سۆال درمورد حکم شرعی رحم اجاره ای دو صورت دارد:

1. اینکه مراد، اجاره رحم زن، همراه با تخمک اوست. یعنی نطفه مردی را در رحم غیر همسرش تزریق کنند تا وی از این طریق صاحب فرزند گردد.

2. اینکه مراد، آنست که نطفه مرد و تخمک زن را در خارج از رحم مخلوط و به دلیل عدم توانایی زن در بارداری، آن را به رحم زن دیگری تزریق نمایند. که مراجع عظام تقلید، در پاسخ به این سۆال، چنین فرموده اند:

 
آیت الله خامنه ای:
این کار فى نفسه اشکال ندارد ولى باید از مقدمات حرام از قبیل نگاه و لمس حرام و غیر آنها اجتناب شود، به هر حال در صورتى که با این روش کودکى به دنیا بیاید ملحق به شوهر زنى که صاحب رحم است نمى‌شود بلکه ملحق به صاحب نطفه و به زنى است که صاحب تخمک است.
 
آیت الله سیستانی:
این کار فی نفسه اشکال ندارد.

آیت الله مکارم شیرازی:

هر گاه نطفه زن و شوهرى را در خارج از رحم با هم ترکیب کنند، و در رحم شخص ثالثى قرار دهند، این امر ذاتاً جایز است؛ ولى چون غالباً مستلزم نگاه و لمس حرام است، تنها در موارد ضرورت مجاز است.

آیت الله صافی گلپایگانی:

چنانچه ملازم با حرام از قبیل لمس و نظر نباشد فی نفسه مانعی ندارد.

سوال: آیا جایز است از اسپرم غیر همسر (که با تزریق در رحم انجام می‌شود)، باردار شد؟

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سۆال، چنین است:

دفترآیت الله خامنه ای:
تلقیح زن از طریق نطفه مرد اجنبى فى نفسه اشکال ندارد، ولى باید از مقدمات حرام از قبیل نگاه و لمس حرام و غیر آنها اجتناب شود، به هر حال در صورتى که با این روش کودکى به دنیا بیاید ملحق به شوهر آن زن نمى‌‌شود، بلکه ملحق به صاحب نطفه و به زنى است که صاحب رحم و تخمک است.

ادامه »

حکم اکستنشن مژه (کاشت مژه مصنوعی) چیست؟

پاسخ:

 آیت الله خامنه ای: چنانچه نتواند در وقت وضو یا غسل آن مانع را برطرف کند و یا بر طرف کردن مانع حرج و مشقت  داشته باشد باید به وظیفه غسل و وضوی جبیره‌ای عمل کند یعنی با دست مرطوب  مانع را مسح نماید.

 آیت الله مکارم: در صورتی که ضرورتی برای این کار نباشد آن را ترک کنند، و چنانچه ضرورتی وجود داشته باشد و امکان جداسازی آن، به هنگام غسل و وضو نباشد، بصورت عادی، وضو یا غسل را انجام می دهد.
 آیت الله سیستانی :‌ ناخن کاشته شده مانع از وضو و غسل وتیمم است و باید آن را جدا کند و تا جدا کردن آن به احتیاط واجب بین وضو و تیمم یا غسل و تیمم - به اختلاف وظیفه مکلف - جمع نماید.

 استفتا از سایت مراجع عظام

سوال: آیا کسی که روزه قضا دارد می تواند به جای دیگری روزه استیجاری بگیرد؟

پاسخ: 

آیت الله خامنه ای:‌ نسبت به نماز اشکالی ندارد ولی نسبت به روزه، اگر روزه استيجارى باشد مانعى ندارد ولی اگر در تبرعی باشد صحيح نيست.

آیت الله سیستانی:‌ اگر میت واقعا مدیون باشد  روزه اشکال ندارد واما به هر حال نماز اشکالی ندارد

آیت الله مکارم شیرازی:‌ کسی که روزه قضا دارد، می تواند به جای دیگری روزه استیجاری بگیرد

آیت الله وحید خراسانی:‌ اگر نماز قضاء داشته باشد می تواند از طرف میت نماز بخواند هم به  صورت تبرعی و هم به صورت استیجاری و اگر روزه قضاء داشته باشد می تواند از طرف میتی به صورت استیجاری روزه بگیرد ولی اگر روزه قضاء داشته باشد نمی تواند به صورت تبرعی از میت روزه بگیرد.

آیت الله صافی: در صورتی که وقت قضای روزه خودش وسعت دارد.  [1]

آیت الله سبحانی: جایز نیست. [2]

ادامه »

سوال: آیا برای تطهیر قرآن، داشتن وضو الزامی است؟

پاسخ:

برای آب کشیدن قرآن نجس شده یا بیرون آوردن آن از چاه توالت و مانند آن، در صورتی که انسان ناچار باشد دست یا جای دیگر بدن را به خط قرآن برساند، باید وضو بگیرد؛ ولی چنانچه معطل شدن به اندازه وضو بی احترامی به قرآن باشد، باید بدون وضو این کار را کند و تا ممکن است به خط قرآن دست نزند.

 برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج 1، ص 192.

سوال: خانمی هستم که با یه نفر عقد موقت بودم و قبل از اینکه مدت تمام بشه بدون اینکه حکم را بدونم با کسی دیگه ازدواج کردم و الان متوجه حکم شدم آیا بر شوهر دوم حرام ابدی هستید یا نه ؟ با توجه به اینکه مدتی هست با هم ازدواج کردیم ؟ اگر حرام ابدی نیستیم همان عقد کفایت میکنه یا باید دوباره عقد را بخوانیم ؟

پاسخ:

آیت الله خامنه ای: در فرض سؤال اگر با مرد دوم نزديکى صورت گرفته، نسبت به شوهر دوم حرام ابد شده‌ايد و هرگز نمى‌توانيد با او ازدواج نماييد.

آیت الله مکارم : هرگاه کسي بداند زني شوهر دارد و بداند ازدواج با زن شوهر دار جايز نيست و او را براي خود عقد کند، بايد از او جدا شود، بعداً هم چنانچه آن زن از شوهرش طلاق بگيرد، بنابر احتياط واجب نمي تواند با او ازدواج کند هر چند با او نزديکي نکرده باشد.

آیت الله سیستانی: به احتياط واجب بر او حرام ابدى هستيد مى توانيد به فقيهى ديگر با رعایت الاعلم فالاعلم رجوع کنید ودر هر حال ان عقد بدون شک باطل است

آیت الله وحید: در صورتی که بعد از عقد با دومی نزدیکی صورت گرفته باشد (یعنی همبستر شده اید) به شوهر دوم حرام ابدی شده اید و چنانچه مدت اولی هنوز تمام نشده تا عده وطی به شبهه از دومی تمام نشده نزدیکی با شوهر اول هم حرام است و بنابراحتیاط واجب سایر لذتها هم حرام است و عده وطی به شبهه مانند عده طلاق است.

استفتا از سایت مراجع عظام

 سوال:

روش تطهیر مبل یا تشک تختی که نجس شده با آب قلیل، با توجه به اینکه غساله حین تطهیر به داخل آن نفوذ می‌کند چگونه است؟

 پاسخ:

 امام خامنه ای :
اگر سطح مبل را دو مرتبه با آب قلیل بشوئید و آب آن را با فشاردادن از سطح مبل خارج کنید ــ هر چند به داخل مبل برود ــ، سطح مبل پاک می شود، اما توجه داشته باشید، آبی که از سطح مبل جدا می شود، پاک نیست.

 آیت الله مکارم :
مبل را میتوان با آب تطهیر کرد؛ اگر چیز نجسی را با آب کر یا جاری یا آب لوله کشی بشویند تا عین نجاست برطرف شود، یا بعد از برطرف کردن عین نجس یک بار در آب کر یا جاری فرو برند پاک می شود، ولی فرش و لباس و مانند آن را باید فشار یا حرکت داد تا آب آن خارج شود. البته اگر هنگام شستشو، آب در آن جریان پیدا کند فشار لازم ندارد. ضمنا در وسایلی که نمی توان آب روی آن ریخت می توان از روکش استفاده کرد.

 آیت الله شبیری:
اگر بخواهید با آب قليل پاك شود بايد به قدرى آب روى آن بريزید كه جارى شود و بنابر احتياط آب را با دستمال و مانند آن جمع كنید و گرنه، جايى كه آب در آن جمع مى‌شود نجس مى‌ماند البته در تطهیر با آب جاری، برطرف شدن عین نجاست و اتصال به آب کافی است.

 
استفتاء از سایت مراجع عظام

 سوال:

شخصی از وطن به مقصد شهری مسافرت می کند که تا اول آن شهر مسافت شرعی نیست لکن تا نقطه‌ای که مقصود اوست مسافت شرعی می باشد، آیا برای محاسبه مسافت شرعی اول شهر ملاک است یا نقطه‌ای که مقصود فرد می باشد؟

 پاسخ:

 آیت الله خامنه‌ای:
اگر برای نقطه خاصی سفر نکرده بلکه مقصود او خود شهر است، اول شهر ملاک است اما اگر نقطه خاصی مد نظر است، مثلاً دوستی او را به منزل یا باغی که در داخل همان شهر است دعوت کرده، در محاسبه مسافت، همان نقطه باید در نظر گرفته شود.

 آیت الله مکارم:
ملاک در مسافت شرعی، آخرین خانه های شهر مبدأ تا اولین خانه های شهر مقصد می باشد.

 آیت الله سیستانی:
ملاک مقصد نهایی در سفر است.

 آیت الله شبیری زنجانی:
در فرض سوال که مقصد خود شهر نیست، باید مسافت تا منزل محاسبه شود نه خود شهر.

ادامه »

پرسش:
زنی که رحِم او با عمل جراحی خارج شده، و رحم ندارد، اگر خونی ببیند که صفات و شرایط حیض را دارد، آیا حیض محسوب می‌شود؟

پاسخ:
در فرض سؤال، اگر آن خون، ناشی از جراحت نباشد، حکم حیض را دارد؛ البته برخی مراجع[1] آن را حیض ندانسته و برخی[2] نیز معتقدند: در این صورت، زن باید احتیاط نموده و محرمات حائض را ترک و واجبات مستحاضه را انجام دهد.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[3]

حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
اگر رحم زنى را در اثر بیمارى و عمل جراحى برداشتند و خون ببیند اگر خون جراحت باشد مثل سایر خون‌هایى است که از جراحت مى‌باشد و در غیر این صورت ممکن است خون حیض و یا استحاضه باشد.

حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی):
خون حیض نیست.
حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی (مد ظله العالی):
بنابر احتیاط واجب بین تروک حائض و افعال مستحاضه جمع نماید.

حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی):
در فرض سؤال حیض محسوب می‌شود.

پی نوشت ها:

[1]. آیت الله شبیری زنجانی.
[2]. آیت الله وحید خراسانی.
[3]. استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، شبیری زنجانی، وحید خراسانی و نوری همدانی (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.

 سوال:

حکم دریافت سودهای بانکی چیست؟

 پاسخ:

 آیت الله خامنه ای:‌
عمليات بانكى که بانکها بر اساس قوانين مصوّب مجلس شوراى اسلامى و مورد تأييد شوراى محترم نگهبان، انجام مى‌دهند، بى‌اشكال است.

 آیت الله شبیری:
اگر بر اساس عقود شرعیه پرداخت شود اشکال ندارد شما می توانید بانک را وکیل در اجرای قرارداد شرعی کنید و اگر احتمال بدهیدبانک طبق آن عمل می کند سود گرفته شده حلال است.

 آیت الله وحید خراسانی:

به نظر معظم له چنانچه سپرده گذاری دراین بانک ها به شرط فایده و سود باشد ربا و حرام است و اگر شرط سود نشود و خود را طلب کار سود ندانید - اگرچه بانک به شما سود بدهد - گذاشتن پول نزد بانک جایز است.و اگر به شما سود دادند بنابراحتیاط واجب یک پنجم آن سود را به نیت ما فی الذمه به سادات فقیر بدهید و بقیه سود ازمنافع آن سال است که اگر در مؤونه آن سال صرف نشود باید خمس آن را بپردازید. و اصل پول هم بعد از گذشتن سال متعلق خمس است.

 آیت الله مکارم:
با توجه به اين که بانک ها طبق قوانين و مقررات حکومت اسلامي موظف به رعايت قراردادها و عقود شرعيه (از قبيل مضاربه و شرکت و مانند آن) هستند دريافت سود سپرده از آنها مانعي ندارد.

 آیت الله سیستانی:
بانک بر دو قسم است سود بانکهای دولتی به شرطی که سپرده گذار شرط سود نکند و نصف آن را به فقیر متدین بدهد صحیح است. در مورد بانکهای خصوصی سود صحیح نیست مگر اینکه معامله شرعى صحيح با رعايت شرايط باشد و احتمال بدهند که بانک طبق قرارداد با مبلغ سپرده معامله شرعى انجام مى دهد در این صورت سود حلال است و نیاز به دادن نصف آن به فقیر نیست.

 آیت الله صافی:
اگر پول را بر مبنای یکی از عقود شرعی مثل مضاربه و مشارکت و… در اختیار مؤسسه میگذارند، با رعایت شرایط شرعی معامله، گرفتن سود اشکال ندارد. همچنین است اگر مؤسسه را وکیل کنند که با سپرده ایشان معاملات مشروع انجام دهد و قسمتی از سود را به عنوان حق الوکاله بردارد و بقیه را به سپرده گذار بدهد، امّا اگر به شرط گرفتن سود به مؤسسه، قرض میدهد، ربا و حرام است.

استفتاء از سایت مراجع عظام

آیاناخن مصنوعی را باید قبل از غسل از میت جدا کرد یا غسل جبیره انجام می شود؟

پاسخ: 

آیت الله خامنه ای: ناخن مصنوعی مثل بقیه مانع ها باید برطرف شود و اگر قابل برداشتن نيست احتياط در اين است علاوه بر غسل، تيمم هم بدهند.

 آیت الله مکارم: چنانچه امکان جداسازي آن، به هنگام غسل و وضو نباشد، بصورت عادي، وضو يا غسل را انجام مي دهد. هرگاه روي آن بسته شده است و باز کردن آن ضرر و مشقت زيادي ندارد بايد جبیره را باز کرده و غسل دهند. در غير اين صورت، اطراف آن را بشويند و بنابراحتياط مستحب، روي جبيره را نيز مسح کند و اگر جبيره، نجس است يا نمي شود روي آن دست تر بکشند، پارچه پاکي را بر آن ببندند و دست تر روي آن بکشند.

 آیت الله سیستانی: هر چیزی که مانع رسیدن آب باشد باید برطرف سازند و غسل جبیره صحیح نمی باشد.

 آیت الله شبیری زنجانی: در صورت امکان باید مانع(ناخن مصنوعی) را از بدن میت جدا کنند ولی اگر امکان نداشت یا موجب آسیبی به بدن میت شود به صورت غسل جبیره غسل داده شود یعنی بقیه قسمت ها شسته شود و آن قسمت مسح شود. با امکان تیمم به صورت صحیح، غسل جبيره‌اى مشروع نيست.

آیت الله وحید: ناخن مصنوعی و هر مانع دیگری را باید بردارند و بعد غسل دهند و الا غسل باطل است و غسل میّت، جبیره ای ندارد.

سؤال:

اگر مرد متوجه شود که همسرش قبلا با کسی ازدواج کرده و طلاق گرفته و این موضوع را از وی مخفی نموده اند؛ آیا حق طلاق بدون پرداخت مهریه را دارد؟

 پاسخ:

 آیت الله خامنه ای:
اختیار طلاق با مرد است ولی باید مهریه زن را بپردازد.

 آیت الله مکارم:
حق فسخ برای مرد در صورتی که بعد از ازدواج متوجه شود دختر قبلا هرچند به مدت کوتاه ازدواج موقت داشته ولو دوشیزه باشد (نزدیکی نکرده باشند) باقی است و در مورد مهریه، اگر دختر تدلیس کرده حق مهر ندارد و اگر دیگری ندلیس کرده است باید مهریه دختر را بپردازد و از کسانی که تدلیس کرده اند بگیرد.

 آیت الله سیستانی:
اگر به او گفته است كه اين اولين ازدواج او است و اين توصيف در عقد منظور شده است مى تواند فسخ كند و مهر ندهد.

 آیت الله شبیری زنجانی:
طلاق در هر صورت در اختیار مرد است و در هنگام طلاق در فرض دخول باید تمام مهریه را بپردازد بله اگر این زن در هنگام ازدواج با وی ثیبه بوده، می تواند به نسبت، تفاوت مهریه باکره و ثیبه را از مهریه کسر کند.

 آیت الله وحید:
خیر؛ باید مهریه را بدهد.

ادامه »

 سؤال:

آیا انجام مسح پا از بالا به سمت نوک انگشتان صحیح است؟
 پاسخ:

 آیت الله خامنه ای:
بنابر احتیاط از نوک انگشتان باشد.

 آیت الله مکارم:
از بالا به پایین کشیدن مسح پا، جایز است و بسیاری از بزرگان به آن فتوا داده اند.

 آیت الله سیستانی:
با نوک اشکال ندارد.

 آیت الله شبیری زنجانی:
اشکالی ندارد.

آیت الله وحید:
در مسح پا دست را بر سر انگشتها بگذارد و بعد به پا بكشد يا آن كه دست را بر برآمدگى روى پا يا مفصل گذاشته و تا سر انگشتها بكشد.

 آیت الله فاضل:
احتیاط مستحب است که از سر انگشت پاها به طرف مفصل مسح کشیده شود، هرچند برعکس نیز صحیح است.

ادامه »

 سوال:

اگر شوهر زن را از انجام واجبات دینی منع کند، آیا زن می تواند وی را ترک کند؟

 پاسخ:

 آیت الله خامنه ای:
اگر برای عمل به تکالیف شرعی، راهی جز خروج از منزل شوهر نباشد، می تواند منزل را ترک کند.

 آیت الله مکارم:
اگر مخالفت او با انجام واجباتی که ضروری دین هستند به انکار خدا و رسول برگردد چنانچه حال او حال عادى باشد، از اسلام بیرون رفته است و همسرش باید از او جدا بشود و نیازی به طلاق ندارد. ولی اگر شوهر منکر نباشد و امر به معصیت یا ترک واجبات نماید، زن در این امور نباید از او اطاعت نماید اما نباید او را ترک کند.

 آیت الله سیستانی:
اگر ماندن در خانه مستلزم گناه باشد يا موجب حرج و مشقت زياد باشد يا خوف و خطرى در بين باشد مى تواند خارج شود و برنگردد.

 آیت الله شبیری زنجانی:
اگر برای انجام وظایف شرعی راهی جز ترک وی نباشد باید ترک کند.

ادامه »

 سوال:

آیا لازم است رابطه نامشروع یک زن شوهردار را به شوهرش اطلاع داد؟

 پاسخ:

آیت الله خامنه ای:‌
اگر در جلو گيری از حرام تأثيری داشته باشد بايد از باب نهی از منکر اطلاع دهيد. و صرف آنچه که به عنوان دردسر مطرح می شود مانع از اين نمی تواند باشد.

 آیت الله مکارم شیرازی:
از بازگو کردن آن نزد دیگران خوداری کنید ولازم است با زبان خوش توأم با ادب و احترام او را ارشاد کرد. در صورت ضرورت ایشان را تهدید لفظی نمائید (مثلا بگوئید به والدین و یا به شوهرت اطلاع می دهم و…).

 آیت الله شبیری زنجانی:
اگر برای جلوگیری از منکر و گناه راه دیگری نباشد و برای شما حرجی نباشد باید به وی بگویید، مگر اینکه موجب مفسده بزرگتری باشد.

 آیت الله وحید:
اگر برای زن، خطر جانی ندارد باید اطلاع دهید.

 آیت الله فاضل لنکرانی:
در صورت امکان اول با روش خوب، خود زن را از گناه و ارتباط نامشروع منع کنید و اگر اثر نکرد در صورتی که صد در صد یقین دارید و می توانید برای شوهرش اثبات کنید، از باب اجرای مراتب امر به معروف و نهی از منکر و جلوگیری از فساد اجتماعی، لازم است شوهر او را در جریان بگذارید، اما اگر نمی توانید اثبات کنید نباید چیزی به شوهرش بگوئید.

 آیت الله سیستانی:
واجب نيست مگر اين كه نتواند مانع ادامه منكر شود كه در اين صورت اگر خطر قتل نباشد، بايد بگويد.

ادامه »

 سوال:

آيا زن مى تواندزیورآلاتی  را كه شوهر برايش خريده، بدون اجازه او بفروشد؟
 پاسخ:

 آيات امام، بهجت، خامنه اى، صافى و فاضل:
اگر شوهر آن را به زن تمليك كرده و يا بخشيده است، مى تواند بدون اجازه او بفروشد؛ ولى اگر به عنوان تأمين نفقه باشد،حق ندارد.

 آيات تبريزى و سيستانى:
اگر شوهر آن را به زن تمليك كرده و يا بخشيده و يا به عنوان نفقه برايش تهيه كرده است، مى تواند بدون اجازه او بفروشد.

 آيه اللّه  وحيدخراسانی:
اگر شوهر آن را به زن تمليك كرده و يا بخشيده است، مى تواند بدون اجازه او بفروشد. اما اگر به عنوان تأمين نفقه باشد، بنابر احتياط واجب، حق ندارد.

 منابع:
[1]. امام، تحريرالوسيلة، ج 2، النفقات، م 15 ؛ خامنه اى، استفتاء، س 353 ؛ صافى، هدايه العباد، ج 2، النفعات، م 15؛ فاضل، تفصيل الشريعة، النكاح، النفقات، م 15 و دفتر: بهجت. [2]. سيستانى، منهاج الصالحين، ج 2، م 425 ؛ تبريزى، منهاج الصالحين، ج 2، م 1408. [3]. منهاج الصالحين، ج 3، م 1408.