سوال :
 اگر پزشک، شخصى را از روزه گرفتن منع کند آیا با توجه به این‌که بعضى از پزشکان اطلاعى از مسائل شرعى ندارند، عمل به گفته او واجب است؟

 پاسخ :
 اگر مکلّف از گفته پزشک یقین پیدا کند که روزه براى او ضرر دارد و یا از گفته وى یا منشأ عقلایى دیگرى براى او خوف از ضرر حاصل شود، روزه گرفتن براى او واجب نیست، بلکه جایز هم نیست.

استفتائات مقام معظم رهبری 

قرآن کریم میفرماید: وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ (نساء/۱۹)

و با آنان (زنان) به نیکویی رفتار کنید

 خانه آیت الله میرزا جواد آقای تهرانی بسیار جالب و دیدنی بود، وسائل و لوازم منزل به طور منظم چیده شده بود، مثلا رنگ پرده ها خیلی ساده بود ولی متناسب با رنگ منزل بود. بقیه وسائل موجود در خانه نیز چنین بود، علت اینها را از مرحوم آقا پرسیدند که مثلا چرا اینقدر مرتب و منظم است؟

ایشان فرمودند: موقعی که من ازدواج کردم همسرم از خانواده آبرومند و نسبتا متمکنی بود و من گفتم که طلبه هستم و چیز زیادی ندارم و آنها بدین صورت قبول نمودند ولی بعدها می دیدم هر وقت اقوام و خویشان همسرم به منزل ما می آمدند، خانه سرو سامان خوبی نداشت و بعضا باعث خجالت و شرمندگی همسرم می شد.

 لذا بخاطر احترام به همسرم و رضایت او منزل را به این صورت درآوردم که مشاهده می کنید و این موجب رضایت و خشنودی او شد. زینت منزل فقط به خاطر رضایت او بوده نه برای تمایل خودم به تجملات و زرق و برق دنیوی.

 با اقتباس و ویراست از کتاب آینه اخلاق.

سوال: آیا اقامه نماز جماعت در مکان شیب دار صحیح است؟

پاسخ :

آیت الله خامنه ای : اگر زمین مسجد شیب دار باشد، به گونه ای که مکان ایستادن امام جماعت به صورت تدریجی از مأمومین بالاتر باشد، در صورتی که سراشیبی آن منافاتی با هموار بودن زمین نداشته باشد (آن قدر زیاد نباشد که دیگر به آن زمین مسطح گفته نشود) اشکال ندارد.

 کتاب «آموزش مصور احکام»؛ احکام عبادات.

سوال: حکم نجس کردن فرش مسجد و مسجدی که غصب شده چیست؟

پاسخ:

نجس کردن فرش مسجد [1] (اگر عمدی باشد) حرام است. [2]
اگر مسجدی را غصب کنند و به جای آن، خانه و مانند آن بسازند که دیگر به آن مسجد نگویند، باز هم [3] بنابر احتیاط واجب نجس کردن آن حرام و تطهیر آن واجب است. [4]

آیت الله خامنه ای: مسجدی که غصب و خراب و متروک شده و به جای آن بنای دیگری ساخته شده یا به خاطر متروک ماندن، آثار مسجدی از آن محو شده و امیدی هم به دوباره‌سازی آن نیست، مثل این که آن آبادی تغییر جا یافته باشد، نجس کردن آن حرام نیست، گر چه احتیاط (مستحب) آن است که نجس نکنند. [5]

آیت الله سیستانی: گر مسجدی را غصب کنند و به‌جای آن خانه و مانند آن بسازند، یا به‌طوری خراب شود که دیگر به آن مسجد نگویند، نجس کردن آن حرام نیست، و تطهیر آن واجب نیست.[6]

پی نوشت:
[1]. امام: بنابر احتیاط واجب.
[2]. امام، تحریرالوسیله، ج1، احکام نجاسات، ص 215، م 2؛ صافی، هدایه العباد، ج1، م 559؛ بهجت، وسیله النجاه، م 538 و توضیح المسائل، م 743؛ سبحانی: استفتا؛ سیستانی، منهاج الصالحین، ج1، م 433؛ مکارم، توضیح المسائل، م 829.
[3]. بهجت و صافی: ایشان در این مساله فتوا داده اند و احتیاط ندارند.
[4]. توضیح المسائل ده مرجع، م 903؛ بهجت، وسیله النجاه، م 539؛ استفتائات، ج2، با استفاده از س 1787؛ سبحانی، توضیح المسائل، م 869.
[5]. خامنه ای، اجوبه الاستفتائات، س 416.
[6]. سیستانی، توضیح المسائل، م 890.
برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج 2، ص 213.

سوال:

آیا گوش دادن به موسیقی روزه را باطل می کند؟

پاسخ: خیر، ولی به هر حال گوش دادن به موسیقی حرام، جایز نیست.

 منبع: توضیح المسائل ده مرجع، با استفاده از م 1572؛ امام، بهجت، خامنه ای، سیستانی، صافی و مکارم: استفتا؛ سبحانی، توضیح المسائل، با استفاده از م 1490.

_ اگر وقت نماز تنگ باشد نباید سوره را بخواند .
_ اگر انسان ناچار شود که سوره را نخواند مثلا بترسد که اگر سوره را بخواند دزد یا درنده یا یا چیز دیگری به او صدمه بزند نباید سوره را بخواند.
_ اگر در کاری عجله داشته باشد می تواند سوره را نخواند.
_ اگر به خاطر مریضی نتواند سوره را بخواند می تواند سوره را ترک کند.
_ در رکعت سوم و چهارم نماز ها اگر خواندن حمد را اختیار کرد سوره ندارد.

_ درنماز احتیاط.
_ در نماز جماعت در صورتی که در رکعت سوم یا چهارم اقتدا نماید و به مقدار خواند حمد وقت داشته باشد و اگر بخواهد سوره را بخواند رکوع امام را درک نمی کند.
_ در نماز های مستحبی مگر نماز مستحبی که سوره در آنها شرط صحت است.

سوال: اگر اصلح را نشناسیم وظیفه چیست؟ از طرفی اگر تحقیق کنیم و به شخص اصلح نرسیم می توانیم در انتخابات شرکت نکنیم؟

 پاسخ:
در تشخیص فرد اصلح می توانید از کسانی که به لحاظ دین تعهد و بصیرت مورد اعتمادند، کمک بگیرید و در هر صورت شرکت در انتخابات نظام جمهوری اسلامی برای افراد واجد شرایط، یک وظیفه شرعی است.

سایت مقام معظم رهبری، بخش احکام مناسبتی، احکام ویژه انتخابات

 سوال:
با توجه به این که زن جهت شرکت در انتخابات می‌بایست از منزل خارج شود آیا واجب است از شوهر اجازه بگیرد ؟ و اگر شوهر به همسرش اجازه شرکت در انتخابات را ندهد یا رضایت نداشته باشد تکلیف زن چیست؟

پاسخ:
 آیت الله خامنه ای: شرکت در انتخابات منوط به اذن شوهر نیست. [1]

 آیت الله مکارم: در مواردی اطاعت از شوهر لازم نیست که با انجام اموری مانند واجبات (حج واجب، صله رحم نسبت به پدر و مادر و برادر و خواهر و امثال آن به مقدار لازم)، فراگرفتن احکام اسلام مانند رفتن به مسجد و امثال آن، تهیه اجناس ضروری منزل در حالی که مجبور باشد، شرکت در انتخابات و راهپیمایی های ضروری و همچنین در مورد مراجعه به طبیب مخالفت کند. [2]

 پی نوشت:
[1]. سایت مقام معظم رهبری.
[2]. استفتا.

  پاسخ:
 آیت الله خامنه ای : به طور کلی کف زدن فی نفسه به نحو متعارف در جشن‏های اعیاد یا برای تشویق و تأیید و مانند آن اشکال ندارد ولی بهتر است فضای مجالس دینی به خصوص مراسمی که در مساجد و حسینه‏ها برگزار می‏شود به ذکر صلوات و تکبیر معطر گردد تا انسان به ثواب آن‏ها برسد.

 آیت الله مکارم شیرازی : دست زدن اگر با امور حرام دیگری مقرون نباشد حرام نیست، ولی در مساجد و حسینیه ها از آن پرهیز کنید

استفتاء‌ از دفتر مراجع عظام

آيات عظام امام خمينى، سيستانى، مكارم و نورى: اين مقدار اشكال نداره و پوشوندن اون از نامحرم واجب نيست.

 آيات عظام صافى و بهجت: بله، چون زينت به حساب مياد.

آيات عظام خامنه ‏اى، فاضل و وحيد: بستگی به نظر معمول مردم داره، اگر عرفا زينت به حساب مياد، بايد اون رو از نامحرم پوشوند.

 آيت اللّه تبريزى: اگر برداشتن ابروها برای خانم های كهنسال و يا نزديك به كهنسال کار معمولی و متعارفی هست، پوشوندن اون از نامحرم واجب نيست.

 نکته: مطالبی که گفته شد همه به شرطی هست که اصلاح ابرو و صورت توجه مرد نامحرم را جلب نکنه و باعث فساد و گناه نشه، وگرنه در این صورت به نظر همه مراجع پوشوندن اون واجبه.

 سوال: آیا شرکت در انتخابات جمهوری اسلامی ایران، شرعا واجب است و عدم شرکت، حرام است؟

پاسخ:

 آیت الله خامنه ای: شرکت درانتخابات نظام جمهورى اسلامى براى افراد واجد شرایط، یک وظیفه شرعى، اسلامى و الهى است.

آیت الله مکارم: شرکت در انتخابات براي همگان لازم و واجب است.

استفتا از سایت مراجع عظام

سوال: حکم اپیلاسیون عورت زن توسط خانم دیگری که این کار شغل اوست چیست؟

پاسخ:

 آیت الله مکارم شیرازی: نگاه به عورت دیگری، خواه برای زائل کردن مو باشد یا چیز دیگر جایز نیست، ولی زایل کردن موهای زیر بغل و مانند آن، به وسیله ی هم جنس مانعی ندارد.[۱]

سوال: بنده خانمى هستم كه تخت كوچكى در خانه دارم كه از طریق آن به كار اپیلاسیون (از بین بردن موهاى زائد بدن از طریق موم سرد) مشغول مى‌باشم و خرج خودم و بچه‌هایم را از این راه تأمین مى‌كنم.
آیا كار من حرام محسوب مى‌شود؟ در حالى كه بدون قصد و غرض بوده چون من خودم خیلى پایبند مسائل اسلامى و شرعى هستم.
آیا این پول حرام بوده و فعل حرام انجام داده‌ام؟ در حالى كه هیچ تخصصى در هیچ زمینه‌اى ندارم و فقط همین كار را بلد هستم كه آن‌ هم تنها منبع درآمد خودم و بچه‌هایم مى‌باشد.

پاسخ:

آیت الله خامنه ای:در مورد غیر عورت اشكال ندارد، لكن نگاه به عورت و دست زدن به آن جایز نیست.[۲]

پی نوشت:

۱- برگرفته از سایت حضرت آیت الله مکارم شیرازی

۲- برگرفته از سایت حضرت ایت الله خامنه ای( استفتاات جدید، بخش نگاه و پوشش)

سوال: حکم اعمالی را که انسان بدون تقلید انجام داده است، چیست؟

پاسخ:

 اعمالی را که انسان بدون تقلید انجام داده، در یکی از این سه صورت صحیح است:

1. شخص بفهمد که به وظیفه واقعی خود رفتار کرده است.

2.عمل او با فتوای مجتهدی که اکنون باید از او تقلید کند مطابق باشد.

3.عمل او با فتوای مجتهدی که وظیفه اش تقلید از او بوده، مطابق باشد. 

آیات عظام: صافی و مکارم: عمل او در دو صورت صحیح است:

1. بفهمد که به وظیفه واقعی خود رفتار کرده است.

2.با فتوای مجتهدی که اکنون باید از او تقلید کند، مطابق باشد. 

آیت الله سیستانی: در یکی از سه صورت صحیح است:

1.بفهمد که به وظیفه واقعی خود رفتار کرده است.

2. عمل او با فتوای مجتهدی که اکنون باید از او تقلید کند، مطابق باشد.

3.جاهل قاصر  بوده و نقص عملش به ارکان و مانند آن باز نگردد. 

آیت الله سبحانی: در صورتی اعمال گذشته او صحیح است که مطابق فتوای مجتهدی باشد که اکنون از او تقلید می کند، و گرنه باید اعاده کند.(دوباره آن اعمال را به جا آورد).

 برگرفته از کتاب «رساله مصور»، جلد 1، صفحه 50 و 51.

 آیت الله خامنه ای: اشکال ندارد هر چند احتیاط در ترک آن است.

ایت الله مکارم شیرازی: احتياط آن است که کفاره ي غير سادات به سادات داده نشود.

 آیت الله وحید خراسانی: احتیاطا به سید داده نشود.

 آیت الله سیستانی: اشکال ندارد

استفتاء‌ از سایت مراجع عظام

آیا بر زن در دو سالی که شیر می دهد غیر از کفاره شیردهی، کفاره تأخیر نیز واجب است؟

 آیت الله خامنه ای:  نسبت به زن باردار اگر بر اثر روزه خوف ضرر بر جنین داشته باشد و خوف وی هم دارای منشأ عقلایی باشد افطار بر او واجب استو همچنین زنی که در دوران شیردهی است اگر به دلیل کم یا خشک شدن شیر بر اثر روزه خوف ضرر بر طفل خود داشته باشد روزه را افطار کند و در هر دو صورت برای هر روزی باید یک مدّ طعام تقریباً ۷۵۰ گرم گندم یا نان و مانند آن به فقیر بدهد و قضای روزه را هم بعداً بجا آورد.

اگر قضای آن را یک سال تأخیر بیاندازد تا ماه رمضان بعد برسد باید بابت هر روزعلاوه بر قضا همان مقدار غذا را به یک فقیر بدهد و اگر بیش از یک سال تاخیر بیاندازد کفاره تکرار نمى شود.

 ولی اگر اینگونه نباشد یعنی خوف ضرر نبوده و عمدا روزه نگرفته باشد علاوه بر قضا کفاره عمد هم دارد و تشخیص آن بر عهده مکلف می‌باشد.

 آیت الله مکارم شیرازی : زناني که بچه شير مي دهند خواه مادر بچه باشند يا دايه، اگر روزه گرفتن باعث کمي شير آنها و ناراحتي بچه شود روزه بر آنها واجب نيست، ولي براي هر روز همان کفاره (يک مد طعام) واجب است، بعدا نيز بايد روزه را قضا کنند، اما اگر روزه براي خودشان ضرر داشته باشد، نه روزه واجب است و نه کفاره، ولي بايد بعدا روزه هايي را که نگرفته اند قضا نمايند.

زنان بارداري که روزه براي بچه آنها ضرر دارد روزه گرفتن بر آنها واجب نيست، ولي کفاره ( براي هر روز يک مد (تقريبا ۷۵۰ گرم) گندم يا جو و مانند اينها ) بايد بدهند و بعدا روزه را قضا کنند، اما اگر روزه براي خودشان ضرر دارد روزه واجب نيست کفاره هم ندارد، ولي بعدا قضا مي کنند.

 آیت الله سیستانی: زنى كه زائيدن او نزديک است و روزه براى خودش يا حملش ضرر دارد ، روزه بر او واجب نيست ولی باید بعدا آن را قضا کند و براى هر روز يک مُد طعام (۷۵۰ گرم نان یا ماکارونی یا آرد) بابت کفاره به فقير دهد .

 زنى كه بچه شير مى دهد و شير او كم است چه مادر بچه يا دايه او باشد ، يا بى اجرت شير دهد ، اگـر روزه بـراى خودش يا بچه اى كه شير مى دهد ضرر دارد ، روزه بر او واجب نيست ، و بايد براى هر روز يـک مـد طعام (۷۵۰ گرم نان یا ماکارونی یا آرد) به فقير بدهد ، و روزه هايى را كه نگرفته بايد قضا نمايد . ولى بنابر احتياط واجـب ايـن حـكـم اخـتصاص به موردى دارد كه شير دادن بچه منحصر به همين راه باشد ، و اما اگر راه ديـگـرى بـراى شـير دادن بچه باشد - مثلا اين كه چند زن در شير دادن او شركت كنند – بنا بر احتیاط واجب باید روزه بگیرد

 استفتاء از سایت مراجع عظام

سوال: پدر و مادري که براي سقط جنين به پزشک مراجعه مي کنند حکم مباشر سقط را دارند و ديه بر انها واجبه يا فقط کار حرامي انجام دادند؟

پاسخ:

آیت الله خامنه ای: اگر به‌گونه‌اى عمل کنند که آن عمل به آنها مستند شود ديه بر عهده آنهاست و اگر به آنها مستند نباشد، ديه بر عهده مباشر است هر چند آنها کار حرامى انجام داده‌اند.

آيت الله سيستاني : آنها مباشر نيستند وپزشک که به وسيله اي اسقاط مي کند مباشر است ولي اگر پزشک فقط دارويي را معرفي کند ومادر خود مصرف کند او مباشر است

آيت الله مکارم شيرازي: پزشک در صورتي که اقدامي عملي کند و مادر که خود را در اختيار طبيب قرار داده هر دو مباشرند ولي پدر در فرض سوال مباشر نيست هرچند از گرفتن ديه محروم است.

آيت الله فاضل لنکراني: اگر پزشک امپول بزند؛ ديه بر پزشک واجب است و پدر و مادر جنين گناهکار حساب مي شوند. اگر دکتر امپول نزند کسي ديگري امپول بزند کسي که از روي اگاهي امپول زده ديه براوواجب است و اگر مادر جنين خودش دارو بخورد که سقط کند و جنين سقط شود ديه برمادر جنين واجب است.

استفتا از سایت مراجع عظام

سوال : آیا رشد جسمی و فکری به معنای بالغ شدن نیست؟

پاسخ:

رشد جسمی یا فکری به معنای بالغ شدن نیست؛ هر چند معمولا در پسران رشد فکری و بلوغ با هم حاصل می شود و در دختران با رسیدن به سن بلوغ، این رشد پیدا نمی شود. به هر حال اگر نوجوانی به حد رشد فکری رسیده، ولی از نظر شرعی نابالغ است، تکلیفی ندارد.

 برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج1، ص 40.

سوال: آیا آرام ایستادن پس از رکوع واجب است؟

پاسخ:

بعد از تمام شدن ذکر رکوع نمازگزار باید راست بایستد و بعد از آرام گرفتن بدن، به سجده برود و اگر به عمد، این کار را ترک کند(پیش از ایستادن یا قبل از آرام گرفتن بدن به سجده برود) نمازش باطل است. [1]

آیت الله سیستانی: بعد از تمام شدن ذکر رکوع باید راست بایستد و بنابر احتیاط واجب پس از آرام گرفتن بدن به سجده رود و اگر به عمد پیش از ایستادن به سجده رود، نمازش باطل است. همچنین بنابر احتیاط واجب اگر به عمد پیش از آرام گرفتن بدن به سجده رود، نمازش باطل است. [2]

پی نوشت:
[1]. توضیح المسائل ده مرجع، م 1040؛ امام، تحریرالوسیله، ج1، القول فی الرکوع، م 8، ص 310؛ امام و مکارم، العروه الوثقی مع تعلیقات، ج1،‌ الرکوع، قبل از م 1، الرابع؛ خامنه ای: استفتا؛ سبحانی، توضیح المسائل، م 1005؛ سیستانی، منهاج الصالحین، ج1، قبل از م 638 و المسائل المنتخبه، بعد از م 297؛ صافی، جامع الاحکام، ج1، س 248 و هدایه العباد، ج1، م 792.
[2]. سیستانی، توضیح المسائل، م 1027.
 برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج1، ص 101.