر آب، پاک مى گردد اگر باطن آنها نجس شود باید آن قدر صبر کرد تا یقین حاصل شود آب، داخل آن نفوذ کرده و خارج شده. 

آیت الله صافی: اگر آن ها را در ظرفی ریخته و در آب کر یا جاری بگذارند و به قدری بماند که رطوبت آب پاک به باطن آنها، تا جایی که رطوبت نجس سرایت کرده برسد؛ بعید نیست که گفته شود همین اندازه در تطهیر باطن آنها کافی باشد؛ به شرط آنکه رطوبت نجس باطن آنها، قبل از تطهیر، خشک شده باشد. 

برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج1، ص 80

سوال: مجتهد اعلم را از چه راه هایی می توان شناخت؟

پاسخ:

مجتهد اعلم را از سه راه می توان شناخت

1. خود شخص (مقلد) یقین کند؛ مثل آن که از اهل علم باشد و بتواند مجتهد اعلم را بشناسد.

2. دو نفر عالم عادل - که می توانند مجتهد اعلم را تشخیص دهند - اعلم بودن او را تصدیق نمایند؛ [1] به شرط آن که با گفته دو عالم عادل دیگر معارض نباشد.

3. از گفته عده ای از اهل علم - که می توانند اعلم را تشخیص دهند - یقین [2] یا اطمینان پیدا شود. [3]

آیت الله بهجت: از هر راهی که انسان اطمینان به اعلمیت پیدا کند، کافی است و منحصر به سه راه بالا نیست. [4]

آیت الله سبحانی: اگر یک عالم عادل که می تواند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند، مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کند؛ به شرط آن که بک نفر عالم عادل دیگر با گفته او مخالفت ننماید، اعلمیت به گفته یک نفر که مورد وثوق باشد نیز ثابت می شود. [5]

آیت الله سیستانی: چنانچه یک نفر عالم خبره و مورد اطمینان هم تصدیق کند کافی است. [6] (لازم نیست دو نفر عالم خبره اعلم بودن مجتهدی را تصدیق کنند).

توجه:
بر اساس تشخیص عقل و درایت خود، نمی توان مرجع تقلید انتخاب کرد؛ مگر این که شخصی خود از اهل علم باشد و بتواند مجتهد اعلم را بشناسد. [7]

——————
پی نوشت:
[1]. کسانی که می توانند اعلم را تشخیص دهند (اهل خبره) لازم نیست خودشان مجتهد باشند؛ ولی باید در حدی از مرتبه علم باشند که بتوانند مجتهد را از غیر مجتهد و اعلم را از غیر اعلم تشخیص دهند. ر. ک: العروه الوثقی مع تعلیقات، ج 1، م 17؛ خامنه ای، اجوبه الاستفتائات، س 24 و 25.
[2]. فرق علم (یقین) و اطمینان چیست؟ در علم اصلا احتمال خلاف داده نمی شود؛ ولی در اطمینان، احتمال خلاف هم داده می شود که البته نزد عقلا قابل اعتنا نیست و عرف آن را می داند. به عبارت دیگر حالتی که انسان درباره وقوع یا عدم وقوع چیزی یک طرف را ترجیح می دهد؛ به گونه ای که موجب اعتماد و آرامش خاطر او می شود. «وثوق» و «اطمینان» (قضاوت نزدیک به صد در صد) نام دارد؛ مثل این که اطمینان داشته باشد نماز صبح خوانده است؛ ولی علم و یقین به قضاوت صد در صد گفته می شود و آن حالتی است که انسان به هیچ وجه احتمال مقابل آن را نمی دهد؛ مثل این که یقین داشته باشد نماز صبح خوانده است.
[3]. توضیح المسائل ده مرجع، م 3؛ خامنه ای، اجوبه الاستفتائات، س 25.
[4]. بهجت، توضیح المسائل ده مرجع، م 3.
[5]. سبحانی، توضیح المسائل، م 3.
[6]. سیستانی، توضیح المسائل ده مرجع، م 3.
[7]. توضیح المسائل ده مرجع، با استفاده از م 3؛ خامنه ای، اجوبه الاستفتائات، س 25، سبحانی، توضیح المسائل، با استفاده از م 3.

 برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج 1، ص 60.

سوال: آیا در تشخیص مجتهد اعلم می توان از اعضای خانواده پیروی کرد؟

پاسخ:

در تقلید، پیروی از یکدیگر درست نیست و هر کس در این امر مستقل است؛ لذا افراد خانواده در صورتی می توانند در تقلید از یک مجتهد جامع الشرایط از سرپرست تبعیت کنند که به صحت و درستی تحقیق او در انتخاب اعلم اطمینان داشته باشند.

توجه: 
در جایی که عمل به فتوا باعث سختی و مشقت برای افراد دیگری که در یک منزل هستند می شود (مثل جایی که مرجع شوهر گوش دادن به همه انواع موسیقی را حرام می داند و مرجع همسرش فقط گوش دادن به موسیقی مطرب و لهوی را حرام می داند) برای مراعات حال شوهر بهتر است به احتیاط در آن مورد عمل شود؛ ولی در هر صورت شوهر نیز نباید همسر و فرزندانش را برای همراهی تحت فشار قرار دهد؛ بلکه می تواند به آرامی از محیط خارج شود تا صدای موسیقی را نشوند.



منبع: امام، استفتائاتف، ج 1، س 24؛ بهجت، استفتائات، ج 1، س 83؛ خامنه ای، سیستانی و مکارم: استتفا؛ سبحانی، احکام جوانان، م 10؛ صافی، جامع الاحکام، ج 1، س 7.
 برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج 1، ص 61.