مهمترین عامل شکستن اسباب بازی توسط کودکان، “کنجکاوی” است.

کودکانی که از هوش طبیعی و بالاتری برخوردارند، به دلیل کنجکاوی، به بررسی چگونگی کار اسباب بازیها به خصوص اسباب بازی های صوتی،حرکتی می پردازند و در پی آن، شروع به باز کردن یا شکستن و خراب نمودن آن ها میکنند.

رهبرفرزانه انقلاب(حفظه الله) :

 آنچه که همیشه برای انسان میماند،کتابخوانی در سنین پائین است.

 جوانانِ شما، کودکانِ شما هرچه میتوانند، کتاب بخوانند؛ در فنون مختلف، در راههای مختلف، مطلبی یاد بگیرند.
 البته از هرزه‌گردی در محیط کتاب هم باید پرهیز کرد، منتها این مسئله‌ی بعدی است؛
مسئله‌ی اول این است که یاد بگیرند، عادت کنند به این که اصلاً به کتاب مراجعه کنند، کتاب نگاه کنند.

 ۹۱/۷/۲۰

امام كاظم(علیه السلام):

چون به اطفال وعده اي داديد وفا كنيد (و تخلف ننمائيد)، زيرا كودكان گمان مي‌كنند شما رازق آن‌ها هستيد. خداوند براي هيچ چيز به قدر تجاوز به حقوق زنان و كودكان غضب نمي كند.

 الكافي، ج ۶، ص ۵۰

رهبرانقلاب : قصّه‌گویی، هنر بسیار خوبی است.
قصّه‌های خوب، سازنده‌ی شخصیت کودک است.
 همان قصّه‌های قدیمی را که ما از مادر خودمان، از مادربزرگ و یا از پیرزن دیگری در کودکی شنیده‌ایم، امروز که مرور میکنیم، میبینیم در آنها چقدر حکمت وجود دارد !
 انسان، بعضی از خصال و تفکّرات خودش را که ریشه‌یابی میکند، به این قصّه‌ها می‌رسد .
 قصّه مقوله‌ی خیلی مهمّی است؛ منتها قصّه‌های خوب .

۱۳۷۷/۲/۲۳

روزي عده‌اي از كودكان در كوچه مشغول بازي بودند. پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ در حين عبور، چشمش به آنها افتاد و خواست نقش بسيار بزرگ پدران و مسؤليت سنگين آنها را در رشد كودك به همراهانشان گوشزد كند.

فرمود: «واي بر فرزندان آخرالزمان از دست پدرانشان. »

اطرافيان پيامبر با شنيدن اين جمله به فكر فرو رفتند. لحظه‌اي فكر كردند شايد منظور پيامبر، فرزندان مشركان است كه در تربيت فرزندانشان كوتاهي مي‌كنند.
عرض كردند: «يا رسول الله، آيا منظورتان مشركين است؟ »
فرمودند نه بلكه پدران مسلماني را مي‌گويم كه چيزي از فرايض ديني را به فرزندان خود نمي‌آموزند و اگر فرزندانشان پاره‌اي از مسائل ديني را فراگيرند، پدران آنها، ايشان را از اداي اين وظيفه باز مي‌دارند
اطرافيان پيامبر با شنيدن اين سخن، تعجب كردند كه آيا اين چنين پدران بي مسئوليتي نيز هستند.

پيامبر كه تعجب آنها را در چهره‌شان خوانده بود ادامه داد: «تنها به اين قانع هستند كه فرزندانشان از مال دنيا چيزي را به دست آورند…»
آنگاه فرمود:«من از اين قبيل پدران بيزار وآنان نيز از من بيزارند.

مستدرك الوسائل،ج2، ص625.

امام علی علیه السلام خطاب به امام حسن مجتبی علیه السلام:

إنَّمَا قَلبُ الحَدَثِ کَالأرضِ الخَالِیَةِ مَا أُلقِیَ فِیهَا مِن شَئٍ قَبِلَتهُ، فَبَادَرتُکَ بِالأدَبِ قَبلَ أَن یَقسُوَ قَلبُکَ وَیَشتَغِلَ لُبُّکَ.

دل جوان، در حقیقت همچون زمین خالی و بایری است که هر تخمی در آن افکنده شود، می پذیرد.
از این رو، پیش از آن که دلت سخت گردد و اندیشه ات مشغول و گرفتار شود، به تربیت تو مبادرت کردم.

نهج البلاغه، نامه ۳۱

باید در گفتار و رفتار به کودک بفهمانید که بدن هر شخص؛حریم خصوصی اوست و هیچ‌کس حق و اجازه ندارد که بدن دیگری را بدون اجازه او لمس یا نگاه کند.

چگونه به آموزش دهیم؟
حمام یکی از مکانهایی است که باید حریم‌ها حفظ شود.

 فرزندتان از سن دوسالگی باید با والد همجنسش خود به حمام برود.

 از سن پنج سالگی به او آموزش دهید که به تنهایی به حمام برود و موقع خروجش از حمام فقط شما، او را آبکشی کنید.
( تربیت جنسی بسیار مهم‌تر از وسواس به شستشوی دقیق است)

یکدفعه ای وارد حمام نشوید ؛ موقع ورود به حمام در بزنید و بگویید: لباس زیر پوشیدی؛ من وارد شوم.

 اگر مادر مجبور شد پسرش را حمام کند؛ تاپ، شلوارک( مثل مایو) بپوشد و با اندام برهنه نباشد؛ وگرنه حرف و عمل ما متناقض می‌شود.

به کودک آموزش دهید که موقع خروج از حمام؛ کسی بدن برهنه او را نبیند.

تربیت جنسی کودک را جدی بگیرید.

دکتر هلاکویی

اين عقيده كه اجازه دهيم فرزندمان بعد از دو سالگي برهنه باشد يا بقيه را برهنه ببيند تا به اين مسئله عادت كند به نظر نميرسد تفكر درستي باشد چون ريسك و خطري كه در كمين اين كار است گاهي غير قابل جبران است.

كودك بعد از دو سالگي حتي در منزل بهتر است لباس بر تن داشته باشد تا به پوشاندن قسمتهاي خاص بدن خود عادت كند. بعد از دو سال بهتر است اگر با پدر يا مادر به حمام ميرود انها برهنه نباشند مگر كودك تقاضا كند كه ميتوان چند ثانيه يي ظاهرا بدون نقشه قبلي به آنها چنين اجازه يي داد تا براي ارضاي كنجكاوي خود به سراغ بقيه نروند.

بهتر است وقتي فرزند بزرگتان بيشتر از دو سال دارد فرزند دوم را در اتاق ديگري تعويض كنيد.

دکتر هلاکویی

امام رضا علیه‌السلام :

 به كودك دستور بده كه با دست ‌خودش صدقه بدهد گر چه به اندازه تكّه نانى یا یك مشتی از چیزى باشد

 الوسائل، ج ۹، ص ۳۷۶، باب چهارم

امام کاظم عليه السلام :

هرگاه به کودکان وعده داديد، بدان وفا کنيد؛ چرا که آنان بر اين باورند که شما روزى شان را مى دهيد.

ڪافی جلد 6 صفحه 50

 وقتی به کودک میگویید: “من از دست تو خسته شدم” دو پیامد دارد:

اول اینکه حرمت نفس کودک را به شدت پایین می آورید چون تصور میکند که وجودش باعث ناراحتی و رنج والدین است و به احساس گناه در آینده دچار خواهد شد.

و دوم اینکه اقتدار و کنترل شما برای او زیر سوال میرود چون یک کودک شما را مستاصل و درمانده کرده است.

زمانی که برچسبی به کودکتان می زنید (دختر ما عصبی است، پسر ما بیش فعال است. اصلا به حرف های من گوش نمی ده و…) باعث می شود دیگران کودک شما را به همین شکل بپذیرند.

یعنی شما منفی صحبت می کنید وآن ها هم منفی نگاه خواهند کرد. کودک شما هم آن رفتار را خواهد پذیرفت.

۱. خودتان الگوی خوبی باشید. اگرشمانمازعاشقانه و اول وقت نخوانید انتظار نداشته باشید فرزندتان نمازخوان شود.

۲. بعدازنماز، کودک یکی دوساله به بالا رادرآغوش بگیرید و رفتار،بامحبت تری با او داشته باشید تا فرزند ببیندشما هر وقت نماز میخوانید مهربانتر میشوید و به این وسیله به نماز علاقه مند میشود.

۳. او را از کودکی به نماز جماعت و نماز جمعه و حرم و مساجدو مراسم مذهبی ببرید مخصوصا اگر برایش این مکانها را با جایزه وخاطره و تشویقی شیرین کنید.

۴. امر به نماز را درست وقتی فرزند به سن بلوغ رسید نگذارید بماند باید چند سال قبل از سن تکلیف او را مشتاق به نماز کنید و نماز را به او آموزش دهید.

 ۵. برای مشتاق کردن کودک به نماز قبل سن تکلیف، برای دختران یک چادر نماز و جانماز و مهر و تسبیح قشنگ وبرای پسرهم همین ها غیر از چادر را تهیه کنید.

۶. تا زمانی که به سن خاصی نرسیده و نماز برایش واجب نشده او را با تندی مجبور به نماز خواندن نکنید. مثلا میتوان قبل از اذان با کودک کمی بازی کرد بعد موقع اذان که شد بگویید دخترم اذان میدهند من میخواهم نماز بخوانم تو چه؟
دستور ندهیم پیشنهاد بدهیم.

۷. از کودکی هر وقت نماز میخواند به او محبت بیشتری کنید و نماز خواندنش را برای دیگران و در جمع خانواده و فامیل تعریف کنید و تشویق و تحسینش کنید.

۸. با خانواده های مذهبی و دوستان خوب معاشرت و رفت و آمد کنید.

۹. با ورود فرزندتان به دوره ی نوجوانی برای او دلیل بیاوریدکه چرا نماز بخوانیم ولی کوتاه بگویید و سریع رد شوید. انتظار تاثیر زود و سریع نداشته باشید زیرا نوجوان در دوران خامی است، تا پخته شود و حرف شما را بفهمد زمان میبرد.

۱۰. نسبت به نماز خواندنش یا نخواندنش حساسیت زیادی نشان ندهید و مدام به او گیر ندهید .حساسیت زیاد جلو تفکر او را میگیرد و نماز با اجبار فایده ندارد بگذارید از درون مسئولیت پذیر شود.

۱۱. در دوران نوجوانی فرد دچار سردرگمی است و به دنبال انتخاب راه و هویت خود است به او راه درست را نشان دهید و بگذارید زمان بگذرد و راهش را انتخاب کند. مدام نصیحتش نکنید بدتر گیج و کلافه می شود.

۱۲. از روش غیر مسقیم استفاده کنید مثل اهداى کتاب و سی دی و نرم افزار . هم میتوانید به او هدیه کنید و یا جایی جلو چشمش قرار دهید تا خودش ببیند واستفاده بکند.

۱۳. نوجوان به دلیل تغییرات هورمونی رشد، دچار کمی سستی و احساس خستگی است، خوابش زیاد شده و اکثرا سنگین خواب میشوند. شاید شمافکر کنید او تنبل شده . برای نماز صبح او را با دعوا و داد بیدار نکنید . او را با محبت و نوازش و بوسه و صدازدن با القاب زیبا مثل فرزند عزیزم و… بیدارش کنید. یک بار هم شایدکافی نباشد پس صبورانه یک بار قبل نماز خودتان و یک بار بعد نماز او را با محبت بیدار کنید.

۱۴. در جلو جمع مدام او را امر به خواندن نماز نکنید. پنهانی و با لحن پر از محبت به او یادآوری کنید.

۱۵. گاهی نوجوان به دلیل دیده نشدن با نماز نخواندن میخواهد خود را نشان تان دهد. پس او را ببینید و به او توجه کافی بکنید.

۱۶. هیچ گاه بچه های نمازخوان را سرش نکوبید و او را با آنها مقایسه نکنید، مقایسه اثر عکس دارد و او هم از نماز بدش می آید و هم از آن بچه ی نمازخوان.

۱۷. وقتی به سن تکلیف رسید برایش جشن عبادت بگیرید.

۱۸. نقل داستانهای شیرین و در حد سن کودک و نوجوان از نماز بزرگان و استفاده از اشعار و احادیث زیبا

۱۹. ترک مستحبات در ابتدای کار و طول ندادن نماز و رعایت توانایی کودک و نوجوان

۲۰. تقویت عشق و علاقه به اهل بیت که یکی از راههای جلب انسان به عبادت و نماز است.

1_ اگر فرزندتان با یکی از والدین به یک مهمانی رفت،پس از برگشت از مهمانی برخی سوالات را هرگز از او نپرسید.
مانند این که چه کسانی بودند؟چه می گفتند و چه می خوردند و….چرا که این رفتار والدین باعث ، سخن چینی،عیب جویی، غیبت کردن، فضول شدن، ناخواسته در کودکان و نوعی هنر بودن این کارها ، در نظر او خواهد شد و کودکی که چنین بزرگ شود ، در بزرگسالی از جمع دوستان طرد خواهد شد.

2_ هـرگز بهترین خوراکی ها را به کودکان خود اختصاص ندهید.
به عنوان مثال اگر پول هم ندارید ،کمی جگر خریده اید،همه آن را به کودک ندهید،با هم بخورید.
چون کودک وقتی بزرگ شد همیشه چنین فکر خواهد کرد با دیگران تفاوت دارد و در خانه غذاهای خاص فقط مخصوص اوست.

 ادیسون، به خانه بازگشت
و یادداشتی به مادرش داد و گفت: این را آموزگارم داد؛ به من گفت: فقط مادرت بخواند.
مادرش در حالی که اشک در چشم داشت برای کودکش خواند:
فرزند شما یک نابغه است و این مدرسه برای او کوچک است؛ آموزش او را خود برعهده بگیرید.

سالها گذشت و مادرش هم از دنیا رفته بود؛
روزی ادیسون(که اکنون بزرگ‌ترین مخترع قرن بود)، در خانه، خاطراتش را مرور می کرد. برگه ای در میان شکاف دیوار او را کنجکاو کرد؛ آن را درآورد و خواند…
نوشته بود: کودک شما کودن است؛ از فردا او را به مدرسه راه نمی‌دهیم!

ادیسون بسیار گریست.

او بعدها در خاطراتش نوشت:
توماس ادیسون، کودک کودنی بود که توسط یک مادر قهرمان، به نابغه قرن تبدیل شد …

_نگاه به دیدهٔ کودک به او:
نوجوان از این که به او به دیدهٔ کودک بنگرید، بسیار حساس است و از این مسأله رنج می برد. بسیاری ازدل سوزیهای مربیان، پدران و مادران برای نوجوان، چنین پیامی دارد.
_ مقایسه:
نوجوان از این که او را با دیگران (خواهر و برادر، فرزندان نزدیکان یا همسالان) مقایسه کنید، متنفر است.
_ تبعیض:
از دیگر حساسیتهای نوجوان، تبعیض بین او و دیگر خواهر و برادران است.
_ بی اعتمادی به او:
نوجوان دوست دارد به او اعتماد داشته باشند. بسیاری از سؤالات مربیان و یا والدین از او و گوشه و کنایه ها، از بی اعتمادی به وی حکایت دارد و حساسیت او را بر می انگیزد.