حکمت درد و رنج زندگی
شهيد دکتر مصطفي چمران :
وما انسان را در رنج و سختی آفریدیم.
(سوره بلد آیه ۴)
«انسان گاه گاهي خود را فراموش ميکند.
فراموش ميکند که بدن دارد، بدني ضعيف و ناتوان، که در مقابل عالم و زمان، کوچک و ناچيز و آسيب پذير است.
فراموش ميکند که هميشگي نيست و چند صباحي بيشتر نميپايد.
فراموش ميکند که جسم مادي او نميتواند با روح او هم پرواز شود، لذا اين انسان احساس ابديت و مطلقيت و قدرت ميکند،
سرمست پيروزي و اوج آمال و آرزوهاي دور و دراز خود، بي خبر از حقيقت تلخ و واقعيتهاي عيني وجود، به پيش ميتازد و از هيچ ظلم و ستمي روگردان نميشود .
چه بسا اگر انسان با همین قدرت و جایگاه بعنوان اشرف مخلوقات و جانشین با روح دمیده شده از خدا در وجودش خداوند وارد بهشت میشد چه بسا ادعای خدایی میکرد در بهشت اما..
اما “درد” و ضعف و رنج دنیوی آدمي را به خود ميآورد،حقيقت وجود او را به آدمي مي فهماند، و ضعف و زوال و ذلت خود را درک ميکند،و دست از غرور کبريايي بر مي دارد، و معني خودخواهي و مصلحت طلبي و غرور را ميفهمد و آن را توجيه نميکند. و یادش میاد چی بوده و از کجا آمده و چه جایگاهی داشته است»
امتحان دوست
آیت الله مجتهدی (ره):
رفقای خود را به دو چیز امتحان کنید ؛ اگر این دو خصلت در آنها هست رفیق باشید ، امام صادق علیه السلام می فرماید اگر نبود از آنها دوری کنید ،دوری کنید، حضرت دو مرتبه میفرماید دوری کنید!
اول :
مُحَافَظَةٍ عَلَی الصَّلَوَاتِ فِی مَوَاقِیتِهَا
ببین این رفیقت اول وقت مقید به نماز هست یا داره کاسبی میکنه؟ یا مباحثه میکند؟
دوم:
وَ الْبِرِّ بِالْإِخْوَانِ فِی الْعُسْرِ وَ الْیُسْر
در موقع داری و نداری خوبی میکنه به دوستان؛ تا میبینه رفیقش میخواد دختر عروس کنه فوری میره یک قالی ماشینی میگیره میاره دم خونش ، یا میبینه چک هاش عقب افتاده میگه غصه نخور من میدم حالا بعدها بهم بده
ولی اونی که همین جور بیر بیر نگاه میکنه؟ میبینه همسایه پول نداره دوسیر گوشت بخره ،با این همه ثروت نمیره یک کیلو گوشت بخره بده
با این همه ثروت نم پس نمیده ، اینا نه بو دارن نه خاصیت ، خوب به چه درد میخورن! نه دنیا دارن نه آخرت، با کسانی که کمک به فقرا نمیکنند رفیق نشید.
تلنگر....
روزی شیخ جعفر شوشتری را دیدند که در کنار جویی نشسته و بلند بلند گریه میکند.
شاگردان شیخ، با دیدن این اوضاع نگران شدند و پرسیدند: «استاد، چه شده كه اینگونه اشك میريزيد؟ آيا کسی به شما چیزی گفته؟»
شیخ جعفر در میان گریهها گفت: «آری، یکی از لاتهای این اطراف حرفی به من زده که پریشانم کرده.» همه با نگرانی پرسیدند: «مگر چه گفته؟»
شیخ در جواب میگويد «او به من گفت شیخ جعفر، من همانی هستم که همه در مورد من میگویند. آیا تو هم همانی هستی که همه میگویند؟! و اين سئوال حالم را عجيب دگرگون كرد.»
محدوده واجب پوشش خانمها
سوال: محدوده واجب پوشش بانوان کدام است؟
پاسخ:
تمام بدن زن به استثنای کف و روی دست ها تا مچ و گردی صورت باید از نامحرم پوشانده شود؛ به شرطی که دست و صورت [1] آرایش و زینت نداشته باشد و گرنه باید قسمت آرایش شده یا زینت دار را هم از نامحرم پوشاند. [2]
نکته:
رعایت محدوده واجب پوشش در مقابل نامحرم واجب است؛ چه نامحرم مسلمان باشد یا غیر مسلمان و چه در کشور اسلامی باشد یا کشور غیر اسلامی.
رعایت حجاب، بیش از محدوده واجب آن مستحب است، ولی در صورتی که پوشیده نبودن صورت و کف و روی دست ها موجب مفسده باشد [3] پوشاندن این مواضع نیز واجب است.
—————
پی نوشت:
[1]. آیت الله سیستانی: آرایش و کرم زدن به دست و صورت اگر به مقدار کم بوده و غیر متعارف نباشد، اشکال ندارد. پوشاندن ابروی اصلاح شده، حلقه ازدواج و النگو نیز اگر باعث مفسده و به گناه افتادن نامحرم نباشد، اشکالی ندارد.
ایت الله مکارم: بنابر احتیاط واجب صورتی که آرایش دارد باید از نامحرم پوشانده شود؛ ولی پوشاندن ابروی اصلاح شده، حلقه ازدواج (اگر درخشندگی و جذابیت خاصی نداشته باشد) و زینت های خفیف که توجه کسی را جلب نمی کند، لازم نیست.
[2]. آیات عظام سبحانی: بنابر احتیاط واجب، زن جوان باید صورت و دست های خود را از نامحرم بپوشاند، حتی اگر زینت نداشته باشد.
آیات عظام بهجت و صافی: بنابر احتیاط واجب باید دست و صورت را نیز از نامحرم بپوشاند؛ حتی اگر زینت نداشته باشد.
توضیح المسائل ده مرجع، م 2435؛ امام و مکارم، العروه الوثقی مع تعلیقات، ج 1، (الستر)؛ امام، استفتائات، ج 3، (احکام حجاب)، س 17، 18و 32؛ بهجت، استفتائات، ج 4، س 5199، 5200 و 5201 و استفتا؛ خامنه ای: استفتا؛ سبحانی، توضیح المسائل، م 2354 و احکام جوانان، م 417؛ سیستانی، سایت، (زینت) و استفتا؛ صافی، جامع الاحکام، ج 2، س 1696 و 1711؛ مکارم، استفتائات جدید، ج 2، س 151 و 1034 و استفتا.
[3]. برای مثال: آرایش داشته باشد.
برگرفته از کتاب «احکام مصور پوشش بانوان»، اطلس تاریخانمها ، 1391.
خواهش مسيح
عيسي عليه السلام به حواريين گفت: «من خواهش و حاجتي دارم، اگر قول ميدهيد آن را برآوريد بگويم.»
حواريين گفتند: «هرچه امر کني اطاعت ميکنيم.».
عيسي از جا حرکت کرد و پاهاي يکايک آنها را شست.
حواريين در خود احساس ناراحتي ميکردند، ولي چون قول داده بودند خواهش عيسي را بپذيرند تسليم شدند و عيسي پاي همه را شست. همينکه کار به انجام رسيد، حواريين گفتند: «تو معلم ما هستي، شايسته اين بود که ما پاي تو را ميشستيم نه تو پاي ما را . »
عيسي فرمود: «اين کار را کردم براي اينکه به شما بفهمانم که از همه مردم سزاوارتر به اينکه خدمت مردم را به عهده بگيرد «عالم» است.
اين کار را کردم تا تواضع کرده باشم و شما درس تواضع را فرا گيريد و بعد از من که عهدهدار تعليم و ارشاد مردم ميشويد راه و روش خود را تواضع و خدمت خلق قرار دهيد.
اساسا حکمت در زمينه تواضع رشد ميکند نه در زمينه تکبر، همان گونه که گياه در زمين نرم دشت ميرويد نه در زمين سخت کوهستان.»
وسائل، ج ۲/ ص ۴۵۷
انواع روزی
مرحوم آیت الله خوشوقت (ره) :
ما دو جور روزی داریم:
یک، هرکسی باید صبح بلند شود و برود هشت ساعت کار کند؛ نتیجهاش جلب روزی است.
انسان حقوق میگیرد یا هر روز منفعتی به دست میآورد و زندگیاش تأمین میشود.
امّا گاهی روزی را خدا پَر میدهد و میآید دم در خانه شما.
مثلا به در خانه میآیند و میگویند: «شما امسال به حج مشرّف شو یا مثلاً اینقدر بگیر فلان کار را بکن.» این هم یک نوع روزی است که خدا پَر میدهد.
این” روزی غیر و سوای چیزی است که خودتون به دست آوردید.”
از اینها هم هست. خدا به کسانی که به حرف او گوش میدهند و تقوا را مراعات میکنند و گناه نمیکنند وعده داده از این روزیهای غَیر مُکتَسَب برایشان پیش آورد.
مکّه میروند؛ مشهد میروند؛ خیلی از این چیزها زیاد برایشان پیش میآید…
تلنگر....
مردی وارد خانه شد و دید همسرش گریه می کند. از او علت را جویا شد، همسرش گفت گنجشکهایی که بالای درخت هستند وقتی بیحجابم به من نگاه می کنند و شاید این امر معصیت باشد.
مرد بخاطر عفت و خداترسی همسرش پیشانیش را بوسید و تبری آورد و درخت را قطع کرد.
پس از یک هفته روزی زود از کارش برگشت و همسرش را در آغوش فاسقش آرمیده یافت!
شوهر زن فقط وسایل مورد نیازش را برداشت و از آن شهر گریخت…
به شهر دوری رسید که مردم آن شهر در جلوی کاخ پادشاه جمع شده بودند. وقتی از آنها علت را جویا شد، گفتند؛
از گنجینه پادشاه دزدی شده.
در این میان مردی که بر پنجه ی پا راه میرفت از آنجا عبور کرد. مرد پرسید او کیست؟
گفتند: این شیخ شهر است و برای اینکه خدای نکرده مورچهای را زیر پا له نکند، روی پنجه ی پا راه می رود.
آن مرد گفت بخدا دزد را پیدا کردم مرا پیش پادشاه ببرید.
او به پادشاه گفت؛
شیخ همان کسی است که گنجینه تورا دزدیده است.
شیخ پس از بازجویی به دزدی اعتراف کرد
پادشاه از مرد پرسید:
چطور فهمیدی که او دزد است؟
مرد گفت: “تجربه به من آموخت وقتی در احتیاط افراط شود و در بیان فضیلت زیاده روی شود بدان که این سرپوشی است برای یک جرم".
امثال و حکم ؛دهخدا
علت مستجاب نشدن دعا
آیت الله مجتهدی(ره): حدیث داریم قلب هایمان به ده دلیل مرده است و باعث شده دعاهایمان مستجاب نشود:
اول: خدا را شناختیم ولیکن حقش را ادا نکردیم.
دوم: گمان بردیم که پیامبر خدا رو دوست داریم سپس سنتش را ترک نمودیم.
سوم: قرأن را قرائت کردیم ولی بدان عمل نکردیم.
چهارم: نعمت خدا را خوردیم ولی شکرش را بجا نیاوردیم.
پنجم: گفتیم شیطان دشمن ماست ولی با او در امور توافق کردیم.
ششم: گفتیم بهشت حق است ولی برای رسیدن به آن کوشش نکردیم.
هفتم: گفتیم جهنم حق است ولی از آن نگریختیم.
هشتم: دانستیم مرگ حق است اما برای آن آماده نشدیم.
نهم: به عیب مردم مشغول گشتیم و عیب خویش را فراموش کردیم
دهم: مردگانمان را دفن کردیم ولی عبرت نگرفتیم.
استراحت شما را نجات نمیدهد!
کسی هست بگوید من حاضرم ؟
حجت الاسلام والمسلمین قرائتی:
حجاب یک مساله عقلی است!
به یک خانم بگو حاضری شوهرت ۹۹% عشقش مال تو باشد و ۱% برای یک زن دیگر؟!
کسی هست بگوید حاضرم؟!
پس همانطور که دوست داری شوهرت عشقش مال تو باشد جوری ازخانه بیرون نرو که عشق شوهر مردم را بدزدی!
یک جور لباس نپوش آرایش نکن که ۱% عشق یک مرد را مال خودت کنی!
زن مسلمان باید آنچنان در میان مردم رفت و آمد كند كه علائم عفاف و وقار و سنگینى و پاكى از آن هویدا باشد!
شیطان هم در کمین انسان است
آیت الله شهید دستغیب (ره) :
اگر سگ گرسنه ای به شما روی بیاورد و همراه شما نان و گوشت باشد، آیا با گفتن چخ ، سگ میرود؟!
چوب هم بلند کنی فایده ندارد، او گرسنه است وچشمش به غذاست و دست بردار نیست، اما اگر هیچ همراه نداشته باشی، می فهمد چیزی نداری و میرود…
شیطان هم در کمین انسان است؛ نگاهی به دل می کند اگر آذوقه اش که همان :
حب مال، زَر و زیور، شهوت، بخل
حسادت و… درآن بود، همانجا متمرکز میشود و می ماند.
و اگر صدبارهم بگویی: اعوذبالله من الشیطان الرجیم فایده ندارد.
اما اگر طعمه و آذوقه اش، را دور کنی آنگاه می بینی با یک استغفار فرار میکند…
تا وقتی گناه رو قلبا دوست داریم و خودمون رو در موقعیت گناه قرار میدیم :
نمیشه بشینیم صحنه های مستهجن ببینیم و بگیم پناه میبریم بخدا! تو مجلس گناه بشینیم و بگیم پناه میبریم به خدا!, مثل اینکه خودتو بندازی جلو ماشین و بگی پناه میبرم به خدا!!!
باید از موقعیت گناه فرار کنیم و به خدا پناهنده بشیم.
چگونه دائم الذکر باشیم؟
پاسخ مرحوم حضرت آیت الله عزیزالله خوشوقت :
اگر گناه نکنیم ، ایمان بالا می رود و ایمان که بالا رفت عقربه ی دل خود به خود رو به خدا میرود ، و ارزش خدا و عظمت خدا در چشم انسان زیاد می شود.
انسان عاقل اگر چیز قابل توجّه داشته باشد ، هیچ موقع دنبال آشغال نمی رود.
ترک گناه ، راه رسیدن به این نقطه است.
باور کن تمنّـای قلبی تو برای خـدا مهـم اسـت
استادپنـاهیـان :
باور کن تمنّـای قلبی تو برای خـدا مهـم اسـت!
اگـر جلـوی یک نمـایشـگاه خـودرو بـروی و دوست داشته باشی یک مـاشیـن گـران قیمـت بخـری اما پولش را نداشتـه باشی، کسی برای این خـواستـه تو ارزشی قائـل نیست
بلـه در ایـن دنیـا کسی به خواستـه دل ما اهمیـت نمے دهـد، اما خـدا برای دلِ ما خیلے ارزش قـائل است خـودت را از این حصـار دنیـا رها کن تا ببینے خواسـته و تمنـای تو چقـدر برای خـدا مهـم اسـت!
یکی از لوازم حضـور در حیـات برتـر این است که برای نیـت و خـواستـۀ خـودت ارزش قائـل باشے و خـودت را آدم حسـاب کنی؛ خصـوصاً برای خــدا ، باید بـاور ڪنے که نظـر و خـواستـہ و تمنـای تو برای خـدا مهـم است خـدا دائمـاً از تو می پرسـد: مے خواهی بـالاتـر بیـایی؟
قـدم اول بعد از ایمـان « خـواستـن » اسـت ؛ اگر مے خـواهے ایمـانت بالا بـرود، از خـدا «بخـواه!» کسی که فکر می کنـد تمنـا و خواستنـش اثر نـدارد، در واقـع مُرده است و آن حیـات برتر را باور نکرده اسـت!
غیبت مساوی نابودی اعمال
رسول اکرم صلےالله علیه وآله: روز قيامت فردى را مےآورند و او را در پيشگاه خدا نگه مى دارند و كارنامه اش را به او مى دهند، اما حسنات خود را در آن نمى بيند. عرض مى كند: الهى! اين كارنامه من نيست! زيرا من در آن طاعات خود را نمى بينم! به او گفته مى شود: پروردگار تو نه خطا مى كند و نه فراموش. عمل تو به سبب غيبت كردن از مردم بر باد رفت.
سپس مرد ديگرى را مى آورند و كارنامه اش را به او مى دهند. در آن طاعت بسيارى را مشاهده مى كند.
عرض مى كند: الهى! اين كارنامه من نيست! زيرا من اين طاعات را بجا نياورده ام! گفته مى شود: فلانى از تو غيبت كرد و من حسنات او را به تو دادم.
«جامع الأخبار ص۱۴۷»
آیتـــ الله مجتهدے تهرانے(ره):
کسی که مےخواهد غیبت نکند اول باید منشاء آن یعنی حسادت را از بین ببرد. و دوم آیات و روایاتی که در مذمت غیبت است را مطالعه کند تا ببیند که غیبت چه گناه بزرگیست که روایت دارد؛ «یک درهم ربا از ۳۶ زنا بدتر است و غیبت کردن از ربا خوردن بدتر است.»
چون که ربا قصهٔ اقتصاد مملکت است، اما غیبت آبروی مردم است، و احترام مومن از خانه خدا بالاتر است. الْمومِنُ اَعْظَمُ حُرمَةُ مِنَ الْکَعبَة «احترام مومن از خانه خدا بیشتر است»
برگرفته از سخنرانے آیت الله مجتهدۍ تهرانے(ره)
مادر شیطانها را دیدم!
در انوار جزائری است که در سال قحطی، در مسجدی واعظی روی منبر بود و میگفت: کسی که بخواهد صدقه بدهد هفتاد شیطان به دستش می چسبند و نمی گذارند، صدقه بدهد.
مؤمنی پای منبر این سخنان را شنید تعجّب کنان به رفقایش گفت: صدقه دادن که این چیزها را ندارد، اینک من مقداری گندم در خانه دارم، می روم و برای فقرا به مسجد خواهم آورد و از جایش حرکت کرد.
وقتی که به خانه رسید و زنش از قصدش آگاه شد. شروع به سرزنش او کرد که در این سال قحطی رعایت زن و بچّه و خودت را نمی کنی؟
شاید قحطی طولانی شد، آن وقت ما از گرسنگی بمیریم و… خلاصه به قدری او را وسوسه کرد که آن مرد مؤمن دست خالی به مسجد نزد رفقا برگشت.
از او پرسیدند چه شد؟ هفتاد شیطانی که به دستت چسبیدند، را دیدی؟
پاسخ داد: من شیطان ها را ندیدم لکن مادرشیطان را دیدم که نگذاشت. انسان می خواهد در برابر شیاطین مقاومت کند اما شیطان به زبان زن یا رفیق و… مصلحت بینی می کند و نمی گذارد.
اخلاص و انفاق- شهید دستغیب- ص۱۵۵
ذکرنجات بخش!
یکی از تجّار تهران که از مریدان حضرت آیت الله شاه آبادی(ره) استاد اخلاق امام بود، بعد از مدتی بر اثر تبلیغات مسموم علیه آقا ، مردّد شد که در درس آقا شرکت کند یا نه ، و چند وقت بعد، خواب دید قیامت شده و در صحرای قیامت جمعیت زیادی در آتش بودند.
طبقه طبقه، مثل پله های استادیوم ورزشی، آتش بود و همه در این آتش بسیار عجیب می سوختند، وقتی که این جمعیت در درون آتش چشمشان به من افتاد صدایم زدند، فلانی به دادمان برس.
گفتم: من برایتان چکار کنم؟ گفتند: باید بروی پیش آقای شاه آبادی، یک ذکری بگیری و ما را نجات بدهی.
گفتم آقای شاه آبادی را ازکجا پیدا کنم؟ گفتند در آن باغ. دیدم باغ بزرگی است و وارد آن شدم و آقای شاه آبادی را دیدم که در یک سالن بزرگ و مرتب نشسته اند.
وقتی قضیه را برایشان گفتم ایشان فرمودند: ” برو به آنها بگو من ذکری اعظم از ذکر «یا حسین» ندارم، من هم آمدم به آن جمعیت گفتم و آن ها یک « یا حسین» گفتند و همه نجات پیدا کردند. ” بعد از خواب پریدم و فهمیدم اشتباه کردم.
وقتی آقای شاه آبادی این مطلب را شنیدند، فرمودند بُعدی ندارد که یا حسین علیه السلام یکی از اسماء الهی باشد.»
برگرفته از کتاب آسمانی ، چاپ نهم ، 1388 ، ص 88
نوشته سردربهشت
آیت الله مجتهدی تهرانی(ره):
بالای در بهشت 3 جمله نوشته شده است؛ خدا میفرماید:
رحمت من بر غضب من سبقت دارد؛ خدا هم رحمت دارد هم غضب، رحمتش به خوبان و غضبش به بدان، اما رحمتش بر غضبش سبقت دارد.
یک مرد عربی آمد پیش رسول خدا عرض کرد: یا رسول الله، حساب بندهها در قیامت با کیست؟
حضرت فرمود: با خود خدا، گفت: خیالم راحت شد. تا گفت خیالم راحت شد، از پیش حضرت رفت.
حضرت به اصحاب فرمود: این حقیقت مطلب رو فهمید. صداش کردند، ازش پرسیدند چطور خیالت راحت شد؟رسول خدا به تو گفت حساب بندهها با خداست، چرا خیالت راحت شد؟
گفت: الکریم إذا قدرعفا؛ آدم کریم اگر قدرت انتقام پیدا کند، عفو میکند.
اگر کسی صدقه بدهد به مستحق 10 تا ثواب میدهند اما قرض بدهد 18 تا، به فامیلش بدهد 30 تا.
حالا از امام (ع) پرسیدند: چرا همین طوری آدم به کسی پول بده 10 تا اما قرض بده 18 تا؟
فرمودند: کسانی که آدم صدقه میدهد گاهی مستحق نیستند، پس علت این که قرض بدی 18تا اما صدقه بدی 10 تا این است که صدقه را ممکن به کسی بدی که مستحق نباشد اما قرض را کسی میگیرد که کارد به استخوانش خورده باشد پس مستحق است.
کسی که مرا بشناسد، قضا و قدر مرا بداند، ربوبیت مرا بداند، مرا متهم نمیکند چرا ندادی؟
درمحضراستاد
علامه حسن زاده املی:
برادرم بفكر خود باش و از خويشتن غافل مباش
و همواره كشيك نفس بكش و كشيك نفس كشكى نيست
از خداوند توفيق بخواه
با ابناى روزگار بساز و مرد تحمل باش و به مثل معروف كه چه خوش مثلى است: آسيا باش درشت بستان و نرم بازده
مرد فكر باش كه فكر لب عبادت است
مناجات و راز و نياز با دوست را قطع مكن قل ما يعبؤا بكم ربكم لولا دعاؤكم.
خلوت شب را از دست مده
و به حقيقت بگو الهى آمدم , تا كام روا گردى
سخن و خوراك و خواب بايد بقدر ضرورت باشد كلوا و اشربوا و لا تسرفوا
با عهد الله كه قرآن مجيد است هر روز تجديد عهد كن
صميمانه دست توسل به دامن پيغمبر و آلش در زن كه آن خوبان خدا وسائط فيض حق اند.